”نوێنەرى زارى کرمانجى بووە لە شارى بەغداد”
ئامادەکردنى: ئومێد شێرکۆ
داڕشتنەوە: بەختیار سەباح
بەشى دووەم
دوای ڕووخانی حكوومەتی شێخ مەحموود، شاکر مەجروم لە شارى بەغدا دوكانێك بەكرێ دەگرێت و کارى توتنفرۆشی دەكات. سەرەڕای ئەوەی دوكانەكەی لەژێر چاودێری پۆلیسدا بووە، بەڵام بۆتە شوێنی دیدارو بە یەكگەیشتنی ڕۆشنبیر و سیاسی و پیاوە دیارەكانی ئەوكات، هەروەها (مستەفا شەوقی)ی نوسەرو ڕۆژنامەنووس، كاتێ لە ساڵی (1927)دا، گۆڤاری (پەیژە) لە شاری بەغدا چاپ دەكات، بۆ پەیوەندی‌و بڵاوكردنەوەی گۆڤارەكەی، دوكانی شاكر مەجروم وەك ناونیشانی سەرەكیی گۆڤارەكە هەڵدەبژێرێت، دوكانەكەی دەبێت بەناوەندی گۆڤارەكە.
لە بەرگی دواوەی گۆڤارەكە دەنووسێت: ”جیگای فرۆشتن‌و مخابرە بغداد: میدان توتنچی شاكر مجرم: مستەفا شوقی. لە بغداد بەهشت لە دەرەوە بە نۆ انە افرۆشریت”.
ئەو نووسینەی سەرەوە، بە ڕێنووسی كۆنی گۆڤارەكەیەو بە ڕێنووسی ئێستا ”شوێنی فرۆشتن و پەیوەندیكردن بەغداد: مەیدانی توتنچیان شاكر مەجروم: مستەفا شەوقی لە بەغداد بە هەشت و لە دەرەوە بەنۆ ئانە دەفرۆشرێت”. واتە دوكانەكەی شاكرمەجروم لە بەغدا بۆتە شوێنی پەیوەندیكردن بەو گۆڤارە، پێدەچێت ئەم گۆڤارە نووسینگەی نەبووبێت، دوكانەكەی شاكر مەجروم، دەوری ئەو شوێنەی بۆ گۆڤارەكە بینیبێت.
”دووكانەكەی بۆتە شوێنی پەیوەندیكردن بە گۆڤار و ڕۆژنامەکان”
ڕووی دواوەی بەرگی گۆڤاری (پەیژە)، كە لەساڵی (1927) لە بەغدا بڵاوكراوەتەوە، لەلایەن مستەفا شەوقی. شوێنی فرۆشتن‌و پەیوەندیی دوكانەكەی شاكر مەجروم بووە. سەرچاوە: مومتاز حەیدەری (ساغكردنەوەو لێكۆڵینەوە)، مستەفا شەوقی و پەیژە، 1985.
هەروەها دوكانەكەی شاكر مەجروم لە بەغدا بۆتە شوێنی دەستكەوتنی گۆڤاری (زاری كرمانجی)، كە (حوسێن حوزنی موكریانی) لە ڕواندز دەریدەكرد. ئەمەشی لە ژمارە (7)ی كانوونی دووەمی (1927)، لە لاپەڕەی (28)دا ئاماژەی پێكراوە:
“وكیلی زاری كرمانجی لە بەغدا أدرسی بغدا سوق میدان توتنچی مجرم زادە جنابی خوشەویستمان شاكر افندی لە گرف… گۆڤاری زاری كرمانجی وە بە وكیل قبول كراوەو حقی سلاحیتی ابونە قیدكردن و پارە وەرگرتنی دراوەتی هر كس بخوازی دەتوانی مراجعەی بفرمویت خوی بە ابونە قید بكات بدل ابونەی بداتی و تعلم و خبری لی وەربگریت”.
