زاری كرمانجی – سۆران:
كێشەی وەرزشی نێوان حكومەتی ناوەندی عێڕاق و هەرێمی كوردستان بەشێكە لە كێشەیەكی درێژخایەن بۆ چەندین دەیە دەگەڕێتەوە، دەتوانین بڵێین لە ساڵانی حەفتاكانی سەدەی ڕابردوودا دەستیپێكردووە تا ئەمڕۆش بە شێواز و ستایلی جیاواز ئەم دژایەتییە بەردەوامی هەیە بێگومان بە مەرام و مەبەستی كۆنترۆڵكردنی چالاكییە وەرزشییەكانی كوردستانە.
جێگای خۆشحاڵییە هەرێم لە دوای ساڵانی 1991 دەستی بە دروستكردنی دامەزراوە سەربەخۆكانی وەرزشی كرد، كەم تا زۆر هەنگاوی باشی ناوە و سێكتەری وەرزشی بەرەو پێشچوونی بەخۆیەوە بینی و چەندین یانەی وەرزشی ئاست بەرز و یاریزانی نایاب لە یارییە جیاوازەكان بەدیاركەوتن، بەڵام لە جیاتی هاندان و پشتگیری كردن بەڵكو بەشێكی زۆر لەم یاریزانانە بە هۆكاری جیاواز لە لایەن هەڵبژاردە و دامەزراوە وەرزشییەكانی عێڕاق پەراوێز و فەرامۆش كراون.
بێگومان كاتێك تیپەكانی یانە كوردستانییەكان لە خول و پاڵەوانیەتی عێڕاقدا بەشداری دەكەن، ئەمە دەرفەت دەبێت بۆ نیشاندانی هێزی هەرێمی كوردستان لە ئاستی نێودەوڵەتی، بۆیە حكومەتی ناوەند پێی وایە ئەم جۆرە بەشداریكردنەی یاریزان و یانەكانی كوردستان دەتوانێت ببێتە هۆی پێكهێنانی كۆمەڵگایەكی سەربەخۆی وەرزشی لە ئایندەدا و ڕێگا بۆ دابڕانی كۆمەڵایەتی و سیاسی بۆ هەرێم خۆش بكات، لە هەمان كاتدا سەركەوتوویی یانە كوردستانییەكان لە پاڵەوانیەتی نێوخۆیی و نێودەوڵەتی هۆكارێكە بۆ نیشاندانی توانا و سەربەخۆیی هەرێم كە ئەمەش لە بەرژەوەندی سیاسەتی شۆڤینی بەغداد نیە.
جێگای داخە حكومەتی ناوەند وەرزش بەكار دەهێنێت وەك فشارێك بۆ سەر هەرێم بۆ نموونە ماوەیەك بەر لە ئێستا چەندین ملیار دیناری بەسەر یانەكانی بەشدار لە خولی تۆپی پێی ئەستێرەكانی عێڕاقدا دابەش كرد تەنها هەرچوار یانە كوردستانییەكانی “هەولێر، دهۆك، نەورۆز، زاخۆ”ی بێ بەش كرد، ئەمە وەك پەیامێك بوو بۆ لاوازكردنی یانەكان لە هەرێم و بە پێچەوانەوە بەهێزكردنی یانەكانی دیكە.
هۆكارێكی دیكەی كێشە وەرزشییەكان، بیركردنەوەی نەرێنی و نیگەرانی بەغدادە لە زیادبوونی هزری نەتەوەیی لە ناو هاندەرانی یانەكان و وەرزشی كوردستان بە گشتی و فیدراڵیزم وەك ستراتیژی خۆبەڕێوەبەری و ئایندەی كوردستان بەكار دەهێنرێت و بێگومان وەرزش بەشێكە لەم ستراتیژییە، و یانە كوردستانییەكان كە ناوی هەرێم هەڵدەگرن و هاندەران لە یاریگا ئاڵای كوردستان بەرز دەكەنەوە، لە لایەن حكوومەتی عێڕاقی وەك مەترسی سەیر دەكرێت.
هەروەها نیگەرانی بەغداد لە پەیوەندییەكانی هەرێمە كاتێك یانە كوردستانییەكان لە پاڵەوانیەتی نێودەوڵەتی بەشداری دەكەن، پێیان وایە ئەوان دەرفەت دەدەن بە دیپلۆماتانی هەرێم بۆ دروستكردنی پەیوەندی ڕاستەوخۆ لەگەڵ وڵاتانی تر.
ئەم جۆرە پەیوەندییانە كە لە نێوان یانەكان و فیدراسیۆنە نێودەوڵەتییەكان درووست دەبن، دەتوانن بگۆڕێن بۆ هاوكاری ئابووری، سیاسی لە ئایندەدا، ئەمەش پێچەوانەی سیاسەتی حكومەتی ناوەندی عێڕاقە كە ویستی هەیە هەموو پەیوەندییەكانی نێودەوڵەتی كوردستان كۆنترۆڵ بكات.
بێگومان سەرانی عێڕاق بەردەوام هەوڵ دەدەن بە پشتگوێخستن و دژایەتیكردنی وەرزشی كوردستان و فشار دروستكردن لەسەر یانەكانی هەرێم و بڕینی شایستە داراییەكان و بودجەكانیان و دروستكردنی ئاستەنگ لە بەردەمیان لە بەشداریكردنیان لە پێشبڕكێیە نێودەوڵەتییەكان.
بە گشتی كێشەی وەرزشی نێوان بەغداد و هەولێر تەنها كێشەیەكی وەرزشی نییە، بەڵكو وێنەیەكی بچووكە لە كێشە سیاسییە گەورەكەی نێوان ناوەند و هەرێم.
