دەستەڵاتدارانی ئێران دەستی چەوری خۆیان بە هەرێم دەسڕنەوە

ئیسماعیل ئیبراهیم
دەستەڵاتدارانی كۆماری ئیسلامی ئێران بۆ پەردەپۆشكردنی ئەو دۆخەی لە ئەنجامی بەڕێوەبردنێكی پڕ لە خەوشی دەوڵەتداریان لە ناو ئێران هاتۆتە ئاراوە و هاووڵاتییان زیاتر لە دوو مانگە لە شارەكانی ئێران خۆپێشاندانیان لە دژ ئەنجام دەدەن، دێت تۆمەتی بێ بنەما بۆ هەرێمی كوردستان دروست دەكات، هەر چەندە ئەم لێدوانانەی بەرپرسانی ئێران كە پڕن لە درۆی شاخدار بۆ جاری یەكەم نییە لە ئاست هەرێمی كوردستان دەیكەن، ئەو سیستەمە سیاسییە دروستكردنی تۆمەتی بۆ بەدی هێنانی مەرامەكانی كردۆتە پیشەی هەمیشەیی، هەتا ئەو كەسانەشی بەدەست چەكدار و پیاوەكانی نێو دامەزراوە هەواڵگری و چەوسێنەرەكانی گیان لەدەست دەدەن، تۆمەتی ناڕەوا و دوور لە راستییان دەخرێتە پاڵ، دواتریش خۆیان لە هەموو ئەو تاوانانەی دەیكەن بێ بەری دەكەن و بیانووی دروستكراوی بێ بنەما دەهێننە ئاراوە.
سەركردایەتی سیاسی هەرێمی كوردستان تا ئێستا هەمیشە دەستی ئاشتی و تەبایی بۆ وڵاتانی دراوسێ درێژ كردووە و بە هێزە نەیارەكانی ئێرانی راگەیاندووە كە هەرگیز رێگە نادەن خاكی هەرێمی كوردستان بكرێتە شوێنی هێرش كردنە سەر دراوسێكانیان، بەڵام ئەو وڵاتانە بە تایبەتیش ئێران ئەم هەڵوێستەی هەرێمی كوردستانیان بەهەند وەرنەگرتووە و لە رێگەی كەناڵی جیاوازەوە دەیانەوێت هەڕەشەكانیان بۆ سەر هەرێم زیاد بكەن.
باری ئابووری هاووڵاتییانی ئێرانی بە ئەندازەیەك خراپە كە ناچار بوونە پەنا بۆ رەفتار و كاری زۆر مەترسیدار ببەن تەنها بۆ ئەوەی ژەمێك سكی خۆیان و منداڵەكانیان تێر بكەن.
ئەو هۆتافانەی تا دوێنێ دژی ئەمریكا، ئیسرائیل، بەریتانیا و باقی وڵاتانی دیكە دەگووترانەوە، ئەمڕۆ لە ناو جەرگەی تاران و باقی شارەكانی دیكە لە دژی خۆیان دەگووترێنەوە.
ئەو ئافرەتانەی لە ئەنجامی هەژاری گیرۆدەی لەشفرۆشی ناچاری بوونە، نەك تەنها ئێرانی تەنیوەتەوە، بەڵكو بەشێكی زۆری وڵاتانی ناوچەكەش ژمارەیەكی زۆری ئەو ئافرەتانەی لێ دەبیندرێن، عێراق، وەڵاتانی كەنداو، ئەرمینیا، ئۆزبەگستان، جۆرجیا، توركیا، مالیزیا، تایلەند نموونەی ئەو وەڵاتانەن كە ئافرەتانی لەشفرۆشی ناچاری ئێرانی رووی تێدەكەن، بە پێی ئامارە نافەرمییەكان ژمارەی ئەو ئافرەتانە دەگاتە سەرووی 2 ملیۆن و 500 هەزار.
نەخۆشی ئایدز تەنگی بە زۆرێك لە خێزانی ئێرانی هەڵچنیوە، بەكارهێنەرانی ماددەی هۆشبەر كۆمەڵگەی ئێرانی تەنیوە، دزی بەهۆی ناچاری و بۆ پەیداكردنی نان زیادی كردووە، بێكاری گەیشتۆتە ئاستی رووخێنەر.
گرتن، كوشتن و ئەشكەنجەدانی هاووڵاتییانی ناكۆك لەگەڵ سیستەمی سیاسی ئێستای دەستەڵاتدارانی ئێران لە مێژووی ئێران بێ وێنە بووە.
هەموو ئەمانە لە لایەك بە فیڕۆدانی پارەیەكی خەیاڵی ئێران لە دەستوەردانەكانی ئێران بۆ بەرفراوانكردنی هەژموونی شیعەگەرایی ملیاران دۆلاری تێپەڕاندووە، هاووڵاتییان نانیان نییە بیخۆن، بەڵام بوودجەی ساڵانەی گەشەپێدانی بواری سەربازی ملیاران دۆلارە.
سەركردایەتی سیاسی ئێران باش دەزانێت ئەو دۆخەی بەسەریان هاتووە بەهۆی سیاسەتی هەڵەیانەوەیە، بەڵام لایان گرنگ نییە و دێن شەڕ بە وڵاتانی دراوسێ و جیهان دەفرۆشن.