ئاواز یوسف ئەحمەد
قوتابی قۆناغی چوارەم ـ بەشی مێژوو
شۆڕشی شێخ عوبەیدوڵای نەهری یەكێك بوو لە گرنگترین خەباتە سیاسی-ئاینییەكانی مێژووی هاوچەرخی كوردستان، كە لە ماوەی ساڵانی ١٩٨٠ تا ١٩٨٨ لە ناوچەی بەردەڕەش و نەهری لە پارێزگای دهۆك باشووری كوردستان ڕوویدا. ئەم خەباتە بەهۆی چەندین هۆكاری سیاسیی، كۆمەڵایەتی و ئایینیەوە سەریهەڵدا.
هۆكارە سەرەكییەكانی شۆرش:
سیاسی :
1ـ دەستتێوەردانی بەرفراوانی حكومەتی بەعس لە كاروباری ناوخۆی كوردستان
2ـ سیاسەتی عەرەبكردنی ناوچە كوردییەكان
3ـ كاولكاری مافە سیاسییەكانی كورد
4ـ رەوتی نەهێلانی كورد لە سیستەمی سیاسی عراق.
5ـ دەستپێكردنی جەنگی ئێران و عێراق (١٩٨٠)كە بووە هۆی گۆرانی بارودۆخی ناوچەكە.
كۆمەڵایەتی :
1ـ كەمبوونەوەی مافە كۆمەڵایەتییەكانی خەڵكی ناوچەكە .
2ـ پەرەسەندنی بزووتنەوەی ناسیۆنالیزمی كوردی
ئایینی :
1ـ كاریگەری گەورەی شێخ عوبەیدوڵا وەك سەركردەیەكی ئایینی
2ـ پەرەسەندنی بزووتنەوەی ئیسلامی لە ناوچەكە
سەركردایەتی و بزووتنەوەكە :
شێخ عوبەیدوڵای نەهری سەركردەیەكی كاریگەری ئایینی و كۆمەڵایەتی بوو كە بزووتنەوەیەكی تێكەڵاوی ناسیۆنالیزمی كوردی و ئیسلامی ڕێكخست. ئەم بزووتنەوەیە پشتگیری گەورەی خەڵكی ناوچەكەی لێكرا، بەتایبەتی لەناو هۆزەكانی ناوچەكە.
ڕووداوە سەرەكییەكان :
1ـ ١٩٨٠: دەستپێكردنی خەباتی چەكدارانە .
2ـ ١٩٨٣-١٩٨٦: گەورەترین شەڕەكان لە نێوان هێزەكانی شێخ عوبەیدوڵا و سوپای عێراق .
3ـ ١٩٨٧-١٩٨٨: هێرشە گەورەكانی سوپای عێراق و كۆتایی خەباتەكە .
كاریگەری و دەرئەنجامەكان :
1ـ سەركەوتنی حكوومەتی عێراق لە كۆتاییدا .
2ـ كۆچكردنی زۆرێك لە خەڵكی ناوچەكە .
3ـ تێكچوونی كۆمەڵایەتی و ئابووری لە ناوچەكە .
4ـ ماوەتەوەی بیرەوەری خەباتەكە وەك نموونەیەك بۆ خۆپیشاندنی كوردی .
شۆڕشی شێخ عوبەیدوڵای نەهری نموونەیەكی گرنگ بوو لە مێژووی خەباتی كوردیدا، كە تێیدا تێكەڵەیەك لە ناسیۆنالیزم و ئیسلام بەكارهات. سەرەڕای سەركەوتنی حكوومەتی عێراق، ئەم خەباتە كاریگەری گەورەی لەسەر ڕووداوەكانی داهاتووی كوردستان هەبوو.
لیستی سەرچاوەكان :
ـ مێژووی هاوچەرخی كورد، دەیڤد مەكدۆواڵ
ـ جوڵانەوەی نەتەوەیی كورد بنەماو پەرەسەندنی(نوسینی:پرۆفیسۆر/وەدیع جوەیدە.
ـ كورد لەسەدەی نۆزدە و بیستەم دا (كریس كۆچرا).
ـ چەند لێكۆڵینەوەیەك دەربارەی بزاڤی هاوچەرخی كورد /بەرگی یەكەم : نوسینی/د.عوسمان عەلی
ـ بزوتنەوەی سیاسی و رۆشن بیری كورد لەكۆتایی چەرخی نۆزدەهەمەوە تا ناوەراستی چەرخی بیست(نوسینی/رەمزی قزاز)
