زاری كرمانجی-سۆران:
سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی لە لوتکەی جیهانیی حکومەتەکان وتارێکی پێشکەشکرد و ئاماژەی بەوەکرد: “لە سەرانسەری ناوچەکەمان خواست و ئیرادەیەک بۆ پێشکەوتن هەیە، درکیش بەوە کراوە، گۆڕانکاری نەک تەنیا پێویستە، بەڵکو زەرورەتێکی حەتمیشە”.
رۆژی دووشەممە (12ـی شوباتی 2024) مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە لوتکەی جیهانیی حکومەتەکان وتارێکی گرنگی پێشکەشکرد و پەیامێکی ئاراستەی هەموو سەرکردەکانی جیهان کرد و رایگەیاند، کورد داوایەکی رەوای هەیە بۆ مافی چارەی خۆنووسین و تیشکی خستەسەر پرسە هەنووکەییەکانی ناوچەکە و جیهان.
سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان گوتیشی: “من پێم وایە لێرەدا چوار هەنگاو بۆ ئەو پێشکەوتنە هەن، کە هەموومان هەوڵی بۆ دەدەین، ئەوانیش: سەقامگیری سیاسی، ئاسایش، پێشکەوتنی ئابووری و رووبەڕووبوونەوەی گۆڕانکارییە ژینگەییەکانە. ئەمانە پرسگەلێکی ئاڵۆزن، بەڵام چارەسەرکردنیشیان پێویستی بە رێبازێکی تایبەت بە هەر یەکێکیان هەیە”.
لەبارەی رێزگرتن لە مافی گەلان، سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی بە روونی پەیامێکی ئاراستەی جیهان کرد و رایگەیاند: “گەلان چ لەسەر ئاستی تاک یانیش کۆمەڵ چاویان لە مافی خۆیانە بڕیار لە چارەنووسی خۆیان بدەن. مافی چارەی خۆنووسین پاڵنەرێکی سەرەکییە بۆ سرووشتی مرۆڤ، پێویستیمان بە دەستەبەرکردنی ژینگەیەکە کە هاووڵاتی بتوانێت تێیدا بە ئاسوودەیی بژیت”.
لە بەشێکی دیکەی وتارەکەیدا، سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی باسی لە کێشەی فەڵەستین کرد و رایگەیاند، ئەگەر پێشتر رێز لە مافە بنچینەییەکانیان گیرابایە، نەهامەتییەکانی ئێستا رووینەدەدا، گوتیشی: دەکرێت هەمان پێناسە بۆ گەلی کوردیش بکرێت. ئێمەش داوایەکی رەوامان هەیە بۆ بڕیاردان لە مافی چارەی خۆنووسین. دۆست و هاوپەیمانەکانمان دانیان بەو مافەدا ناوە، بەڵام لە هەمانکاتدا پێمان دەڵێن، زەرورەتە سیاسییەکان کۆسپ دەخەنە بەردەم هاوکارییەکانیان و رێگرن لە بەردەم دادپەروەی مێژووییدا”.
دەقی گوتاری سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی:
به‌ر له پێشكه‌شكردنی وتاره‌كه‌م، ده‌مه‌وێت سه‌ره‌خۆشی خۆم ئاراسته‌ی خه‌ڵك و حكومه‌تی ئیمارات و به‌حره‌ین بكه‌م، به‌هۆی له‌ده‌ستدانی ئه‌و سه‌ربازانه‌ی له چه‌ند رۆژی رابردوو به‌هۆی کردەوەیەکی تیرۆریستی لە سۆماڵ گیانیان له‌ده‌ستدا.
میوانانی هێژا… رۆژی هەمووتان باش
خۆشحاڵم ئەمڕۆ لە دەستپێکی ئەم کۆبوونەوەیەی بیرمەندان و سەرکردە جیهانییەکاندا قسەتان بۆ دەکەم. دڵخۆشم جارێكی دیكه گه‌ڕامه‌وه دوبه‌ی، ده‌مه‌وێت پێزانینی خۆم پێشكه‌ش به به‌ڕێزان محه‌ممه‌د بن زاید ئالنهه‌یان بن مه‌كتووم و هه‌روه‌ها شێخ محه‌ممه‌د بن راشید ئال مه‌كتووم بكه‌م و سوپاسی ئه‌وان ده‌كه‌م بۆ ئه‌نجامدانی ئه‌و كاره باشه‌ی بۆ دۆزینه‌وه‌ی ئاسۆ و رێگه‌ی نوێ، بۆ ئه‌وه‌ی توانای خۆمان تاقی بكه‌ینه‌وه، ئه‌مه ده‌رفه‌تێكه بۆ ئه‌وه‌ی خۆمانی تێدا تاقی بكه‌ینه‌وه و كار بۆ باشترین بكه‌ین، ئەمەش ئاڵنگارییەکە و پێویستە هەموومان لەبەرچاوی بگرین.
