ئەمڕۆ یەكشەمە 10/5، بە ئامادەبوونی مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان، ئیڤێنتی تێدێکس نیشتمان (TEDx Nishtiman) لە شاری هەولێر بەڕێوە چوو.
سەرەتا سەرۆكی حكومەت بەشەكانی ئیڤێنتەکەی بەسەر كردەوە، دواتر لە گوتارێكدا كە بە ئامادەبوونی ژمارەیەكی زۆری گەنجان و چالاكانی بوارە جیاوازەكان پێشكەشی كرد، سەرۆكی حكومەت باسی لەو پرۆژە و خزمەتانەی حكومەتی هەرێمی كوردستان كرد كە لە ماوەی رابردوودا پێشكەشی هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستانی كردووە، داواشی لە گەنجانی هەرێمی كوردستان كرد كە شانازیی بە خۆیانەوە بكەن، چونكە سەرجەم ئەم دەستكەوتانەی حكومەت، لە سایەی رەنج و هەوڵەكانی گەنجان پێشكەش بە هەرێمی كوردستان كراون.
داواشی لە گەنجان کرد کە وڵاتەكەیان خۆش بوێت و بڕوایان بە خۆیان هەبێت.
ئەمەش دەقی گوتارەكەیە:
بە ناوی خودای گەورە و میهرەبان
گەنجانی خۆشەویست
ئامادەبووانی هێژا
زۆر خۆشحاڵم كە بانگهێشتتان كردم ئەمڕۆ لەگەڵ ئێوە بەشدار بم لەم بۆنە گرنگە، بە تایبەتی كە لە لایەن گەنجانەوە ڕێكخراوە، ئەم گەنجانەی كە ئومێد و ئاییندەی وڵاتەكەمانن. من دەستخۆشی لە ڕێكخەرانی (تیدێكس نیشتمان) دەكەم، هیوادارم هەمیشە سەركەوتوو بن، ئەمە چەندین جارە ئێوە ئەم جۆرە بۆنانە ئامادە دەكەن و كارێكی وا دەكەن هەم گەنجان زیاتر ئومێدیان بە خۆیان بێت، هەم ئێمە زیاتر ئاشنا بین بە توانای گەنجەكانمان. دەستخۆشیتان لێ دەكەم، هەمیشە هەر سەركەوتوو بن.
جێی خۆیەتی سوپاس و دەستخۆشی لەو گەنجە خۆشەویستانەش بكەم كە لە دەرەوە تەشریفیان هێناوە و بەخێرهاتنێكی گەرمیان بكەم، هەرچەندە پێشتر من لە خزمەتیان بووم و چەندین قسەشمان بە یەكەوە كردووە، بەڵام ئەوانیش ئامادەن لێرە، لە وڵاتانی ئەورووپاوە سەردانی كوردستانیان كردووە، ئەمەش بەشێكە لەو هەڵمەتەی كە ئێمە توانیمان كارێكی وا بكەین سپۆنسەریی گەڕانەوەی ئەم خۆشەویستانە بكەین بۆ ئەوەی بێن لە نزیكەوە ئاشنا بن هەم بە گەنجانی وڵات و هەم بە نیشتمانەكەی خۆیان و خۆشیان لەو وڵاتانەی كە لێی دەژین، توانا و ئەو زانستەی كە تێیدا فێر بوون، بگەڕێنەوە بۆ وڵات و ئەو پەیوەندی دروستكردنە لە نێوان ئێرە و هەندەران، دەبێتە هێزێكی تر بۆ وڵاتەكەمان، بۆ گەنجە خۆشەویستەكانمان و بۆ ئەو گەنجە بەڕێزانەی كە لە كوردستاندان. پەیاممان بۆ ئەو گەنجە خۆشەویستانەش ئەوەیە كە ئێوە دەتوانن هەموو خەونێك بكەن بە ڕاستی.
