مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە ڤیدیۆیەکدا جەخت لە بە هەمەجۆر کردنی داهاتی هەرێمی کوردستان دەکات.
دەقی گووتەکانی مەسرور بارزانی لە خوارەوە بخوێننەوە :
من زۆر پێی دڵگران بووم کە بینیم جووتیارەکان لە کاتێکدا ناتوانن بەرهەمەکانی خۆیان بفرۆشن دێن تەلەفی دەکەن. ئێمە هەر زوو هەستمان بەوە کرد کە خوا سەروەتێکی زۆری بە ئێمە داوە کە بەداخەوە وەکوو پێویست سوودی لێ وەرنەگیراوە، ئەویش بابەتی کشتوکاڵە، بۆیە لە سەرەتاوە من زۆر جەختم لەوە کردەوە کە دەبێ وەبەرهێنان لە کەرتی کشتوکاڵیدا بکەین، یارمەتی جووتیارەکانمان بدەین بۆ ئەوەی بتوانن کە ئەم سامانە نیشتمانییە بە ئاستێک بگەیەنن کە ببێتە خێر و بەرەکەت بۆ ئاوەدانکردنەوەی وڵات و زیادکردنی داهاتی هەرێمی کوردستان. بۆیە هەوڵمان دا بۆ ئەوەی جووتیارەکان ڕازی بن، حکوومەتی هەرێم سیاسەتێکی وا بگرێتە بەر کە بەرهەمی جووتیارەکان وەربگرێتەوە، نەک تەنیا لە ئاستی ناوخۆ، بەڵکوو هەناردەی دەرەوەشی بکەین، بۆ ئەوەی بەرهەمی کشتوکاڵی لە هەرێمی کوردستان زیاد بکات و ژێرخانێکی پتەوتری ئابووری بەتایبەتی لە ڕووی کشتوکاڵییەوە بۆ هەرێمی کوردستان دروست بکەین. ئەگەر سەیری مێژوو بکەن، کشتوکاڵ لەم ناوچەیەوە سەری هەڵداوە، بەڵام لە مێژووی نزیکی هەرێمی کوردستاندا ئەگەر سەیری بکەین چەندین هۆکار هەبوون کە نەیانهێشتووە بابەتی کشتوکاڵ لێرە پەرە بستێنێت، پێشتر بابەتی وێرانکردنی گوندەکان، دروستکردنی کەمپەکان و سیاسەتێکی مەرکەزی هەبووە بۆ ئەوەی خەڵکی کوردستان لە زەوییەکانیان دوور بخرێنەوە و نەبن بە خاوەنی بڕیاری خۆیان و هەمیشە چاو لە دەستی حکوومەتێکی داگیرکەر بن، ئەمە هۆکاری سەرەکی بووە کە زیانی بە کەرتی کشتوکاڵی گەیاندووە، دوای ئەوەش سیاسەتێکی تری بەرانبەر پەیڕەو نەکراوە کە بووژانەوەی ئابووری لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان بەخێرایی پەرە بستێنێت.
ئێمە لەم کابینەیە هەستمان بەوە کرد کە خوای گەورە سامانێکی لەبننەهاتووی بە خەڵکی ئێمە داوە و ئێمە دەبێ لە سەرەتاوە یارمەتیی جووتیارانی خۆمان بدەین و پاڵپشتیان بین بۆ ئەوەی پەرە بە کشتوکاڵ بدەن و بەرهەمە کشتوکاڵییەکان نەک تەنیا ببێت بە داهاتێک بۆ خۆیان، بەڵکوو یارمەتیدەرێکی سەرەکی بێت بۆ زیادکردنی داهات لە هەرێمی کوردستان. سیاسەتی ئێمە هەجۆرکردنی داهاتە، کەرتەکانی تریش هەن، وەکوو گەشتوگوزار و پیشەسازی، کە ئەمانەش ئێمە گرنگیمان پێیان داوە، بەڵام کشتوکاڵ بنەمای ئابوورییەکی بەهێزە بۆ هەموو وڵاتێک، ئێمە خاکێکی بەپیتمان هەیە، وەکوو پیویست سوودی لێ وەرنەگیراوە، ئەگەر کەرتی کشتوکاڵی پەرەی پێ بدرێت، بێگومان ئەمە یارمەتیدەر دەبێت بۆ کەرتەکانی تریش، بۆ نموونە کەرتی پیشەسازی ئەو کاتە دەتوانێت پێش بکەوێت کە کەرتی کشتوکاڵی پێش بکەوێت.