من ئەمڕۆ وەک سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستانی عێراق قسەتان بۆ دەکەم. ئەو هەرێمەی بە درێژایی دوو دەیەی رابردوو له پاشماوه‌ی عێراقی پێشوو خۆی یه‌كخستووه‌ته‌وه لەگەڵ ئەوەشدا، من وەک کەسێک قسەتان بۆ دەکەم و شانبەشانی بڕیاربەدەستانی ناوچەکەمان وەستاوم وبەیەکەوە رووبەڕووی چەندین ئاڵنگاری بووینەتەوە.
هەموومان بە شێوەیەک لە شێوەکان ئێمه رووبه‌ڕووی چه‌ندین ئاڵنگاری بووینه‌ته‌وه، جه‌نگ، یاخیبوون، سه‌ختییه‌كان و نه‌بوونی سه‌قامگیری ئابووری، به‌داخه‌وه بوونه‌ته به‌شێك له پێكهاته‌مان، ناكرێت نكۆڵی بكه‌ین له‌و تێچووه‌ی كه له ئاكامی ئه‌و ئاڵنگارییانه له‌سه‌ر شانماندان، له‌میانه‌ی ئه‌و ئه‌و گفتوگۆیانه‌ی له‌گه‌ڵ سه‌ركرده‌كانی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست هه‌مبووه، دركم به‌وه كردووه ئه‌وانیش خواستێكیان هه‌بووه بۆ ئه‌وه‌ی پێكه‌وه له‌و نه‌هامه‌تییه ده‌ربازبین. هه‌روه‌ها له سه‌رانسه‌ری جیهانیش ناوچه‌كه‌مان خواست و ئیراده‌ی ئه‌وه‌ی هه‌یه رووبه‌ڕووی ئه‌و ئاڵنگارییانه ببینه‌وه. خه‌ڵكی له‌سه‌ر ئاستی تاك و كۆمه‌ڵ چاویان له‌وه‌یه كه مافی خۆیان و چاره‌نووسی خۆیان دیاریبكه‌ن، پێویسته ژینگه‌یه‌كیان بۆ ده‌سته‌به‌ر بكه‌ن تاكو به ئاسووده‌یی بژین، ئێمه هه‌وڵی بۆ بده‌ین، سه‌قامگیری سیاسی، ئاسایش، پێشكه‌وتنی ئابووری و رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی گۆڕانه‌كانی كه‌شوهه‌وا، كه پرسگه‌لێكی ئاڵۆزن، رێبازێكی تایبه‌ت به هه‌ر یه‌كێكیان هه‌یه.
گومانی تێدا نییه كه ژماره‌یه‌ك بابه‌تی جیۆسیاسی له ناوچه‌كه بۆ ماوه‌یه‌كی زۆر له سه‌به‌ته‌ی كێشه‌كان ماونه‌ته‌وه، بۆچی ماونه‌ته‌وه، پێویسته بڕیارێكی بوێرانه هه‌بێت، بوێری هه‌بێت بۆ ئه‌وه‌ی كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكه‌ین، هه‌روه‌ها ئه‌و قه‌یرانانه‌ی له فه‌ڵه‌ستین هه‌ن بۆ زۆرێك له ئێمه جێگه‌ی نیگه‌رانین، ئه‌وه‌ش له‌به‌ر چه‌ندین هۆكار، به‌هۆی ئه‌و قه‌یرانه مرۆییه‌ی له ناوچه‌كه‌دا هه‌یه، هه‌روه‌ها كێشه و بنه‌ما ریشه‌ییه‌كانی كێشه‌ی فه‌ڵه‌ستین، ماوه‌ی هه‌شتا ساڵه جێبه‌جێ نه‌كراون، ئه‌گه‌ر جێبه‌جێ بكرابان، ئه‌و تراژیدییه‌ی ئێستامان نه‌ده‌بینی، له‌بری ئه‌مه پرسه‌كه پشتگوێ خراوه و ئاڵۆزتر بووه و له‌كاتێكدا خاوه‌ن به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان ئه‌م بۆشاییانه‌یان بۆ وه‌ك ده‌رفه‌ت بۆ ئه‌جێندای خۆیان به‌كارهێناوه.
