ئەوانەی تەمەنیان لە خوار 25 ساڵە واباشە چاندنەوەی قژ ئەنجام نەدەن

شەهلا رەشید- زاری كرمانجی
خەڵكێكی بەرچاو ڕوو لە سەنتەرەكانی چاندنەوەی قژ دەكەن، ئەمەش بووتە دیاردەیەكی باو لەناو خەڵك، بەتایبەتیش پیاوان زۆر گرنگی بەم بابەتە دەدەن، لای خۆیەوە پسپۆڕێكی نەخۆشییەكانی پێست و جوانكاری، زانیاری لەبارەی چاندنەوەی قژ و شێوازەكانی ئاشكرا دەكات.
د.رزگار عزەت، پسپۆڕی نەخۆشییەكانی پێست و جوانكاری، لە دیدارێكی زاری كرمانجی باسی قوناخەكانی قژ چاندنەوە دەكات و دەڵێت:” چاندنەوەی قژ بە دوو قوناخ تێدەپەڕێت، یەكەمیان دەرهێنانی تاڵە مووەكانە بە ڕەگەوە كە لە پشتەوەی سەر، ریش و هەندێ جاریش لە جەستە دەردەهێنرێن، بەڵام حاڵەتی جەستە لەو كاتەدا روودەدات ئەگەر مووەكانی سەر و ڕیشی زۆر باریك یاخود كەم بن، دواتر ئامادەی دەكەن، ئینجا قوناخی چاندنەوە دەست پێدەكات لە چ شوێنێك مووەكانی زۆر كەمن یا هەر نییە ئەو ڕەگانەی دەریانهێنایە لەوێ دەچێندرێنەوە، ئەگەر مووەكان جوان و بەهێز بن پزیشكەكە و ستافەكەی زیرەك بن و شارەزایی تەواویان لە تەكنیكەكە هەبێت، تەنها بە یەك قۆناخ جوان دەبێت، بەڵام بە مەرجێك كەسەكە پابەند بێت بە ڕێنماییەكان، بەڵام ئەگەر مووەكان باریك بن و پزیشك و ستافەكەش زیرەك نەبن و كەسەكەش پابەند نەبێت بە ڕێنماییەكان، ئەوا بۆ جاری دووەمیش دەبێ بچیندرێتەوە، لەهەمان كاتیشدا ئەگەر ڕەگی مووەكانیش بە هێز بن، چونكە جاری وا هەیە ڕەگەكان زۆر باریكن و لە قوناخی یەكەمدا موو بە جوانی پڕ نابێت، بەشێوەیەكی گشتی زۆربەی جار بەشی پێشەوەی پرچ بەیەك قوناخ و بەشی دواوە بە دوو قوناخ دەبێت.
سەبارەت بە زیانەكانیشی ئاشكرای كرد” چاندنەوەی قژ هیچ زیانێكی نییە، لەبەر ئەوەی مووەكانی هی خودی كەسەكەیە، تەنها پێویستە پزیشك و ستافەكە پاك و خاوێن بن و تەكنیكێكی باش بەكار بێنن، هەروەها لەم حاڵەتەدا ئامێرەكانییان بەشێوازێكی خاوێن پاك بكەنەوە و پابەندی ڕێنماییەكان بن.
ئەم پزیشكەی جوانكاری، لەبارەی ئەوەی چ كەسێك ناتوانێت چاندنی قژ ئەنجام بدات، گووتی” ئەوانەی تەمەنیان لە 25 ساڵی كەمترە ئەوا باش نییە چاندنەوەی قژ ئەنجام بدەن، چونكە لە تەمەنی 19 تا 25 ساڵی قژ دەست دەكات بە هەوڵوەرین، تا ئەو كاتە دیار نییە ئایا ئەم قژە هەمووی هەڵدەوەرێت یان نا، چونكە لەوانەیە پێش ئەو تەمەنەی كە ئاماژەمان پێكرد، بیچینێت و دواتر هەڵوەرێت، كەواتە تەمەن گرنگە و پێویستە ڕەچاو بكرێت، تەنها لەو حاڵەتەدا دەتوانێت قژەكەی بچێنێتەوە ئەگەر بە تەواوی ڕووتابێتەوە.
ئەوەشی خستەڕوو” هەندێك نەخۆشی هەن پێش چاندنەوە قژ پێویستە كۆنتڕۆڵ بكرێن، وەك فشاری خوێن و شەكرە، یاخود كارەبای دڵی تەواو نەبێت و كێشەی هەبێت لە دڵی، چونكە ئەو دەرمانەی بۆ بێهۆشی بەكار دەهێندرێت كاریگەری لەسەر دەماری خوێن و دڵ هەیە، بۆیە گرنگە پَش وەختە پزیشك ببینێت و هەموو پشكنینەكانی پێویست ئەنجام بدات، هەروەها هەندێ نەخۆشی دیكەی پێستیش هەن كە مووەكان ڕاناگیرێن و زوو دەوەرێن وەك نەخۆشی دەردە ڕێوی و هەستیاری كە جەستە مووەكانی لەناو دەبات، بۆ ئەمانش پشكنینی تایبەت هەن كە دواتر پزیشك خۆی بڕیار لەسەری دەدات.