كشتوكاڵ خۆی دەبێتە هۆكار بۆ دروستكردنی چەندین جۆری كاری تر. نموونەیەكی بەرچاو ئەمەیە كە هەر جووتیارێك تاكوو بەرهەمی خۆی وەبەر دەهێنێت و تاكوو دەیگەیەنێتە بازاڕ دەبێ بە چەند قۆناغێكدا تێپەڕێت، لەمە پێویستی بە چەند ئامراز و چەند ئامێرێكە بۆ یارمەتیدانی ئەم جووتیارە تاكوو بەرهەمەكەی خۆی پێ بگەیەنێت، ئەمە وا دەكات كە كەرتی پیشەسازی بێتە ناو بابەتەكەوە و دابینكردنی ئەم ئامێرانە فەراهەم بكات، لە لایەكی ترەوە مەسەلەی گواستنەوەیە، ئەمە هەمووی دروستكردنی هەلی كار و دروستكردنی زیاتری بەرهەمە ئابوورییەكان و جۆرەكانیەتی لە هەرێمی كوردستان.
دەتوانم بە دڵنیاییەوە بڵێم كە كشتوكاڵ بنەمای دروستكردنی ئابوورییەكی بەهێزە لە هەموو وڵاتێكدا، بۆیە جەختێكی زۆرمان لەسەر ئەوە كردووەتەوە. لە لایەكی ترەوە دەتوانم ئەوە بڵێم كە سەرمایەیەكی لەبننەهاتووە، هەموو ساڵێك دەتوانیت نوێی بكەیتەوە و پەرەی زیاتریشی پێ بدەیت، بەتایبەتی ئەگەر بتوانیت بگەیەنیتە ئاستێك كە پێداویستییە ناوخۆییەكان دابین بكات و لەمەش زیاتر هەناردەی دەرەوەی بكەین، ئەمە دەبێتە داهاتێكی زیاتر كە دەتوانین لە شوێنەكانی تر وەبەرهێنانی بۆ بكەیت، ئەمە ئابووریی هەرێمی كوردستان بە شێوەیەكی باشتر و خێراتر بەرەو پێشەوە ببات.
من دەتوانم بە دڵنیاییەوە بڵێم كە ئێمە دەتوانین بابەتی ئاسایشی خۆراك، بەتەواوی لە كوردستان دابین بكەین، ئەمە ئەگەر پەرە بەو كەرتە بدەین، ئێمە هیچ مەترسییەكمان لەسەر ئاسایشی خۆراك نابێت كە بابەتێكی زۆر گرنگە بۆ مانەوەی هەر نەتەوەیەك، هەر نیشتمان و هەر كیانێك. ئەمە لە لایەك، لە لایەكی ترەوە پەرەپێدانی ئەم كەرتە وا دەكات كە بتوانیت كاریگەریت هەبێت لەسەر ناوچەكانی تر. بۆ نموونە ئێمە لە عێراقدا دەتوانین كوردستان وەكوو سەبەتەی خۆراك بەكار بێنین، چونكە زەوییەكی بەپیتمان هەیە، ئێمە ئەگەر سوود لەوە وەربگرین، دەتوانین كاریگەریمان هەبێت. ئەم بابەتی دانوستاندنە دەتوانێت كاریگەریی هەبێت لەسەر پێگەت، وەكوو نیشتمان و وەكوو نەتەوە، بۆ ئەوەی بتوانیت وەبەرهێنەری ئاسایشی خۆراك بیت نەك تەنیا بۆ خۆت، بەڵكوو بۆ وڵاتانی تریش. زۆر وڵاتانی تر هەن لە دەرەوە كە لەوانەیە ئەو خاكەیان نەبێت بتوانن كشتوكاڵی تێدا بكەن، هەرێمی كوردستان دەتوانێت پێداویستییەكانی ئەوانیش دابین بكات، ئەمە خۆی لە خۆیدا وا دەكات كە بابەتی دانوستاندن، هەناردەكردن و هاوردەكردن بگەیەنێتە ئاستێك كە لە بەرژەوەندیی خەڵكی كوردستاندا بێت.