ده‌كرێت هه‌مان پێناسه‌ش بۆ گه‌لی كورد هه‌بێت، ئێمه‌ش داوایه‌كی ره‌وامان هه‌یه، بۆ بڕیاردان بۆ مافی چاره‌ی خۆنووسین، دۆست و هاوپه‌یمانه‌كانیشمان دانیان به‌وه داناوه، له‌هه‌مان كاتیشیدا پێمان ده‌ڵێن، ئه‌م پێویستییه سیاسییانه كۆسپ ده‌خه‌نه به‌رده‌میان، كه هاوكاریمان بكه‌ن، هه‌روه‌ها داوامان لێده‌كرێت ئه‌و نادادپه‌روه‌رییه قبوڵ بكه‌ین، له‌كاتێكدا نادادپه‌روه‌ری بووه‌ته خۆراكێك بۆ نایه‌كسانی، هه‌ژاری و گه‌نده‌ڵی و ناسه‌قامگیری سیاسی و پێویسته هه‌ست بكه‌ین به‌شێك له نادادپه‌ره‌وه‌ری سرووشتیان به‌ده‌ستهێناوه. پێویسته رێگه بدرێت به گوێره‌ی مه‌رجه تایبه‌ته‌كان نه‌خشه‌ی ئایینده‌ی خۆیان بكێشن، نابێت هیچ كه‌سێك له رێزگرتن له‌مافی نه‌ته‌وه‌یی بترسێت، یاخود وه‌ك حاڵه‌تێك ئێمه له‌مافی گه‌لان بترسین. رێزگرتن لەو مافانە سەقامگیری بەهێزدەکات و بەرەوپێشچوون بەدیدێنێت.
لەسەر ئاستی ئەمنی، پێویستیمان بە هەوڵی زیاترە بۆ چارەسەرکردنی ئاسایشی گشتیمان. هاوکاریی هەرێمایەتیمان بۆ شکستپێهێنانی داعش نموونەیەکە بۆ ئەوەی سوودی لێ وەرگرین کە چۆن ئامانجەکانمان بەدەستدەهێنین و چۆن خاوەن عەقڵەکان دەتوانن شانبەشانی یەکتر بوەستن.
لەگەڵ زیاتربوونی گرژییەکان لە غەززە، عێراق، سووریا و دەریای سوور، هەوڵەکان بوونەتە پێویستییەکی حەتمی تاکو پلانێکی نوێ بۆ پاراستنی بەرژەوەندییە نیشتمانی و هەرێمایەتییەکان و جیهانی دابنرێت.
پێویستە رووبەڕووی ئەوانە ببینەوە بە هەڕەشەکردن لە دراوسێکانیان و لەپێناو بەرژەوەندییەکانیان هەوڵی جەنگ دەدەن. دەبێت بە بەرپرسیار بناسێنرێن. نابێت کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەرامبەر سەرچاوەی هەڕەشەکان نەرمی بنوێنێت، تەنانەت ئەگەر ئەو هەڕەشانە لەگەڵ بەرژەوەندی تایبەتیشدا دژیەک بن.
لەسەر ئاستی هەرێمیش بەهۆی هەڵوێستەکانمان باجێکی زۆر گران دەدەین. ئێستا ناوچەکە رووبەڕووی جۆرێکی جیاوازی قەیران بووەتەوە. دەبێت هەموو پێکەوە کار بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری هەرێمی بکەین. ئێمە بەبێ پاساو کراوینەتە ئامانج. دەبێت ئەم شەڕانگێزییە راگیرێت. وەک ئەوەی پێشتر وتوومە. لێرە و لە پایتەختەکانی دیکەش، کوردستان هەرگیز نەبووەتە هەڕەشە بۆ سەر هیچ کەسێک. ئێمە فاکتەری ئاشتی و سەقامگیرین. ئێمە دەمانەوێت رەفتاری هەرێمایەتی لەسەر بنەمای رێز و بەرژەوەندی هاوبەش بێت. ئێمە پێشبینی پاڵپشتی دەکەین و پێویستمان بە کاری هاوبەشە بۆ رووبەڕووبوونەوەی هەڕەشە ئەمنییە مەترسیدارەکان کە دەکریت هەموو ئەوانە لەناو ببات کە بەدەستمان هێناوە.