بەپێی ئەم ئاگادارییە بێت، شاكر مەجروم نوێنەری گۆڤاری زاری كرمانجی بووە لە شاری بەغدا .
بەرگ و لاپەڕەی گۆڤاری زاری كرمانجی، ژمارە (7) كانوونی دووەمی (1927)، تێیدا ئاماژەی بە ناوی شاكر مەجروم كردووە، وەك نوێنەری گۆڤاری زاری كرمانجی لە شاری بەغداد.
هەروەها ڕۆژنامەی (ژیان) لە یەكێك لە ژمارەكانیدا، لە لاپەڕەی چوارەمدا، ئاگادارییەکى بەناونیشانی “تكایەكی تایبەتی” بڵاوكردۆتەوە:
“ادارەی غزەتەكەمان بو كوكردنەوەی بدلات ابونە ئەوی لە خزمت ئەو زاتە كرامانەیە لە بغدان جناب شاكر مجرم افندی كردووە بە وكیل، دفتریكی مصدقی بو ناردووە، استرحام لە مشتریكانی بغدامان ئەكەین ئەو مقدارە پارەیەی كە لە خزمتیانایە و لەلای شاكر افندی معلومە بە تەواوی تسلیمی بفرمون. امیدی قویمان بە كریارە محترمەكانمان هەیە كە بو یاریەدانی غزەتەكەمان هەمو نوعە مساعتدك دفع ئەفەرمون وتكرار استرحام ئەكەین بدلاتكەی بە تەواوی تسلیم فرمون.”- ژیان.
بە ڕێنووسی ئێستا: (تكایەكی تایبەتی ئیدارەی ڕۆژنامەكەمان بۆ كۆكردنەوەی ئابوونە، كە لەلای ئەو بەڕێزانەیە كە لە بەغدان، جەنابی شاكر مەجروم ئەفەندی كردووە بە نوێنەر، پەڕاوێكی باوەرپێكراوی بۆ ناردووە، بۆیە داوا لە بەشداربووەكانی بەغدامان ئەكەین، ئەو بڕە پارەیەی لەلایانە كە لەلای شاكر ئەفەندی زانراوە بە تەواوەتی بدەنەوە. ئومێدی گەورەمان بە كڕیارە بەڕێزەكانمان هەیە، كە بۆ یارمەتیدانی ڕۆژنامەكەمان بە هەموو جۆرێك یارمەتی پێشكەش ئەكەن، دووبارە ڕێزمان هەیە بۆ بە تەواوی پارەدانەكە. – ژیان
هەمان ڕۆژنامە بەخێرهاتنەوەی شاكر مەجروم بۆ شاری سلێمانی دەكات، كە لە ئاوارەیی و دوورە وڵات گەڕِاوەتەوە، ئەمەش نووسینەكەی ڕۆژنامەی (ژیان)ە، بەڕێنووسی كۆن:
“محترم شاكر مجرم افندی كە چەند سالیك بو لە بغداد اقامتی ئەكرد لەم رۆژانەدا عودتی كردەوە وطنةـةی. عرض بە خیرهاتن‌و خوا حافظی همویان اكەین”.
بە ڕێنووسی ئێستا:”بەڕێز شاكر مەجروم ئەفەندی كە چەند ساڵێك بوو لە بەغدا دائەنیشت، لەم ڕۆژانەدا گەڕاوەتەوە نیشتمانی خۆی، بۆیە بەخێرهاتنەوەی لێ دەكەین و خوا بی پارێزێت”.
هەروەها شاكر مەجروم باوەڕپێكراویی گۆڤاری (هەتاو) بووە وەك لە ژمارەی (48)ی ساڵی دووەمی چوارشەممە سەرماوەز (30ی تشرینی دووەم)ی ساڵی (1955) ئەمەش بەرگ و لاپەڕەی گۆڤاری هەتاو.
هەمان ئاگاداری لە ژمارە (1)ی مانگی شوباتی ساڵی (1930)ی، بەم جۆرەی خوارەوە بڵاوكراوەتەوە:
