قەوارەی هەرێمی کوردستان وچەند تێبینیەک

مارف سەلمان
هەروەک رون وئاشکرایە ئەم قەوارەیە دوای پەسەندکردنی دەستوری هەمیشەی کۆماری عێراق  پێگەی هەرێمی کوردستان لە هەرێمێکی دیفاکتۆوە بو بە هەرێمێکی دانیپێدانرا.
تا ئەم ساتەش قەوارەیەکی شەرعی ودەستورییە، ئەم هەرێمە وا بەئاسانی نەهاتۆتە کایەوە بەلکو بەخوێنی چەندین رۆلەی ئەم میللەتەو بە جینۆساید و دەربەدەری و کاول کاری مال وێران هاتۆتە کایەوە، بۆیە دەبێت هەموو تاکێکی کورد وەک بیلبلەی چاوی خۆی بپارێزێت و دیفاعی لێبکات خۆشی بوێت.
سەڕەرای هەبونی ناکۆکی نێوان لایەنەکان، هەروەها هیچ کاتێک وەکو ئەو ماوەیە باسی لاوازی یان نەمانی ئەم قەوارەیە نەکراوە و نەبۆتە قسەو باسی ئێستا، بۆیە یەکێک لەهۆکارە هەرە گرینگەکان کە وای کردوە زیاتر قسە لەسەر ئەم قەوارەییە بکرێت بەرەو لاوازی یان وەک هەندێک بەرپرس لەکۆرو کۆبونەوە یان لە پانێلەکان دەڵێن قەوارەی هەرێم گەر وا بڕوات بەرەو نامان یان هەڵوەشانەوە دەچێت ئەوەیش (لێکترازان و تێکچونی نێو مالی کوردە) ئەم پاساوە جگە لەوەی دۆخی سیاسی کوردستانی تێکداوە بەڵکۆ ڕەنگی داوەتەوە لەسەر قەواری هەرێمیش.
بۆیە ئەو بڕیارانەی کە دادگای بالای فیدڕاڵی عێراق دژ بە هەرێمی کوردستان دەری دەکات گەر وابڕوات رەنگە مەترسی هەڵوەشانەوەی ئەم قەوارەیە بخاتە بەرنامەی خۆی دەنگی پێی بدەن.
ئەوەش دوبارە دەڵێمەوە بە هۆی تێکچونی نێومالی کوردە، راستە ئەم دۆخەی ئێستای سیاسی هەرێمی کوردستانی پێدا تێدەپەرێت کاریگەری خراپی هەیە لەسەر ئەم قەوارەیە کە وا لەدانیشتوانی ئەم هەرێمە دەکات ئەم قەوارەییان بەلاوە گرینگ نەبێت بەهۆی هەبونی یان تێکچونی ئەم دۆخەسیاسیە،
بەڵام ناشکرێت وازی لێبێنین و بە کەم وەریبگرین چونکە ئێمە هەموومان خوێنمان رشتوە لەسەر ئەم نیشتیمانە.
گۆرەپانی سیاسی هەرێمی کوردستان وعێراق و ناوچەکە بەشێوەیەکی گشتی زۆر هەستیارە پێویستی بەیەک رێزی و تەبای سیاسی نێوان سەرجەم لایەنە سیاسیەکان هەیە، چونکە ئەگەر نێو مالی کورد یەک بێت هیچ کەسێک و لایەنێک و ولاتێک ناتوانێت ئەم یەک رێزییە لەناو ببات و تێکی بدات.
بۆ نمونە راپەرینی سالی1991 بەهۆی یەکرێزی نێو مالی کورد ئامانجەکانمان بەدی هات،  توانیمان وا لە دەوڵەتی  عێراق بکەین ئەم قەوارەییە بە دەستور و شەرعی بزانێت و دانی پێدا بنێت.