دەمەوێ ئاماژە بە هەندێك لە كارەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان بكەم كە من لە ماوەی رابردوودا ئەگەر بە پێداگیری و بڕوا و متمانە بە خۆبوونی گەلەكەمان نەبوایە، لەوانەیە زۆر زۆر ئەستەم بوو بتوانین ئێستا ئێمە بگەینە ئەم قۆناغە لە پێشكەوتن لە چەندان سێكتەر و بواردا. هەموو لایەك هەوڵی ئەوەیان دەدا كە پاشگەزمان بكەنەوە، بێ ئومێدمان بكەن، بێ هیوامان بكەن كە ئێمە ناتوانین وڵاتی خۆمان بەرەوپێشەوە ببەین، ئاستەنگیان بۆ دروستكردین، ئاڵنگاریی زۆریان بۆ دروست كردین، ڕێگرییان كرد، بودجەیان لێ بڕین، كێشەی سیاسییان بۆ دروست كردین، تووشی كێشەی ئەمنی و ئاسایشیان كردین، بەڵام بە خۆڕاگریی ئەم گەلە خۆشەویستە و بە پشوودرێژیی هەموو هاونیشتمانییانی بەڕێز، ئێمە توانیمان رووبەڕووی هەموو ئەو تەحەدیاتانە بوەستینەوە و نەك تەنیا ئەم قەیرانانە یەك لە دوای یەك تێپەڕێنین، بەڵكوو هەنگاویش بەرەو ئایندەیەكی گەشتر بهاوێژین و لە چەندین بواردا بتوانین سەركەوتنی گەورەش بەدەست بهێنین.
پێش هەموو شتێك داوام لە گەنجانی خۆشەویست ئەوەیە كە ئێوە پێویستە زیاتر لە هەموو شتێك وڵاتەكەتان خۆش بوێت. پێش ئەوەی بێمە ئێرە، دوو گەنج ڕێگەیان لێ گرتم و گوتیان ئەگەر دوو ئامۆژگاریمان بكەیت، چی دەبێت ئەو ئامۆژگارییانە؟ ئامۆژگاریی یەكەمم ئەوە بوو كە وڵاتەكەتان خۆش بوێت. هی دووەم، بڕواتان بە خۆتان هەبێت.
سەیری وڵاتانی پێشكەوتووی دونیا بكەین، هیچ كەسێك نەچووە وڵاتەكەیان بۆ دروست بكات، بەڵكوو توانای گەنجەكانی ئەوان بووە كە وایان كردووە وڵاتەكەیان رۆژ بە رۆژ بەرەو پێشكەوتن هەنگاو بنێت، ئێمە هیچمان لەم وڵاتانە كەمتر نییە. بەرامبەر بەم هەستە نیشتمانپەروەرییە، بەرامبەر بەم خۆشەویستییە بۆ وڵات و بۆ خەڵكی ئەو وڵاتە، هێزێكی تری نامۆ هەمیشە هەوڵی ئەوەیان داوە كە گەنجەكانمان نائومێد بكەن، روو لە هەندەران بكەن، بڕوایان بە وڵاتەكەی خۆیان نەبێت، هیچ خۆشەویستییان بۆ ئەم خاكە نەمێنێت. وەڵامی ئێمە بۆ هەموو ئەو كەسانەی كە دەیانەوێ گەنج و وڵات لە یەكتر داببڕن ئەمەیە كە گەنجەكانمان زیاتر لە هەموو كەسێك قەدری ئەم خاكە دەزانن، چونكە دەزانن بست بە بستی ئەم خاكە شوێنی خوێنی شەهیدەكانمانە و بست بە بستی ئەم خاكە پیرۆزە.
خۆشحاڵم كە دەبینم ئەمڕۆ بە سەدان گەنجی بە توانا و بەهرەمەند لێرەدا كۆبوونەتەوە بۆ ئەوەی بیرۆكەكانیان لەگەڵ یەكتر ئاڵوگۆڕ بكەن، بۆ ئەوەی دەستكەوتەكانیان پێشانی ئێمە بدەن و پێمان بڵێن كە ئاییندەی ئێمە لە دەستێكی ئەمیندایە.
من دەمەوێ ئاماژە بە چەند دەستكەوتێكی ئەم ماوەیەی حكومەتی هەرێم بدەم كە بێگومان ئەمەش هەر بە پاڵپشتی و پشتیوانیی ئێوەی خۆشەویست بووە، یەكێك لەو شتانەی كە توانیمان سەركەوتنی گەورەی تێدا ببینین ئەوە بوو كە گرنگی بە فرەچەشنكردنی ئابووریی كوردستان بدەین و تەنیا چاومان لە وزە یان نەوت و غاز نەبێت. كارێكی وامان كرد كە جووتیارەكانمان جارێكی تر بۆ زەوییەكانیان بگەڕێنەوە و بەرهەمی ناوخۆیی كوردستان بە ئاستێك بگەیەنن كە نەك تەنیا لە ناو خودی هەرێمی كوردستان سوودی لێ وەربگرن، بەڵكوو بۆ دەرەوەی كوردستانیش هەناردەی بكەین. بۆ یەكەمجار بەرهەمی ناوخۆی هەرێمی كوردستان بۆ دەرەوەی كوردستان هەناردە كراوە و بەردەوامیشە ئەم پرۆسەیە، ئەمە جێگەی سەربەرزی و جێگەی شانازییە، بەڵام ئەگەر بڕوا بە خۆبوونی جووتیارەكانمان نەبوایە، بڕوا بە خۆبوونی ئەم گەلە نەبوایە، بێگومان ئێمە هەروا دەماین و هەر چاومان لەوە دەبوو خەڵكێكی تر بێ نانمان بداتێ. ئێستا كوردستان گەیشتووەتە ئاستێك و ئومێدمان وایە كە زۆر لەوە زیاتریش بكەین كە كوردستان ببێتە سەبەتەی خۆراك نەك تەنیا بۆ كوردستان، بەڵكوو بۆ هەموو ناوچەكە.
