ئیسماعیل ئیبراهیم
لە دوێنێوە هەڵمەتی داماڵینی چەك لە سەرتاسەری كوردستان دەستی پێكردووە، هەر چەندە ئەم هەڵمەتە پێشتریش ئەنجام دراوە، بەڵام پێ ناچێت ئەمجارە وەك جارانی پێشووتر بێت و حكومەتی هەرێم موكوڕە لەسەر نەهێشتنی چەك بە دەست هاووڵاتییەوە، بۆ ئەم مەبەستەش كۆمەڵێك رێكاری پێویستی گرتۆتەبەر و یاساشی بۆ ئەم مەبەستە دەركردووە، لە پاڵ تەواوی كارە جوانەكانی حكومەتی هەرێم لەم كابینەیە، ئەم هەنگاوەی حكومەت بە شارستانیترین و گرنگترین هەنگاو هەژمار دەكرێت، كە جگە لەوەی رێژەی تاوان لە كوردستان كەم دەكاتەوە، لە هەمانكاتیشدا دیاردەیەكی شارستانیی دەبەخشێتە شارەكان.
ئیتر كەس بە چەكەوە نابیندرێت، ترسی ئەوەت نابێت لە ناكاو بە هۆی دەمە قاڵێی دوو هاووڵاتی سڤیلەوە دەمانچە و كلاشینكۆف بێتە نێوانیان و كوشتن و بریندار كردن و كێشەی مەزنی كۆمەڵایەتی بەدوادا بێت.
لە شاری سۆران چەندین رووداوی زۆر نەخوازراو لە نێوان هاووڵاتییان روویداوە، كە بەهۆی بوونی چەك بەدەست لایەكیانەوە كوشتن یا بریندار كردنی لێكەوتۆتەوە، كێشەی كۆمەڵایەتییەكان لە نێوان پێكهاتە كۆمەڵایەتییەكان قوڵتر بۆتەوە، بە دڵنیاییەوە ئەگەر ئەو ساتە چەك بەدەستی یەكێكیان نەبایە توندوتیژی تا راددەی خوێن رشتنی بەدوادا نەدەهات، كە كۆتاییەكەی بە كوشتنی كەسی دیكە و بڵاوبوونەوەی خوێنداری و ڕقی كۆمەڵایەتی بووە.
تا ئێستا لە سۆران دەیان كەس بەم هۆیەوە گیانیان لەدەستداوە و دەیان خێزان و بنەماڵەش بەدەردی كێشەی خوێندارییەوە گیریان خواردووە، كە دەشێ بەهۆی سەركێشی گەنجێكەوە بووبێت.
لە لایەكی دیكەشەوە زۆر جاران بە بیانووی كڕینەوەی شەڕەف ئافرەتان و گەنجان دەبنە قوربانیهەر لە رێگەی ئەو چەكانەی لە ماڵانە.
دەیان هاووڵاتی لە سنووری ئیدارەی سۆران و كوردستان بە هۆی دەستكاری كردنی چەكەوە بێ ویست و دەستی خۆیان یا بریندار بوونە یا گیانیان لەدەستداوە.
لەم چوارچێوەیەدا و بە هەموو پێوەرێك نەهێشتنی چەك بەدەست هاووڵاتییان كارێكی لەجێی خۆیەتی و ئەركە لە سەر هەموو هاووڵاتییەك هاوكاری تیم و هێزەكانی ناوخۆ و دەزگا پەیوەندارەكان بن بۆ سەرخستنی ئەم بڕیارە، هەتا ئەگەر كەسێك دەناسن لە ماڵەوەی چەكی هەیە، ئاگاداری دەزگا پەیوەندارەكان بكەنەوە بۆ ئەوەی لێی بسەندرێت، لەبەر ئەوەی دەشێ خۆت لە هەڵچوونێكی ناكاو ببیتە قوربانی ئەو چەكەی لە ماڵەوە یا دراوسێكانت هەیە.
بۆیە لە تێڕوانینی من ئەركە لەسەر هەموومان دەست لە ناو دەست هاوكاری تیمەكانی نەهێشتنی چەك بكەین و چۆن سنووری ئیدارەی سۆران لە هەموو بوارەكانی جوانكردن، پێكەوە ژیان، ئاوەدانی، نیتشیمانپەروەری رۆڵی سەرەكی بینیوە، لەم هەنگاوەش شوێن پەنجەیان لە هەموو كوردستان دیار بێت.
بەڵی بۆ داماڵینی چەك و نەهێشتنی لە دەست هاووڵاتییان.