حازم شێروانی
وەك دەزانین مامۆستا بە كۆڵەگەی سێكتەری پەروەردە و فێركردن دادەنرێت، توانازانستی و مەعریفیەكەی، هاوتەریب لەگەڵ پاشخانە فیكری و رۆشنبیری و كەسایەتییەكەی، دكارە تاك و قوتابییەكی وا پێشكەشی كۆمەڵگە بكات، كە ئاییندە رووناكەكەی، لەو دیو تۆنێلەوە بدرەوشێتەوە. بە واتایەكی تر بەرهەمی كۆمەڵگە، جا دەرهاویشتە و ئەنجامەكەی هەرچییەك بێت، زادەی عەقڵ و مەعریفە و لێهاتوویی و رۆڵی بەرجەستەی كارەكتەری مامۆستایە.
راستە مامۆستاش وەك هەر تاكێكی تر، زادەی ئەم كۆمەڵگەیە و پەروەردەی ئەم سیستەمەیە، لەژێر كاریگەری هەمان كلتوور و ژینگەدایە، خودی خۆیشی بە شێوەیەكی تەندروست پەروەردە نەكراوە، بەڵام پێویستە خاڵی دەستپێكی گۆڕانكاریەكانی ئەم سیستەمە، لە خودی مامۆستاوە دەست پێبكات، ئاخر مامۆستا كڕۆكی وەرچەرخانە، داینەمۆی هزر و فراوانكردنی پانتایی خەیاڵە، بەبێ گەڕانەوە بۆ رۆڵ و پێگە و چەمكە زانستییەكەی، بەبێ بارگاویكردنی بە زانست و مەعریفەی سەردەم، مەحاڵە هەنگاوەكانی ریفۆرمی پرۆسەی پەروەردە و فێركردن، ئامانجەكەی بپێكێت. پێویستە سەرەتا هەوڵ بدرێت، پەیكەرە و بناغەی پیشەی مامۆستا، لەسەر بنەمایەكی عەقڵانیی و لۆژیكی، ئەكتیڤكراو بە نوێترین سیستەمە پەروەردەییەكانی جیهان، بە بیركردنەوە و تێڕامان بونیاد بنرێتەوە، خودی مامۆستا خۆی بۆ ئاڤاكردنی جڤاكەك پێشكەفتی و هەرە مۆدێرن ئامادە بكات، پەرە بە تواناكانی خۆی بدات، خۆی داهێنەری شێوازە سەردەمیەكان بێت، بۆ ئەوەی پەروەردە لە دەرخیاتی رستە و زاراوەكان دەرباز بكات و تێگەیشتن و گفتوگۆی لۆژیكی بكاتە پێوەر، فێرخواز لەسەر رەحڵەكەی بجووڵێنێت، لەگەڵیشیدا مەودای ئاسۆی بیركردنەوەی فراوانتر بكات، وا سازی بكات خۆی ببێتە جووڵێنەری بیری خۆی، بەرەو ئەو ئاقارە پەڵكێشێ بكات، ببێتە دامەزرێنەر، هەڵسوڕێنەر، خاوەنی بیرۆكەی خۆی، نەك بۆ هەر داڕشتنێك، قوتابی پەنا بباتە بەر كۆپیكردنی چەندین بابەت لە سایت و پەیجەكانەوە، بەڵكو دەستی بگرێت و شێوازێك بەكاربێنێت، قوتابی لە زەلكاوی كۆپی و دەرخ و شێوازە تەقلیدیەكان و پشتبەستن بە رێگازیانبەخشەكانی پەروەردە و فێركردن رزگار بكات، بەشێكیان لە غیاب و كڵۆڵی مەعریفەیاندا كۆستیان كەوتووە، ئەم ناحزوورەی پاشخانێكی دەوڵەمەندی مەعریفەشیان، پاشاگەردانی لە پۆڵدا دروست دەكات، ئەوەتا منداڵ تا تەمەنی شەش ساڵی بەرلەوەی بچێتە قوتابخانە بەردەوام پرسیار دەكات، گومان دەكات، دەپەیڤێت، رەنگە بەشێك لە مامۆستایان نەك هەر هان و دەستخۆشیان لێنەكەن، تەنانەت وەڵامێكی قایڵكەر و لۆجیكیشیان بۆ پرسیاری هەندێك لە قوتابیان پێنەبێت، وە شێوازی شكاندنەوەی قوتابی و خنكاندنی پرسیارەكانی لە ناخ و قوڕگیدا بەكاردێنێن، بەم جۆرەش فۆبیایەك لەناو پۆڵدا لە پەیوەندی نێوان مامۆستا و قوتابیدا دروست دەبێت، قوتابی لە پرسیاركردن دەوەستێنرێت، ئیتر رەنگە تا قۆناغەكانی دواتری تەمەنیشی، جورئەتی پرسیاركردن و گەنگەشەكردن لەناخیدا سەرهەڵنەدات و پەنگ بخواتەوە و ببێتە مۆتەكەی بەردەم زیتەڵەبوونی لەلایەنە زانستییەكەوە، ئەوەی من مەبەستمە بیڵێم، زاڵكردنی مێشك و بیری قوتابییە بەسەر ماددە و بابەتەكاندا، نەك زنجیرلێدان و قفڵكردنی مێشكی قوتابیی و دیڵكردنی بە هۆكارگەلی ترەوە.