هەموو شتێك لەسەر ئەوەیە كە تۆ پێویستیت بە چییە؟ ئێمە راستە نەوت و گازمان هەیە و زۆرترین داهاتی ئێمە لەو كەرتەوە بووە، بەڵام ڕۆژێك لە ڕۆژان ئەم داهاتە بەرەو كۆتایی دەچێت، ئەوكاتە چی بكەین؟ دەبێ لە سەرەتاوە بیر لەوە بكەیتەوە كە مادام توانای ئەوەت هەیە كەرتی كشتوكاڵی وا لێ بكەیت كە ببێتە سەرچاوەیەكی گرنگی داهات بۆ وڵاتەكەت، بۆ نەیكەیت؟ من پێم وایە كە تاكوو ئێستا ئەمە نەكراوە، هەڵە بووە، دەبوایە زوو وەبەرهێنان لە كەرتی كشتوكاڵیدا بكرێت بۆ ئەوەی ئەم بناغەیە لە سەرەتاوە دروست بكرێت. ئینجا دوای ئەوە دێیتە سەر ئەوەی كە وڵاتانی تریش پێداویستییان هەیە، پێویستییان بەوە هەیە كە بێن ئاڵوگۆڕی بیروڕا بكەن لەگەڵتان و ئەم بیروڕایە كراوە، ئێمە چووین لەگەڵ ئەو وڵاتانەی كە دۆستمانن، بیرۆكەكەمان لەگەڵیان باس كردووە كە كوردستان دەتوانێت پێداویستییەكانیان دابین بكات، ئەگەر ئەوانیش بیانەوێت سوود لەو سامانە نیشتمانییە، یان سروشتییە وەربگرن. ئەمە رێگەی خۆش كرد بۆ ئەوەی گفتوگۆ لەسەر ئەوە بكەین كە لە سەرەتاوە وەكوو پایلۆت پرۆجێكت شتێك بكەین، بیرمان لەوە كردەوە كە هەنار كە زۆریش بەتامە هەناری كوردستان، ئێمە ئەوە وەكوو پایلۆت پرۆجێكت بەكار بێنین، هەنار هەناردەی دەرەوە بكەین، بەڵام بەوە ناوەستین، دواتر بیر لەوە دەكەینەوە كە بەرهەمەكانی تریش هەناردەی دەرەوە بكەین، وەكوو ترێیە، وەكوو هەنگوینە، وەكوو هەنجیرە، یان زۆر میوەی تر، ئەوانەش هەناردەی دەرەوە بكەین كە پێم وایە زۆر زۆر یارمەتیدەر دەبێ هەم بۆ جووتیارەكان و هەم بۆ هەرێمی كوردستان بە شێوەیەكی گشتی.
من داوام كردووە و داكۆكیم لەوە كردووە كە تامی میوەی كوردستان وەكوو خۆی بمێنێتەوە، داوام كردووە شتەكان ئۆرگانیك بن، هەر ئەم تامە خۆشە خەڵك هەستی پێ بكات، دڵنیام دۆستمان زیاتر دەبێ و ئاڵوگۆڕی بازرگانییش زیاتر دەبێت.
تەنیا وەكوو پایلۆت پرۆجێكت هەنارمان دەست پێ كردووە، هەناری كوردستان زۆر زۆر تام خۆشە، وەكوو پێویست ئامادە بوو ئێمە لە سەرەتاوە لەوەوە دەست پێ بكەین، بەڵام میوەكانی تری كوردستانیش دەتوانم بڵێم لە قۆناغەكانی داهاتوو لەسەر ئەوانیش ئیش بكەین.