پێشبینیی ئەوەمان دەكرد كە كەشوهەوا لەم ناوچەیەدا تێك بچێت و بینیمان كە لە ماوەی رابردوو چەندین ساڵ وشكەساڵی و باران نەبارین كێشەی ئاوی بۆ وڵاتەكەی ئێمە دروست كرد، هەوڵی ئەوەمان دا كە بەنداو و پۆند دروست بكەین، بۆ ئەوەی لەم قەیرانە ئێمە بتوانین باشترین سوود لە ئاوی سەرزەوی وەربگرین و چیتر پەنا بۆ ئاوی ژێرزەوی نەبەین كە بەداخەوە زەرەر و زیانێكی زۆری بە ئاوی ژێر زەویی وڵاتەكەمان گەیاندووە. چەندین جار هەوڵدرا لەگەڵ وڵاتانی بیانی، كۆمپانیاكانی بیانی كە قەیرانی ئاو لە شاری هەولێر چارەسەر بكرێت، بەڵام هەر ساڵێك بە بیانوویەك دوادەخرا، تاكوو گەیشتە ئەو ڕادەیەی كە ئێمە داوامان لە دڵسۆزانی ئەم وڵاتە كرد، خەڵكی شاری هەولێری خۆشەویست، ئەندازیارانی خۆماڵی كە خۆیان هاتن دیزایینێكیان كرد بۆ گەیاندنی ئاوی خێرا بە شاری هەولێر و نەك تەنیا 12 ساڵ، بەڵكوو بە 12 مانگ توانییان گەورەترین پرۆژە لەسەر ئاستی عێراق لە شاری هەولێر دروست بكەن بە باشترین شێوە و هەموومان بینیمان كە توانیمان لەم ماوەیەدا ئاو لە زێی گەورە بۆ شاری هەولێر بگوازینەوە. بەشی دووەمی پرۆژەكەش لە ڕێیە و ئینشەڵا لە ماوەیەكی نزیكدا ئەوەش دەكرێتەوە و شاری هەولێر و دەوروبەری سوودمەند دەبن لە گەیاندنی ئاو بۆ ئەم شارە. چەندین پرۆژەی هاوشێوە هەیە لە چەمچەماڵ، لە ئاكرێ و لە شوێنەكانی تری كوردستان كە دیسان هیوامان وایە بە كاتێكی زوو بتوانین ئەو پرۆژانەش تەواو بكەین و خەڵكی ئێمە ئیتر لە كێشەی بێ ئاوی رزگاریان ببێت.
بەشێكی تری دەستكەوتەكانی ئەم حكوومەتە، دروستكردنی ڕێگەوبانە، لەوانەیە هەموومان بینیبێتمان و بەو رێگایانەدا هاتوچۆمان كردبێت و هەندێكجار ئەم ڕێگایانە بەداخەوە بوونەتە شوێنی مەرگ لەوەی كە بە شێوەیەكی ستانداردی نێودەوڵەتی دروست نەكراون یان لەبەر هۆكاری خێرا لێخووڕینی ئۆتۆمبێلەكان تووشی رووداوی ناخۆش بووین و چەندین كەسی ئازیزمان لەدەست داوە. ئەوەی لەسەر حكوومەتی هەرێم بووە ئەمە بووە كە ڕێگەكان بە ئاستێكی نێودەوڵەتی دروست بكات و لە ئاستی وەزارەتە پەیوەندیدارەكان بە تایبەتی وەزارەتی ناوخۆ كە ڕێنمایی بۆ لێخووڕینی ئۆتۆمبێلەكان دەربكات كە چۆن هاووڵاتیان ئەگەر پابەند بن پێی، دەتوانین رێژەی رووداوەكان كەم بكەینەوە. لە خوا بەزیاد بێ دەبینین كە هەڵمەتی دروستكردنی ڕێگەوبانەكان، هی رێگەی خێرا لە نێوان شارە گەورەكان و لە نێو خودی شارەكانیش، كۆڵان و شەقامەكان هەموویان قیڕتاو كراون، شەقامی زۆر باش دروست كراون، ڕێگەی خێرای زۆر باش دروست كراون، هیوادارم هاووڵاتیان هەم سوودمەند بن لێی، هەم ئەم رێنماییانە لەبەر چاو بگرن بۆ سەلامەتیی خۆیان و هەموو هاووڵاتیانی تر. ئەمەش دەستكەوتێكی تری حكوومەتی هەرێمی كوردستان بووە كە كۆتایی نەهاتووە و بەردەوام دەبین لە دروستكردنی ئەم ژێرخانە گرنگە بۆ سەلامەتیی هاووڵاتیان و سوودوەرگرتنیان لەم پرۆژانە.