پێویستە بنیاتی دامەزراندنی تاكێكی دڵسۆز لە خەیاڵدانی مامۆستادا ئۆقرە بگرێت، دیوێكی ئینسانی و ئەخلاقی بە پرۆسەكە ببەخشێت، زانست بگەڕێتەوە سەر رێچكە مەعریفیەكەی خۆی كە لە خزمەتی مرۆڤایەتی دابێت، هەوڵ بدات شوناسێكی تر بۆ خۆی بدۆزێتەوە و لەگەڵ گۆڕانكاریەكانی سەردەم و قۆناغەكانی دوای پۆست مۆدێرنێتە خۆی پێناسە بكاتەوە، ناكرێت مامۆستا تەنها لە بۆتەی یەك شێواز و رێچكەدا گیر و خووڵ بخواتەوە و تەنها رێگایەك بۆ تێگەیشتن و پێگەیشتنی قوتابی و خوێندكاران فەراهەم بكات، لەگەڵ رێزی زۆرم بۆ مامۆستای دڵسۆز و پڕ ئەزموون و مەعریفە و خاوەن كەسایەتی بەهێز، كە ژمارەیان كەم نیین لە كوردستاندا.
لەگەڵ ئەوەشدا، لەم بەریەككەوتنەدا، تەنیا مامۆستا راگر و بەڕێوەبەری پرۆسەكە نییە، بەڵكو ئەوانەی بۆ مامۆستا وتمان، بەهەمان شێوەش حكوومەت و سیستەم و وەزارەت و سەرپەرشتیاران و تەنانەت كۆمەڵگەش، بەهەمان ئەندازە لە پێگەیاندن و ژیاندن و دروستكردنی مامۆستایەكی سەركەوتوو، بارگاوی بە پێوەرە پەروەردەییە پێشكەوتووەكان بەرپرسن، ئەوەتا ئەبینین، پرۆسەی پەروەردە مامۆستای بە رۆبۆتكردووە، تا كۆتایی تەمەنی دەبێت لە پسپۆڕیەكەی خۆیدا، واتە لە یەك بابەتدا بخووڵێتەوە، بەبێ ئەوەی خۆی و كارەكتەرە سەرەكیەكە(مامۆستا) ئەپدەیت بكاتەوە.
لەكۆتاییدا ئەوەی گرنگە هەڵوەستەی لەسەر بكەین، ئەوەیە، كە حكوومەت و خودی وەزارەتی پەروەردە، مامۆستایان ناچار كردووە لە دەرەوەی پیشەكەی خۆیدا كار بكات، یاخود بیر لە كارێكی تر بكاتەوە.
لێرەوە دەڵێین، گەر بمانەوێت شكۆ بۆ خوێندن و زانست و قوتابی و زانكۆ و قوتابخانە بگەڕێنینەوە، پێویستە چەند هەنگاوێكی خێرا بنرێت، كە یەكێك لەوانە ئەوەیە، ژیان و گوزەرانی مامۆستا باشتر بكرێت، مامۆستا ئاشنا بكرێت بە میتۆدە نوێیەكانی وانەوتنەوە و كەشێكی لەباری بۆ برەخسێنرێت بۆ خۆنوێكردنەوە و خۆتەرخانكردن، بۆ ئەوەی هەم توانا زانستی و فیكریەكانی خۆی لە ناو پرۆسەی پەروەردەدا سەرف بكات، هەم گۆڕانێكی جۆریش دەرخینە هۆڵێ، تاكو بتوانێت تاكێكی ئاڤاكار و تەندروست، كە شیانی ئەوەی هەبێت بەسەركەووتوویی سەركردایەتی ئەركەكانی قۆناغی داهاتووی گەل و گۆمەڵگەكەی بكات، بهێنێتە كایەوە.