با ئه‌مه ساتێكی مێژوویی بێت، سه‌ركرده‌كان تێیدا بتوانن له رێگه‌یه‌وه له هه‌موو شوێنێك سنوورێكی بۆ دابنێن. ئێمه پێویستمان به چاره‌سه‌ری هه‌میشه‌ییه بۆ كێشه ئاشكراكان.
له‌سه‌رده‌می شەڕی داعش شانبه‌شانی هاوپه‌یمانه‌كانمان وه‌ستاینه‌وه. ئه‌وكات باشترین كارمان به‌یه‌كه‌وه ئه‌نجامدا، ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌مان به‌ده‌ستنه‌هێنابا، ئێستا ناوچه‌كه به‌ته‌واوی ده‌بووه شوێنێكی جیاواز، ناوچه‌یه‌كی پڕ ده‌بوو له تیرۆریستانی بیانی ئه‌وانه‌ی كه ده‌یانویست شوێنپێی خۆیان له رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست بكه‌نه‌وه، بۆ ئه‌وه‌ی هه‌رساتێك بیانویستبا پشێویمان بۆ دروست بكه‌ن.
به‌ڵام ئێمه سه‌ركه‌وتین، تێكۆشانی بیست ساڵی رابردوو و به‌رخۆدانی چه‌ندین ده‌یه‌ی كورد بوونه رێگه‌خۆشكه‌ر بۆ ئه‌و سه‌ركه‌وتنه، ئێمه وه‌ك گه‌لێك مافی ئه‌وه‌مان هه‌یه خاوه‌ن سه‌روه‌ری و به‌شێكی دانه‌بڕاو بین له رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست.
دامەزراندنی ئابوورییمان لەسەر بناغەیەکی تۆکمە، بناغەی بنەڕەتی ئەو ده‌ستكه‌وتانه بوو کە لە کوردستان بەدەستمان هێنا، گەشەسەندنی ئابوورییش لە ئاستێکی فراواندا بووه بنه‌مایه‌كی زیندوو بۆ گه‌شه‌كردن و سه‌قامگیری هه‌رێمایه‌تی.
سەرکردەکان پێویستە سەرنجیان لەسەر خۆشگوزەرانی خەڵک بێت و بەردەوام بن لە وەبەرهێنان لە سەرچاوە مرۆییەکان.. پراکتیزەکردنی حوکمڕانی باش زۆر گرنگە بۆ پێشخستنی کۆمەڵگا و کولتوورە سیاسییەکانمان، هاووڵاتیانیش مافی خۆیانە چاوەڕێی ئەوەمان لێ بکەن كه گه‌شه‌پێدان و به‌ره‌وپێشچوون ده‌رفه‌تی كار دروست ده‌كه‌ن و خۆراكێكیشن بۆ هیوا و ئامانج. ئه‌گه‌ر توانیمان ژینگه‌یه‌كی ئابووری و سیاسی بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی رێژه‌ی هه‌ژاری و گه‌نده‌ڵی بخوڵقێنین، ئه‌وا به‌مه ده‌توانین ده‌رفه‌تی بڵاوبوونه‌وه‌ی توندڕه‌ویش به‌رته‌سك بكه‌ینه‌وه و پایه‌كانی سه‌قامگیری سیاسی و ئه‌منیش به‌ره‌وپێش ببه‌ین.
ده‌توانم بڵێم لێره‌دا خواستێكی به كۆمه‌ڵ بۆ رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی یه‌كێك له گه‌وره‌ترین ئاڵنگارییه‌كان كه رووبه‌ڕوومان ده‌بێته‌وه، هه‌یه، ئه‌ویش گۆڕانكارییه ژینگه‌ییه‌كانه، ئه‌مه‌ش له‌ڕێگه‌ی په‌یڕه‌وكردنی رێبازێكی نوێ و جیاوازه‌وه ده‌بێت. ئه‌و سه‌ركه‌وتنه‌ی وڵاتی ئیماراتی عه‌ره‌بی یه‌كگرتوو له میوانداریكردنی لوتكه‌ی كوب28 له ساڵی رابردوو به‌ده‌ستیهێنا، بووه هۆی پێدانی به‌ڵێنێك بۆ رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی قه‌تیسبوونی گه‌رمی جیهانی، به‌ر له‌وه‌ی وێرانكارییه‌‌كه‌ی بۆ هه‌میشه باڵی به‌سه‌ر هه‌ساره‌كه‌ماندا بكێشێت.
