هیوا ساعدی
كورد نابێ چاوەڕوانی سەربەخۆیی بێت یان دەوڵەتانی داگیركەر مافە سەرەتاییەكانی كورد بە هێژمۆنی خۆیان بناسێنێت هەوڵ و تێكۆشان لە چوارچێوەی كوردستانییەت دەتوانێ دەرچوون لە قەیرانی سیاسی و وەدیهێنانی مافی چارەنووس بكاتە پارادیمی ژیان، چەمكی سەرەكی ئەم دیاردەیە نەبوونی هەندێ بیری جیاواز بووە وەك مێژوو پێمان دەڵێ واتا وەك ئەوانەی كە لەژێردەستی دەوڵەتی عوسمانیدابون و چەندین دەوڵەتی سەربەخۆیان بۆ نەتەوە جیاوازەكان دروست كرد، وەكو دەوڵەتی تركیە، عێراق، لوبنان ، سوریا ، سعودیە و… . بەڵام كورد كە نەتەوەیەكی زۆر گەورەی ناوچەكە بوە لە بری ئەوەی دەوڵەتی سەربەخۆی بۆ دروست بكەن ، هاتن وڵاتی كوردانیان بەسەر پێنج دەوڵەتی داگیرگەر وەكو : توركیا ، ئێران ، عێراق و سوریاو سۆڤیەتدا دابەشكرد لە گەڵ ئەوەی كورد زۆر ناڕەزایی دەربڕی لەسەر ئەو دابەش كردنەو هەوڵی زۆریشیان دا ، بەڵام گوێ بۆ نوێنەرانی كورد نەگیرا . ئەم دابەشكردنە لە دەرەوەی ویستی كورد بوەو وڵاتانی سەركەوتوی جەنگ تەنها بیریان لە بەرژەوەندی خۆیان كردووتەوە . ئەمە هۆكاری سەرەكییە كە تا ئێستا كورد نەیتوانیوە ببێتە خاوەنی دەوڵەتی سەربەخۆی خۆی ، لەگەڵ ئەوەی بە دڕێژایی ئەو كاتەی وڵاتی كوردان دابەش كراوە ، بەردەوام خەبات كراوە بۆ ڕزگاری و سەر بەخۆیی .
بەڵام هۆكاری زۆر قورسەو ئاسان نەبوەو ئاسان دەوڵەتی كوردی دروست بكرێت كە پێویستە نەخشەی چەندین وڵات هەیە كە ئەوە نە لە بەرژەوەندی ئەو وڵاتانەیە كە كوردانیان بەسەردا بەشكراوەو نە لە بەرژەوەندی وڵاتانی ترە كە بەرژەوەندی زۆی ئابووری و سەربازی و بەرژەوەندی تریان لە گەڵ ئەو وڵاتانە هەیە كە كوردیان بەسەردا بەشكراوە. كەواتە تائێستا مەحاڵ بوە كورد بتوانێت كوردستانێكی گەورەی سەربەخۆ دروست بكات و لە ئاوێنەی دیپلۆماسییەت و سكلۆلاریستەكان وەكو دەریش دەكەوێت تا ماوەیەكی زۆری تریش هیچ ئاسۆیەكی ڕون بەدی نەكرێت بۆ گوتاری ناسیوناڵیستی بۆ پێك هێنانی دەوڵەتی كوردی سەربەخۆ .
هۆكاری دووەم :
ئەوەی كە تا ئێستا كورد بەشێك لە مافە سەرەتاییەكانی وەرگرێت لەو وڵاتانەی كە تێیدا دەژێن ، كورد خۆی هۆكار بووە و ئەوانەی سەركردایەتی شۆڕشیان و ڕاپەڕینەكانیان كردوە بەردەوام ناكۆك بون لە گەڵ یەكتر دوژمنانی كورد رەهەندی سەربەخۆیی كوردیان بە لاڕێ برد .
هەوڵی تێكدانی ڕیزەكانی گەلیان داوە. چاو لە هەموو شۆڕشەكانی شێخ عوبەیدۆڵلا نەهری ، سەید رەزا دەرسیم ،سمكۆی شكاك ،شێخ سەعید پیران ، شیر عەلیمەردان خان و بی مەریەم، پێشەوا قازی محەممەد و مەلا مستەفا بارزانی، شەهید سەعید یەزدان پەنا، هەموویان خاوەنی پەیامی ئەوە بوون كە كورد خۆی دەبێ خۆی بە مافەكانی خۆی بە یەكگرتوویی و یەكریزی ماڵ و قەوارەی سیاسی و سەروەریی سیاسی خۆی بێت،بەڵام هۆكاری ئەم ناكۆكیانەی ناو كورد خۆی بۆتە هۆكارێكی زۆر گەورە بۆ ئەوەی كورد نەتوانێت مافی چارەنووسی خۆی بەدەست بێنێت ، لە لایەك و لە لایكی تریشەوە بۆتە هۆكاری ئەوەی متمانەی لە دەست بدات چونكە پێان وایە كورد ناتوانێت ئئیدارەی خۆی بكات . ئەگەر كەمێك بگەڕێینەوە بۆ دواوە بۆمان دەردەكەوێت هەموو راپەڕینەكانی كورد كە پێشتر هەبون پڕبون لە ناكۆكی و شەڕو پێكدادان و دواجار لە دژی یەكتری بونە داردەستی بێگانەو دوژمنەكانی كورد . بۆ زیاتر تێگەیشتن لەو ناكۆكیانەی ناو كوردان سەرنجی لێدوانی دوو كەسایەتی گەورەی ئینگلیز بكەن كە لە كۆتایی جەنگی جیهانی یەكەم لە عێراق ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بون
:مس بیل ژنە سیاسەتمەداری ئینگلیزییەكە دەڵێ
كورد میللەتێكی خۆخۆرن ئەوەندەی ڕقیان لە خۆیانە ،ئەوەندە ڕقیان لە شەیتان نییە . پێش ئەوەی دەوڵەتیان بۆ دامەزرێنن پێویستە فێری شارستانیەتیان بكەن چونكە عەقڵی عەشائیریان هەیە . ئەم بۆچونەی ئەو مس بیل پێش دروستبونی عێراقیە نەك توانیومانە خۆمان باش بكەین ، چەندین قۆناغیش بۆ دواوە گەڕاوینەوە .
دەبێ میللەت چاوەڕوانی چییان لێ بكات كە بتوانن میللەت یەك بخەن بۆ خەبات و سەربەخۆیی بە دەست بهێنن ، كە ناخیان پڕە لە ڕق و كینەو تۆڵەكردنەوە بێت؟ .
هەموو ئەوخەبات و تێكۆشان و خەباتانە نەتەوەی كورد لە ڕابردوو ڕویان داوە ، سەرجەمیان هەڵەی ستراتیژی دواكەوتویی و دژایەتی یەكتریان پیوەدیار بوەو واتا وەكو ئەوە هژمۆنی سیاسی و بەربەست نەخستن لە رێگای سەربەخۆیی،
مرۆڤی كورد بە یەكگرتوویی دەتوانێ داگیركەرانی رادەماڵێ و هەتا ئەو قۆناغە كە هەموو بوارەكانی هاوئاهەنگی عەقڵانییەتی ناسیوناڵیزم كە پێناو خزمەت بە نەتەوە و كیانی سیاسی كورد نە داگیركەرانی كوردستان
