بەختیار سەباح
رواندز ئەو شارۆكەیەى، هەڵكەوتەیەكى جوگرافى جوان و جیاوازى هەیە، سروشت و دیمەنەكانى سەرنج راكێشن، بە ڕووبەر و دانیشتووان كەمە، بەلآم خەڵكەكەى تێگەیشتوو ڕۆشەنبیر، پیاوى شۆڕشگێڕو رۆشەنبیر لەم شارە نەبڕاون. رواندز لەناو مێژووى كوردا، مێژوویێكى پڕشەنگدارى هەیە، خاوەنى چەندان سەروەرى و ڕاپەڕینە. لە خەبات و شۆڕشگێڕى، لە لایەنى رۆشەنبیریى و هونەرى، مێژوویێكى پڕ لە سەروەرى بۆخۆى تۆمار كردووە. ئەمەش وایكردووە، رواندز هەمیشە جیاواز و پێشەنگ بێت.
هەر كاتێك باس لە مێژووى رواندز بكرێت، دەبێ باس لە رۆشنبیریىء سەرهەڵدان بكەى، یەكێك لە دەسكەوتء سەروەرییەكان و رۆژە پڕشەنگدارەكانى ئەم شارە، ڕاپەرینى جەماوەرى (19/5/1987)ە. كاتێك رواندز بەڕووى دوژمن ڕاپەڕى، ڕژێمى بەعس لەوپەڕى بەهێزى دەسەڵات بوو، بەتایبەت لە ڕووى سەربازییەوە، چوارەمین سوپاى جیهانى هەبوو، ئەو ڕاپەرینە لە كاتێكدا بوو، كەس نەیدەوێرا بە قسەش باس لە دڕندایەتى بەعس بكات، نەك ڕاپەرین. بەڵام هەڵوێست و ورەى پۆڵاینى جەماوەر زۆر لەمە بەهێزترو كاراتر بوو، توانیان بەرگرى لە شەڕەف و كەڕامەت و زێدى خۆیان بكەن، كوردانەو بەبێ جیاوازى ئایدیا و بیربۆچوونى سیاسى، تەواوى چین و توێژەكان بەشدارییان لە ڕاپەڕین كرد.
ڕاپەڕینی 19ى ئایارى رواندز، لە كاتێك لە دایك بوو، سوپاى بەعس لە هێڕشێكى بۆ خاپوور كردنى گوندەكانى دۆلى ئاكۆیان شكستێكى سەربازیى گەورەى خواردبوو. ئەمەش بووە هۆى گاڵتەپێكردنى خەڵكى رواندز بە سوپاى رژێم، كاتێك سەربازە شكستخواردووەكانیان لە شەڕ دەگەڕانەوە. لە رقى ئەو شكستە ئەمجارەیان دەیویست بە پاڵپشتى هێزێكى گەورەى سەربازیى، كۆمەڵێك لە خانووەكانى رواندز تێكبدات، بە تایبەت لە گەڕەكى ناوڕەزان، ئیدى جەماوەر لە ئاست ئەم دڕندایەتى و بێ ویژدانییەى بەعس، خۆى پێ ڕانەگیراو یەكەمین گولەى ڕاپەڕین لە گەڕەكى ناوڕەزان تەقێندرا. دواتریش لە تەواوى كوچەو كۆڵانەكانى شار ڕاپەڕین دەستى پێكرد، لە ئەنجامدا دوژمن شكستێكى گەورەى سیاسى و سەربازى خواردو تەواوى شارەكە كەوتە دەستى جەماوەرو و ئازاد كرا، دام و دەزگانى بەعس بۆ ماوەى یەك مانگ نەیتوانى بگەڕێنەوە ڕواندز.
رژێمى بەعس بۆ تۆڵە كردنەوە لە خەڵك و شارەكە، رواندزى لە تەواوى خزمەتگوزارییەكان بێبەش كرد، بەڵام هەر بەمەش نەوەستا (13) ڕۆڵەى شارەكەى شوێن بزر كردن، ئەم سێزدە كەسە بوونە ڕەمزى خۆڕاگرى و گیان فیدایى راپەڕینى رواندز، بەمەش جارێكى دیكە رواندز ڕۆژێكى پڕشنگدارى لە دیرۆكى نەتەوەیی تۆماركرد .
