كریستین كارۆخ
ئەو بیانووە سیاسییەكانی عێراق لەگەڵ قەوارەی دەستووری هەرێمی كوردستان لەسەر پرسی بودجە و مووچە و ڕێككەوتنەكانی كوردستان لەگەڵ ئەمریكا دەیكەن، بەتەواوی سیاسییە، چونكە عێراق نایەوێت هەرێمی كوردستان بەدەر لە كۆنتێكستی عێراق سەیر بكرێت، لەخوارەوە بە درێژی باسی دەكەین، بەڵام سەرەتا دەبێت باس لەوە بكەین كە بۆچی عێراق پرسی بەبارمتەگرتنی مووچە وەك ڕێگایەك بۆ دروستكردنی فشاری سیاسی و ئابووری و سایكۆلۆژی خەڵكی كوردستان بەكاردەهێنێت؟
ڕوون و ئاشكرایە كەوا بەرپرسانی عێراق بە هەمان عەقڵیەتی ڕژێمی شۆڤێنی پێشوو مامەڵە لەگەڵ ماف و شایستە داراییەكانی خەڵكی هەرێمی كوردستان دەكەن.
زیاتر لە 10 ساڵە لەڕێگای بە سیاسیكردنی پرسی بودجە و مووچەوە خۆڕاگری خەڵكی كوردستان تاقیدەكەنەوە، بەڵام خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستان بەسەرۆكایەتی بەڕێز مەسرور بارزانی، خۆڕاگری خۆیان نیشانداوە و بەسەر هەموو ئەو ئاڵنگاری و بەربەستانەدا زاڵبوونە كە حوكمەتی فیدڕاڵ بۆ هەرێمی كوردستانی دروستكردووە.
لە ئێستادا كە بەرە بەری جێژنی قوربانە، حكوومەتی بەناو فیدڕاڵ دەیەوێت مووچە وەك كارتێكی فشار، دژی نەتەوەیەكی مەزڵووم بەكاربهێنێت، ئەم ڕفتارەش دوورە لە هەموو پرەنسیپەكانی مافی هاووڵاتیبوون لە دەوڵەتێكی فیدڕاڵی و بڕیارەكانی دادگەی فیدڕاڵی و تەنانەت سەرەتایترین پرنەسیپی مافەكانی مرۆڤیش.
دیدگای ستراتیژی ئەمەریكا وەك ڕزگاركەر و فریادڕەسی عێراق بریتییە لە بوونی هەرێمێكی كوردستانی بەهێز لە چوارچێوەی عێراق، ئەم دیدگایەش لەلایەن سیاسیەكانی عێراقەوە هەرس ناكرێت و پێیان قبوڵ ناكرێت، بەتایبەت دوای سەردانی ئەمجارەی بەڕێز مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكوومەتی هەرێم بۆ واشنتن و واژووكردنی چەند ڕێككەوتنامەیەكی گرنگی ئابووری و ووزە، هەروەها پەیوەندییە تەلەفۆنییەكەی بەڕێز ماركۆ ڕۆبیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا لەگەڵ بەڕێز نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان، ئەم پێشهاتە گرنگانەن كە جەخت لە دیدگای ستراتیژی ئەمەریكا دەكەنەوە بەرامبەر بە هەرێمی كوردستان.
ئەو پەیوەندیی و دۆستایەتییەی ئەمەریكا بۆ هەرێمی كوردستان پاشخانێكی مێژوویی هەیە، ئەمەش دوای ڕاپەڕین و كۆڕەوی خەڵكی كوردستان و یەكەم هەڵبژادنی پەرلەمانی كوردستان و دروستبوونی دیفاكتۆی هەرێم، ئەمەش دوای بڕیاری ئەنجوومەنی ئاسایش كە بە ناسراوە، بەجۆرێك دەرفەتی ڕەخساند بۆ دروستبوونی نەوایەكی ئارام بۆ دەسەڵاتدارانی ئێستای عێراق تاكو لە كوردستان، خۆیان و خێزانەكانیان بە ئازادی بژین، بەڵام بەداخەوە ئێستا ئەم دەستە بژێرە سیاسیەی عێراق بە بڕینی مووچە، چاكەی خەڵكی كوردستان دەدەنەوە.
لە كۆتاییدا دەتوانین بڵێین، چۆن هەرێمی كوردستان توانی بەسەر تیرۆرستانی داعش زاڵ بێت و سەركەوتوو بێت، ئێستاش دڵنیاین هەرێمی كوردستان بە پشتیوانی ئەمەریكا و هاوپەیمانان دەتوانن بەسەر ئەم فشارە سیاسی و ئابوورییە زاڵمانەی بەغدا زاڵ بێت و سەربكەوێت.
