هیوا ساعدی
گۆڕانكاری كۆمەڵایەتی بە ئەسپایی و هێواشی تێ دەپەڕێت. كات دەخایەنێت تاكوو جێ بكەوێت و بە هەمان شێوەش كات دەخایەنێت تاكوو شتێك لە كۆمەڵگە لا ببرێت و فۆرمی كۆمەڵگە بگۆڕدرێت.
لە سەردەمی بە جیهانیبوون (globalziation) و بە تایبەت لە چەرخی دیجیتاڵ و ئینتەرنێت و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا، ڕەوتی گۆڕانكارییە كۆمەڵایەتییەكان خێراتر و ناچاری تر بووەتەوە. ئیتر دەسەڵات، كولتوور و كۆمەڵگە ناتوانێت بە شێوەی كلاسیك خۆی بەڕێوە ببات. ئەوەی گرنگە، كۆمەڵگە و دەسەڵات (لێرەدا كۆمەڵگە و دەسەڵاتی كوردی مەبەستە) دەبێت بە خێرایی خوێندنەوە و خۆگونجاندنی بۆ فۆرم و میكانیزمی نوێ هەبێت. ئەگەرنا هەر زۆر زوو لە شەمەندەفەری گۆڕانكارییەكان بەجێ دەمێنێت و دەدۆڕێت.
ئامانج لەم پێشەكییە ئەوە بوو، گۆڕانكاری لە كۆمەڵگەی كوردیدا بە ڕادەیەكی خێرا، بەهێز و گشتگیرە كە نەریت و كولتوور و زمانی هاووڵاتی كورد بە ڕادەیەكی زۆر كەوتووەتە بەر هەژموونی و كاریگەری كولتوورەكانی دراوسێ، بە تایبەت فارس و تورك.
هیچ میكانیزم و پرەنسیپێك نییە بۆ پێناسەكردن و سنوورداركردنەوەی شێوە و ئاستی بەكارهێنانی بەرهەمی هونەری و كولتووری فارس و تورك. بۆیە بەو تەوژمە خێرایەی كە بە كۆمەڵگەی كوردیدا تێ دەپەڕێت، پاش چەند ساڵ، شتێك بە میوزیك و هونەر و نەریت و كولتوور و زمانی كوردییەوە نامێنێت و ناوەڕۆك و جلوبەرگی كۆمەڵگەی كوردی دەبێتە فارسی و توركی. بە كورتی، كورد لە ئاستی كۆمەڵگە و نەتەوەدا ئاسیمیلە دەكرێت.
بۆ خوێندنەوە و خۆپاراستن لە بەردەم ئەو تەوژمە، كاری یەك و دوو ناوەند و نووسەر و مامۆستا تەواو نییە، بەڵكوو هیممەت و هەرەوەزی گشتی پێویستە. ئەكادیمیا، میدیا، نووسەر، چالاكی مەدەنی، هونەرمەند، پەروەردە و دەسەڵات دەبێت بەشدار بن و هەر كام سووچێكی ئەم ئەركە مەزنە وە ئەستۆ بگرن.
مەبەست لە خۆپاراستن، كێشانی دیوار بە دەوری كۆمەڵگەی كوردی نییە، بەڵكوو نوێبوونەوە و خۆڕێكخستنە لەگەڵ جیهانی نوێ، بە پاراستنی بنچینە و ڕەسەنایەتی كورد، زیندوو ڕاگرتنی هونەر و میوزیك و كولتووری كوردییە بە تام و چێژی كوردییە.
