زۆرێك لە گەنجان ئاڵوودەی جگەرەی ڤەیپی ئەلیكترۆنی بوونە

پزیشكێك: ڤەیپ كاریگەری راستەوخۆی هەیە لەسەر سییەكان و دەبێتە هۆی شێرپەنجە

پشتیوان كەریم- سۆران

فرۆشیارێكی جۆرەكانی جگەرەی ئاسایی و ئەلیكترۆنییە، لە رێگەی زاری كرمانجییەوە، باس لە خواستی جۆرەكانی جگەرەی ئەلیكترۆنی بە تایبەتی ڤەیپ دەكات، جۆر و خواستی گەنجان لە بارەی ڤەیپەوە دەخاتەڕوو، هاوكات پزیشكێكی پسپۆڕی سییەكانیش هۆشداری لە زیانە كوشندەكانی ڤەیپەوە دەدات و مەترسییەكانی دەخاتەروو.
ئاریان حەقی، خاوەنی فرۆشگای جۆرەكانی جگەرەی ئاسایی و ئەلیكترۆنییە لەم بارەیەوە بۆ زاری كرمانجی دەڵێت:” زۆربەی ئەو كڕیارانەی كە لای ئێمە ڤەیپ دەبەن وازیان لە جگەرە هێناوە، بەگشتیش زۆر جۆریان هەیە بە شێوەی نەفسە زۆربەیان دروستكراوی ووڵاتی سینن و تەنها جۆری ئێكسا نەبێت كە لە بەغدا دروست دەكرێت، هەروها جۆری ڤەیپی ئێكساش وا دەكات ئاڵوددەبووانی جگەرە واز لێ بێنن و زیاتر جگەرە كێشەكان بەكاری دەهێَنن.
ئەوەش دەخاتەڕوو” خواست و بەكارهێنەرانی ڤەیپ بەگشتی جگەرەی ئەلیكترۆنی بەتایبەتی لە وەرزی هاوینان بازاڕی گەرمە، زستانان خواستی كەم دەبێتەوە، ئەمەش بەهۆی ئەوەی لە وەرزی سەرمادا خواست لەسەر جگەرەی ئاساییە، هاوكات نرخی جۆرەكانی ڤەیپیش لە چوار هەزار دینار دەست پێدەكات تا 20 هەزار دینار، خواست لەسەر جگەرەكانی ئەلیكترۆنی رۆژی وا هەیە فرۆشتنی ڤەیپ لام دەگاتە 300 دانە و زیاتر لە لایەن گەنجانەوە خواستی لەسەر هەیە، گەنجانیش زیاتر بەدوای هەرزانیەوەن، وەك فرۆشیارێكیش كۆی جۆرەكانی جگەرەی ئەلیكترۆنی بە گرێنتی دەفرۆشین بە كڕیاران و چەندین تام لەخۆدەگرێت وەك تامی بلۆبێری، مۆنگۆ، خۆخ، ئینێرجی، گندۆرە بوونیان هەیە، زۆربەی ئەوانەشی بەكاری دەهێنن وازیان لە جگەرە و نێرگەلە دێنن بە هۆی ڤەیپەوە “.
لای خۆیەوە دكتۆر سۆران زراری پسپۆڕی نەخۆشییەكانی هەناو، زیانەكانی جگەرەی ئەلیكترۆنی لەسەر جەستەی مرۆڤ دەخاتەڕوو بەزاری كرمانجی گووت: ” جگەرەی ئەلیكترۆنی كە پێی دەڵێن ڤەیپ، جەند جۆرێكی هەیە بە نەوەی یەكەم و دووەم و سێیەم پۆدمۆدی هەیە، كۆیی ئەمانە جۆرەكانی ڤەیپن سەرجەمیان زیانبەخشن، زیانەكانی دابەشدەكرێن بۆ زیانە تەكنیكییەكان لە كاتی بارگاویكردن زۆر جار تەقینەوە دروست دەكەن، كە مەترسییەكی گەورە لە خۆ دەگرێت، ئەوانی دیكەش زیانەكانی راستەوخۆ بەهۆی هەڵمژینی پێكهاتە كیمیاییەكانی ئەم ڤەیپەوە كار دەكەنە سەر مرۆڤ، ڤەیپ دابەشدەكرێن بۆ دووبەش و بەشێكیان وەك جگەرە نیكۆتین لە خۆدەگرێت، مەترسی هەیە بۆ هەموو جۆرەكانی شێرپەنجە لەوانە سییەكان و شێرپەنجەكانی دیكە كە لە جگەرەوە دروست دەبێت .
دەشڵێت:” ئەوەی گرنگە باسی بكەم ڤەیپ جۆرە ماددەیەكی كیمیاوی ئێجگار ورد لە خۆدەگرێت كە دەگاتە هەرچی كون و كەلە بەرەكانی سییەكان كاریگەری دروست دەكەن لەسەر سییەكان بەشێوەیەكی گشتی، لەو زیانە جۆرە تامێكی هەیە كە تام دەبەخشێتە ڤەیپەكە ئەمەیان كارەساتە ماددەیەكی كیمیاوی ژەهراوییە و چەندین ماددەی دیكە هەڵدەمژێت لە رێگەی ڤەیپەوە كاریگەری راستەوخۆی هەیە لە زیان گەیاندن بە سییەكان و تووشی برین و قەتماغە دەكات و شێوەی دە گۆڕێت و سییەكان ماندوو دەكات تەمەنی كەم دەكاتەوە و لە كاركردنی ئاسایی خۆی.