ئەو ئاڵنگارییەی ئه‌مڕۆ لەبەردەمماندایه پێویستی بە بڕیاری بوێرانەیە بۆ هەمەجۆرکردنی سەرچاوەکانی وزە و وەبەرهێنان لە وزەی نوێبووەوە. ده‌وڵه‌تی ئیمارات پێشەنگێکی جیهانییە لە به‌كارهێنانی تەکنەلۆژیای نوێدا. دوبەی و هەولێر هەردووکیان لە ناوەندی هەسارەیەکی گەرمبوودان، ئێمه بە تەواوی ئاگاداری مەترسییەکانی پشتگوێخستنی راستییەکی کارەساتبارین.
زۆرێک لەو پابه‌ندییانه‌ی تاوەکو ئێستا نراون، دژی بەرژەوەندییە ئابوورییە کورتخایەنەکانن. ئەو پابەندیی و بەڵێنانەی دراون بۆ پاراستنی نەوەکانی داهاتوو بوون. گومان له‌وه‌دانییه گواستنەوە و گەیشتن بە سەرچاوەی وزەی خاوێن لەوانەیە لە ماوەیەکی کورتدا تێچووی زیاتر بێت. بەڵام پاشەکەوتی درێژخایەنی بۆ هەموومان بێ هاوتایە. ئێمە له‌م رووه‌وه پێویستیمان به بوێریی، راستگۆیی و دانایی هه‌یه بۆ ئەوەی بڕیارێکی وه‌ها قورس بدەین. ئەگەر لە ئەنجامدانی ئەو بڕیاره شکست بهێنین، ئه‌وا ئه‌م بەشەی جیهان دەبێتە کوورەیەک لە ژیانمان و به‌هۆیه‌وه به‌شێكی فراوانی زه‌وی بۆ ژیان شیاو نابن، سەرچاوەکانی ئاو وشک دەبن و ئاسایشی خۆراک رووبەڕووی ئاڵنگارییەکی گەورە دەبێتەوە. لەوانەیە بە بیابانبوون، کۆچکردنی بەکۆمەڵ و داڕمانی ئابووری بەدوای خۆیدا بهێنێت.
دواتر کۆچی ناوخۆیی، کۆچی نێودەوڵەتی و گۆڕانی دیمۆگرافی دەبینین. کێبڕکێ له‌سه‌ر سەرچاوە بچووكه‌كان، گه‌لان رووبه‌ڕووی ناكۆكی ده‌كاته‌وه، ئەمەش واده‌كات کێشەیەکی نێودەوڵەتی فرە رەهەند دروست بێت.
هەموو وڵاتێک دەبێت مامەڵە لەگەڵ ئه‌و کێشە ئابووری، سیاسی، کلتووری و ئەمنیانه‌دا بکات كه دەبنە هۆی کۆچی بەکۆمەڵ.. ئێستا سەرکردایەتی بۆ مەبەست و ئامانجێکی دیاریکراو لە هەموو کاتێک پێویستترە. ئێمە ئێستا لەنێوان بڕیاربەدەستانی جیهان و نەوەکانی داهاتوودا دەبێت سەرکردە باوەڕپێکراوەکان خەڵات بکەین و زیاتر هانیان بدەین. پێویستە بە روونی ئەوانەی لەگەڵ پێشکەوتن و مۆدێرنییەتدان، جیایان بکەینەوە لەوانەی دەیانەوێت بمانوەستێنن و بمانگەڕێننەوە دواوه.
خانمان و بەڕێزان….
ئێمە دەتوانین ویستەکانمان کۆبکەینەوە بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئەو کێشانەی ده‌بنه به‌ربه‌ست له‌به‌رده‌مماندا. هەمیشە ئاسان نییە وەک سەرکردەکان سەیری دواڕۆژ بکەین. بەڵام به‌رپرسیارێتیمان ئه‌وه‌یه دەبێت بیکەین. ئێمە قەرزاری ئەوانەین كه متمانه‌یان پێداوین.
زۆر سوپاسی هەمووتان دەکەم کە ئەمڕۆ لێرە بوون، هیوادارم ئەم کۆنفرانسە ببێتە سەکۆیەک بۆ بیرۆکە گەورەکان و نموونە راستەقینەکانی سەرکردایەتیكردن.
زۆر سوپاس
