“بەشێك لە وتارەكانی سەرۆك بارزانی وەك بەڵگە”
بەشی دووەم:
ئامادەكردنی-ئیڤان جانی
بەر لە چەند هەفتەیەك یەكەم زنجیرە ئەڵقەكانی (رۆڵی ئاشوورییەكان لە بزاڤی رزگاریخوازی كوردستان)م بڵاوكردەوە، بەئامانجی شیكردنەوەی ئەمڕۆی هاوخەبات و سیاسی هەردوو گەلی كورد و ئاشووری و تیشك خستنە سەر بەشە شاراوەكان، نەخوێندراو و فەرامۆشكراوەكانی ئەم مێژووە پڕ بەها و زێڕینە كە رەگەكەی دەگەڕێتەوە بۆ زیاتر لە سەدەیەێك بەر لە ئێستا. لەو باوەڕەدایە كە ئێمە هەرگیز ناتوانین ئایندەیێكی گەش و پێشكەوتوومان هەبێت گەر بەووردی یەكتر نەخوێنینەوە و هەست بەئازارەكانی یەكتر نەكەین ڕێز لە قوربانییەكانی خۆمان و ئەوەی تر نەگرین، بۆیەشە لەم بارەوە دەبینین كە گەورە سیاسەتمەداری بەناوبانگی ئەمریكی هینری كیسنجەر دەڵێت: “مێژوو كانێكی پڕ داناییە كە دەكرێت تیایدا كلیلە زێڕینەكانی كێشەكانی ئەمڕۆمان لە ناویدا بدۆزینەوە”.
ئەمە رێك دەچێتە سەر ئەم پەیامەی كە دەمەوێت بیگەیێنم بەنێو خۆی خۆمان و دۆست و برا و هاوبەشەكانمان لەووڵات و خەبات. بۆیە دەڵێم بەڵێ مێژوو ئەم كانە پڕ داناییە بۆ ئەوانەی كە هەست بە بەرپرسیارییەتی راستەقینە دەكەن و تایبەتمەندی سەركردە و پێشڕەویان تێدای، لە هەمووش گرنگتر مرۆڤایەتی لە لایان لەهەموو شتێكی تر پیرۆز و پڕ بەهاترە، بەداخەوە لە رۆژگاری ئەمڕۆمان ئەم جۆرە مرۆڤانە خەریكە ژمارەیان لە پەنجەی دەست تێناپەڕن، بۆیەشە ناوچەكە و جیهان بەگشتی رۆژ لەدوای رۆژ گیرۆدەی دەیان كێشەی جیاواز دەبێت، كە قوربانی یەكەم و دوایی هەر مرۆڤایەتییە بەبێ جیاوازی ئایین، نەتەوە، رەنگ، ئایدیۆلۆژیا…هتد.
لێرەدا دەمەوێت وەك نموونە باسی لێوە بكەم و بخەمە ڕوو، رۆڵ و بەرپرسیارییەتی جەنابی سەرۆك مەسعود بارزانییە كە بەڕاستی سەرنجی بەندە و هەزاران تری وەك من بۆ لای خۆی كێشا، كاتێك پڕ بەزمان باسی رۆڵی گرنگی ئاشوورییەكان كرد؛ لە چەند بۆنەیەكی گرنگ و لەبەر دەم چاوی هەموو جیهان.
دركاندنی راستییەكان و نووسینی مێژوو وەك خۆی لە جیهانی ئەمڕۆماندا بەتایبەتی لە لایەن سەركردە سیاسییەكان، بابەتێكە زۆر مشتومڕی لێدەكرێت، چونكە بەشی هەرە زۆریان چیرۆكەكان بەپێی بەرژەوەندی خۆیان دەنووسن و دەگێڕنەوە، هۆكاری ئەمەش دەگەڕێتەو بۆ لاوازی پێگە و كارێزمایان و گوێ نەدان بە پڕەنسیپەكانی كاری سیاسی كە خۆی بەشێكە لە كۆڵەكەكانی مرۆڤبوون.
دەمەوێت تەنها باس لە دوو نموونەی زیندووی جەنابی سەرۆك بكەم، لەو ئەو دەیان نموونەی كە بەردەستن و دەتوانین كاری باشیان لەسەر بكەین، بەمەبەستی پتەوكردنی پەیوەندییەكانی بەیەكەو ژیان و قەبوڵكردنی ئەوی تر بەگشت جیاوازییەكانی كە بەشێكی گرنگ و پێكهێنەری سەرەكی تابلۆی جوانییەكانی هەرێمی كوردستانە جا چ بۆ ناوخۆی ووڵات یاخود دەرەوە”.