بەشێكی تری گرنگ كە زۆر هەوڵمانداوە بۆ ئاسانكاریكردن بۆ هاووڵاتیان، ئەوە بووە كە كەرتی بانكی یاخود سیستەمی دارایی لە كوردستان بە شێوەیەكی ستانداردی نێودەوڵەتی بەرەو پێشەوە ببەین، بەداخەوە بەشێك لەم كەرتە لە دەسەڵاتی هەرێمی كوردستان نییە و پێویستە ئێمە پابەندی هەندێك ڕێنمایی لەسەر ئاستی حكوومەتی فیدرالی بین، بەڵام بە هەموو شێوەیەك هەوڵمان داوە كە رەزامەندیی حكوومەتی فیدرالی و بە تایبەتی بانكی ناوەندیی عێراقی وەربگرین تاوەكوو كەرتی بانكی لە هەرێمی كوردستان بەرەو پێشەوە ببەین. ئەم كەرتە بانكییە نەك تەنیا بۆ ئەوەیە كە مووچەی هاووڵاتیان لە بانكەكان بدرێ، بەڵكوو بانكەكان ببن بە شوێنێك كە یارمەتیی هەموو هاووڵاتیەك بدەن بۆ ئەوەی بتوانن قەرزی گەورە و بچووك بە هاووڵاتیان بدەن، تاوەكوو ئەوانیش بتوانن لە بەرژەوەندیی پرۆژەكانی خۆیان بەكاری بێنن. دروستكردنی سێكتەری بانكی و پێشخستنی سێكتەری دارایی لە هەرێمی كوردستان، یەكێكە لە وەرچەرخانە گەورەكانی ئەم حكوومەتە كە پێموایە لە ئاییندەدا دەتوانێت یارمەتیدەرێكی گەورەتر بێت بۆ راكێشانی وەبەرهێنەری بیانی و متمانەبەخشین بە وەبەرهێنەری ناوخۆیی، هەموو هاووڵاتیانی كوردستانیش بتوانن سوودمەند بن وەكوو هەموو كەسێك لە هەموو وڵاتانی جیهان، لە وڵاتانی جیهانی پێشكەوتوو كە زۆر زۆر سوود دەبینن لەم سێكتەرە، ئێمە دیسان لێرەدا هەنگاوی باشمان بڕیوە و دەستكەوتی باشمان بەدەست هێناوە، بەڵام هێشتا ماوە و ئومێدەوارم بە بوونی ئێوەی خۆشەویست، بتوانین زۆر زۆر لەمە زیاتریشمان دەست بكەوێت.
هەر لەبەر ئەمەشە كە دەمەوێ ئاماژە بەم خاڵە بدەم، چونكە زۆربەی ئەم كارانەی كراون، بە دەستی گەنجی ئەم وڵاتە كراون. ئەم پرۆژانەی كە من باسیان دەكەم، هەموویان گەنجی ئەم وڵاتە، گەنجی خۆشەویستی ئەم وڵاتە كە زۆر لایەن بە تەمابوون نائومێدیان بكەن، پێیان بڵێن ئێوە هیچتان پێ ناكرێت، هەر ئەم گەنجانە رووبەڕووی ئەم پروپاگەندانە بوونەتەوە، هەر ئەم گەنجانە ویستیان بێن و خزمەتی وڵاتەكەیان بكەن، لەسەر ئێمە بوو رێگەیان بۆ خۆش بكەین، پشتیوانیان بین. ئەوەی لەسەر ئێمە بوو، رێگەمان بۆ خۆش كردن، پشتیوانیمان كرد و داوامان لێیان كرد كە بێن یارمەتیدەری ئێمە بن و خۆیان وڵاتەكەی خۆیان دروست بكەن، ئەم دەستكەوتانەی كە ئەمڕۆ دەیبینن، بەرهەمی خەبات و رەنجی ئەو گەنجە خۆشەویستانەیە.