من باسم كرد، گوتم لە سەرەتاوە بابەتی كشتوكاڵی دەبێ بە سەرچاوەی دروستكردنی زۆر بابەتی تری ئابووری، ئەگەر بەرهەمی ناوخۆیی كشتوكاڵی زیاد بكات، پێویستیت بەوە دەبێ لە شوێنێك هەڵیانبگریت، كەواتە ژمارەیەك وەبەرهێنەری تر بێن كۆگا دروست بكەن بۆ كۆكردنەوەی ئەم هەموو بەرهەمە ناوخۆییە، دواتر پێویستیت بە پاكێجینگ دەبێ، كەواتە دەبێ كۆمپانیای تر بێن بۆ ئەوەی بە شێوەی رێكوپێك و ستاندارد ئەوانە ئامادە بكەن بۆ ئەوەی هەناردەی دەرەوەی بكەن و پێویستیت بە كۆمپانیای تر دەبێ بۆ گەیاندن. كەواتە تەنیا بە زیادكردنی بەرهەمی كشتوكاڵی، چەندین كەرتی تر بەكار دەخرێن، چەندین كۆمپانیای تر بەكار دەخرێن، هەر كۆمپانیا و كەرتێك لەمانە، چەندین هەلی كار دروست دەكات. كەواتە سەرچاوەی دروستكردنی ئابوورییەكی بەهێز لە كشتوكاڵەوە دەست پێ دەكات، پەرە دەستێنێ بۆ پیشەسازی و بازرگانی، ئەمە وادەكات لە ماوەیەكی زۆر كورتدا ئابووریی كوردستان هەڵسێتەوە و بەهێزتر ببێت.
ڕێگە كراوەیە، ئەگەر ئێمە وەبەرهێنەری ناوخۆییمان هەبێ، بێگومان وڵاتی خۆیانە و ئێمە وەكوو حكوومەت پاڵپشت و هاندەریشیان دەبین بۆ ئەوەی وەبەرهێنانی ناوخۆیی بكەن، ئەگەر دەتوانن بە هاوبەشی لەگەڵ وەبەرهێنەری بیانیش بكەن، ئەمەش دیسان ڕێگە كراوەیە. یان ئەگەر وەبەرهێنەری بیانی هەبێ و خۆیان بێن راستەوخۆ وەبەرهێنان بكەن، بۆ ئەوانیش رێگە كراوەیە. كەواتە بۆ هەموو لایەك رێگە هەیە و حكوومەتیش پاڵپشت و هاوكار دەبێت.
داوا لە جووتیارەكان دەكەم زیاتر گرنگیی بە وەبەرهێنان لە كەرتی كشتوكاڵی بدەن و زیاتر بەرهەمی ناوخۆیی زیاد بكەن، ئەمە نەك تەنیا بۆ ناو خودی هەرێمی كوردستان، بەڵكوو دەتوانین هەناردەی دەرەوەشی بكەین، داهاتی خۆیان زیاد دەكات و كوردستانیش بەهێزتر دەبێت. لە لایەكی ترەوە، داوا لە هەموو وەبەرهێنەرە بیانییەكانیش دەكەم بێن سوود لەو دەرفەتە وەربگرن كە ئێستا هەرێمی كوردستان رەخساندوویەتی، بۆ ئەوەی بێن بیر لەوە بكەنەوە وەبەرهێنان لێرە بكەن بۆ پێشخستنی كەرتی كشتوكاڵ كە هەم بۆ خۆمان سوودمەند دەبێ، هەم بۆ ئەو كەسەی وەبەرهێنانی تێدا دەكات.
من پێم وایە نهێنیی سەركەوتنی كوردستان لە پێشخستنی كەرتی كشتوكاڵیدایە، زۆر خۆشحاڵم كە دەبینم جووتیارەكان ئێستا بە جۆرێكی تر سەیری ئەو سەروەتە، یان ئەو سامانە سروشتییە دەكەن، ئەمە دەتوانێت كوردستان بخاتە ئاستێكی زۆر بەرزتر، بۆیە من ئومێدێكی زۆرم هەیە كە لەم دەرگایەوە دەتوانین كوردستان بەرەو پێشكەوتنی زیاتر ببەین و هەنگاوی زیاتریش بۆ ئایندەیەكی باشتر بۆ خەڵكی خۆمان دابین بكەین.