لە قوتابخانەی ناوپردان لە باڵەكایەتی ڕێككەوتننامەكە ئیمزا كرا
زاری كرمانجی-سۆران:
ئەمڕۆ پەنجا و چوار ساڵ بەسەر ڕێككەوتنی 11ی ئاداری 1970 تێدەپەڕێت، كە لە نێوان حكوومەتی ئەوكاتی عێراق و بارزانیی نەمر، سەركردەی شۆڕشی ئەیلوول لە هەرێمی كوردستان، ئیمزاكرا و تێیدا كورد حوكمی زاتی بەدەستهێنا.
پاش چەند گەڕێكی گفتوگۆ لەنێوان سەركردایەتی شۆڕشی كورد بە ڕابەرایەتی بارزانیی نەمر و سەركردایەتی ڕژێمی ئەوكاتی عێراق، لە شەوی 10 لەسەر 11ی 3ی 1970 بارزانیی نەمر و سەدام حوسێن، لە قوتابخانەی ناوپردان لە قەزای چۆمان ڕەشنووسی ڕێككەوتننامەكەیان ئیمزا كرد، لە دوای 9ی ساڵ لە خەبات بە ڕابەرایەتی بارزانیی نەمر و لەژێر ناوی شۆڕشی ئەیلوول، توانرا ڕژێمی ئەوكاتی عێراق ناچار بكرێت بۆ یەكەم جار و بە فەرمی دان بە بوونی كورد و بەشێك لە مافەكانی دابنێ، لە ڕێككەوتننامەی ١١ ئاداری ١٩٧٠ سەركردایەتی شۆڕشی ئەیلوول توانی كۆمەڵێك مافی گرنگ و مێژووی بۆ كوردستان بەدەستبێنێت، گرنگترین دەستكەوتەكانیش، ڕازیكردنی ڕژێمی ئەو كاتی عێراق بوو تا بە فەرمی دان بنێ بە مافی ئۆتۆنۆمی بۆ گەلەكەمان و دامەزراندنی دەستەڵا‌تێكی خۆجێی لە هەرێمی كوردستان، هەروەها زمانی كوردییش زمانی سەرەكی خوێندن بێت لە قوتابخانەكانی كوردستان، ئەمەش بۆ یەكەمجار و لەژێر كاریگەری شۆڕشدا توانرا بە شێوەیەكی فەرمی ئەو مافانە بۆ گەلی كوردستان دەستەبەر بكرێت.
یەكەمجاربوو حكوومەتی عێراق دان بە مافەكانی كورد بنێت، بەپێی ڕێككەوتنەكە، بڕیاربوو تا ساڵی 1977، لەڕێگەی سەرژمێری گشتی، ناوچەی ئۆتۆنۆمی بۆ گەلی كورد دیاری بكرێت، بەو مەرجەی كورد بەشداری حكوومەتی عێراق بكات.
بە درێژایی ماوەی نێوان گفتوگۆی سەركردایەتی سیاسی كورد بە سەرۆكایەتی بارزانیی نەمر و حكوومەتی بەعس لە نێوان ساڵانی 1968-1970 تا ئەو كاتەی گەیشتە بواری ئیمزا كردن، بارزانیی نەمر سەردانی شاری بەغدای نەكرد، واتە بۆ هیچ دانیشتنێك نەچووە پایتەختی دەوڵەتی عێراق، بەڵكو ئەوانی هێنایە بارەگای سەركردایەتی شۆڕش، ئەوەش بەو مانایە دێت بە هیچ شێوەیەك سازش و لاوازی بەرامبەر ئەوان نیشان نەدا، لە كاتێكدا بەپێ هەموو پێوەرە سیاسی و نەریتە دیبلۆماسییەكان دەبوایە سەركردەی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازەكە كە داواكاری و جێبەجێكارەكانی لە پایتەخت بوون، سەردانی ناوەندی وڵاتەكە بكات و لەوێ بە ئامادەبوونی خۆی ئیمزا لەسەر ڕێككەوتننامەكە بكات، گەورەیی بارزانیی نەمر لەوەدا بوو كە بۆ یەك چركەش ئەو كارەی نەكرد.
دوای چوار ساڵ لە ڕێككەوتن و گفتوگۆ، حكوومەتی عێراق لە ڕێككەوتنەكە پاشگەزبووە و دواتریش ڕێككەوتنی جەزائیر لە 16/3/1975 لەگەڵ شای ئێران ئیمزا كرد بە دەستبەرداربوونی بەشێك لە خاكی عێراق لەبەرامبەردا شای ئێران هاوكاریەكانی بۆ شۆڕشی گەلی كوردستان ڕابگرێت و بەمەش كۆتایی بەو هەوڵە هات كە بۆ دۆزی كورد لە عێراقدا هاتبووە ئاراوە.