بە دیجیتاڵكردنی سیستەم و خزمەتگوزارییەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، بەشێكی ترە لەو خزمەتگوزارییانەی كە حكوومەتی هەرێمی كوردستان بۆ هاووڵاتیانی خۆشەویست دەیكات، ئەمە بێگومان پێویستیی بە زانست و شارەزاییە، ئەو گەنجە خۆشەویستانەی كە لەگەڵ زانست و تەكنەلۆژیای سەردەمدا توانیویانە زیاتر خۆیان پێ بگەیەنن، هەر ئەو كەسانەن كە دەتوانن لە هەموو روویەكدا وڵاتەكەمان بەرەوپێش ببەن و ئەم جۆرە خزمەتگوزارییانەش ئەوان دەتوانن باشتر و باشتری بكەن.
من ئەم شانەی كە عەرزی ئێوەی بەڕێز و خۆشەویستی دەكەم، بۆ ئەوەیە كە پێتان بڵێم ئەمانە بەڵێن نین، شتێك نین كە لە داهاتوودا كە گومانمان هەبێت ئایا دەكرێن یان نا، ئەمانە هەموویان ئەو بیروباوەڕانە بوون كە لە سەرەتاوە پێش چەند ساڵێك هەمانبوون و لەگەڵ ئێوە قسەمان كرد، گوتمان ئێمە دەتوانین بە یەكەوە هەموو ئەو دەستكەوتانەمان هەبێت، ئەمڕۆ ئێمە لێرە شاهێدی بەدەستهێنانی هەموو ئەو دەستكەوتانەین، ئەمە بەرهەمی خۆتانە، ئەمە بڕوابەخۆبوونی ئێوەیە. لەمڕۆشەوە بۆ داهاتوویەكی گەشتر، بۆ كوردستانێكی سەقامگیرتر، بۆ كوردستانێكی پێشكەوتووتر، بڕواتان بە خۆتان هەبێت، ئەوەی خوشك و براكانی ئێوە كردیان، ئێوەش دەتوانن بیكەن و لەوەش زیاتر دەتوانن بكەن، بۆیە بڕوام پێتانە، دەستخۆشیتان لێ دەكەم، هیوادارم هەمیشە سەركەوتوو بن، رۆژ بە رۆژ سەركەوتنی گەورەتر تۆمار بكەن، هەر ساخ و سەلامەت بن، كوردستانمان هەر ئاوەدان بێت.
دەمویست ئەوەش بڵێم كە پرۆژەی رووناكیش یەكێك بووە لەو پرۆژانەی كە باوەڕ بكەن كەس بڕوای نەدەكرد ئێمە بتوانین لە ماوەیەكی وا كەمدا بتوانین كارەبای 24 كاتژمێری لە كوردستاندا دابین بكەین. هەر بۆ بەراوردكردن، حكومەتی فیدرالیی عێراق، زیاتر لە ٢٠٠ ملیار دۆلاری تەرخان كردووە بۆ دابینكردنی كارەبای 24 كاتژمێری، بەڵام تاوەكوو ئێستا نەیانتوانیوە ئەم كارە بكەن، ئەمەش بە هەوڵ و كۆششی گەنجە خۆشەویستەكانی ئێمە كە شەو و رۆژ خەریك بوون و یارمەتیدەری وەزارەتی كارەبا بوون لەگەڵ وەزارەتە پەیوەندیدارەكانی تر كە بتوانن كارەبای ٢٤ كاتژمێری دابین بكەن، شكور بۆ خوا ئەمڕۆ هەموو سەنتەرەكانی شارە گەورەكانی كوردستان خاوەنی كارەبای ٢٤ كاتژمێرین، پارێزگای هەڵەبجە بە شانازییەوە یەكەم پارێزگایە لەسەر ئاستی عێراق كە كارەبای 24 كاتژمێری لە سەرتاسەری پارێزگاكە هەیە و تا كۆتایی ساڵی 2026، هەموو كوردستان بە هەموو گوند و شار و لادێیەكەوە دەبێتە خاوەنی كارەبای 24 كاتژمێری، ئەمەش دەستكەوتێكی گەورەیە، هەقە شانازیی بە خۆتانەوە بكەن، چونكە ئەمەش دەستكەوتی خۆتانە.
جارێكی تر سوپاستان دەكەم.