دەقی نموونەی یەكەم دەگەڕێتەوە بۆ رێكەوتی 18ی حوزەیرانی 2022، كاتێك بارزانی لە ووتارێك بەبۆنەی رێوڕەسمی ناساندنی زنجیرەیەك كتێبی پڕۆژەی دۆكیۆمێنتاری شۆڕشەكانی بارزان لە هەولێر پێشكەش كردو و لە نێویدا ئەم راستییەی دركاند و گوتی: “شێخ عەبدولسەلام بارزانی زۆر لە پێش سەردەمی خۆی بوو، چ لە چاكسازییەكانی كە ئەنجامی دا، چ لە بیروبۆچوونی لە بارەی نەتەوە و ئایینەوە تا گەیشتووەتە ئەو رادەیەی دەوڵەتێكی فیدڕاڵی لە نێوان كورد و ئەرمەن و ئاشووری دابمەزرێنێت. بۆ ئەم مەبەستەش سەردانی رووسیای ئەو سەردەمەی كرد و لەگەڵ (ئەندرانیك پاشا) و (وماڕ شەمعۆنی ئاشووری). ئێمە وامان دەزانی لە تەبلیسی پایتەختی جۆرجیای ئێستا نوێنەری قەیسەریان بینیوە، بەڵام پێش سێ ساڵ كە (لاڤرۆڤ) وەزیری دەرەوەی روسیا هات بۆ هەولێر، بۆی ڕاستكردمەوە، كە قەیسەر خۆی لەوێ بووە، وتی ئەمە لە ئەرشیفی ئێمەدایە.”
نموونەی دووەمیش دەگەڕێتەوە بۆ 12ی مانگی ئەیلولی ئەمساڵ، كاتێك ناوبراو بەشدار بوو لە رێوڕەسمی كردنەوەی پاتریاركییەی كەنیسەی ڕۆژهەڵاتی ئاشووری لە شاری هەولێر. ئەم پاتریاركییە كە بەشێكە لە كۆمەڵگەیێكی گەورە و مۆدێرن كە لە تەك بارەگای پاتریاركییەكە كەنیسە و چەند بەشێكی تری گرنگ لە خۆی دەگرێت. بۆ یەكەم جاریشە و لە دوای چەندین سەدە، كەنیسەی رۆژهەڵاتی دایك بەهێزەوە دەگەڕێتە خاكی پیرۆزی ووڵات، ئەویش بە پاڵپشتی دارایی و مەعنەوی خودی سەرۆك بارزانی، هەر لەكاتی دیدارەكەی لەگەڵ گەورە پیاوانی ئایینی كەنیسەی ئاشووری، بەگرنگییەوە باس لەو پەیوەندییە برایانە ودۆستانە كرد، كە لە نێوان شێخەكانی بارزان و پاتریاركەكان و سەركردەی هۆزە ئاشوورییەكان هەبوو، بەتایبەتی ئەو پەیوەندییە بەهێزەی كە لە نێوان هەردوو شەهیدی گەورە و سەركردە (شێخ عەبدولسەلام بارزانی) و( پاتریاركی شەهید ماڕ بنیامین شەمعۆن) هەبووە، هەر بۆیەش رەزامەندی فەرموو ووەك رێزێك بۆ یادەوەریی هەمیشە زیندوو و برایانەی نێوانیان تێچوونی ئەم كۆمەڵگەیە بگرێتە ئەستۆ”.
لە لایەكی تریشەوە ئامادەبوونی بەڕێزیان لەڕۆژی كردنەوەی ئەم كۆمەڵگەیە، خۆی لە خۆیدا هێزێكی مەعنەوی تری بەخشییە ئاشوورییەكان و گشت نەتەوە و ئایینەكان لە هەرێمی كوردستان، كاتێك لە میانی ووتارەكەی ئەم بەیەكەو ژیانە بەرز نرخاند وپاراستنی بەئەركی هەمووانی زانی.
سەرۆك مەسعود بارزانی بۆ مێژوو سەلماندویەتی و دووبارە دووپاتی كردەوە كە چەتری شێخەكانی بارزان، چەتری پاراستن و داكۆكیكردنە لە مافی گشت نەتەوەو و ئایینەكان بەتایبەتی ئاشوورییەكان كە مێژووێكی پڕ خەبات و قوربانیدانیان هەبووە لەگەڵ بارزانییەكان، بۆیە لەبەرامبەر ئەمەدا، دەبێت ئاشوورییەكانیش ئەم هەڵوێستە پڕ شانازییە لەیاد نەكەن و هەمیشە لەهەو‌ڵی ئەوە دابن كە پەیوەندییەكانیان لەسەر گشت ئاستەكاندا لەگەڵ برا كوردەكان و بەتایبەتیش بارزانییەكان كە یەكەم و دوایین هاوپەیمانی راستەقینەیانن، پتەو تر بكەن و ئەو پەیامە بەهەموو جوانییەكانی بگەیننە دەست نەوەكانی ئاییندە بۆ ئەوەی ئەوانیش ئەم كەلتوور و فەرهەنگە پڕ شانازییە و ئەم سەرمایە پڕ بەهایە كە گرنگترین دەستكەوتی ووڵاتەكەمانە، بپارێزن و رەگەكانی زیاتر دابكوتن لە نێو كۆمەڵگاكەمان ڕێك بە پێچەوانەی ناوچەكانی دەرورووبەرمان كە خەرێكە ئەم رەگە لەناو دەچێت و رووەكی رق و كینە كە بەرهەمەكەی توندڕەویی و خوێن وماڵوێرانییە سەوز دەبێتەوە.
