كۆڵان و ترافیكەكان بوونەتە شوێنی ژیان و پەروەردەی منداڵان

چراخان ئەحمەد- سۆران: 

سەرباری چەندین یاسای تایبەت بە قەدەغە كردنی كاركردنی منداڵان، بەڵام هێشتا منداڵان لەسەر شەقام و نێو بازاڕ خەریكی كاری جۆراوجۆرن و كۆڵان و ترافیكەكان بوونەتە شوێنی ژیان و پەروەردەی منداڵان.
ئەمین سەید، منداڵێكی بچووكە لەسەر شەقام و ترافیكەكان خەریكی كاری فرۆشتنی كلێنكسە، بۆ زاری كرمانجی دەڵێت:” بەهۆی نەبوونی و خراپی باری داراییمان ئەو كارە دەكەم، ئەمە لە كاتێكدایە رۆژانە پارەیەكی زۆر كەم پەیدادەكەم جاری واش هەیە هیچ نافرۆشم، بەڵام ناچارم ئەو كارە بكەم. 
بەشێكی تری ئەو مێرمنداڵانەی كە لە بازاڕ كار دەكەن تەمەنیان خوار 18 ساڵییە و دەڵێن:” بەهۆی هەژاری و دەست كورتییەوە كار دەكەین، هەر ئەوەش هۆكار بووە نەمان توانیوە درێژە بە خوێندن بدەین، ئەمە لە كاتێكدایە چەندین رێكخراوی تایبەت بە مافی منداڵان، بەردەوام هەوڵ دەدەن رێگری بكەن لە منداڵان ئەو كارە بكەن، هەروەها ناهۆشیاری دایك و باوكان هۆكارێكە بۆ لە رێی لادانی منداڵان و ئاشنابوونیان بەو گروپ و باندانەی كە بازرگانی دەكەن بە ماددە هۆشبەرەكان یاخود لە رێگای ئەم جۆرە كارانەوە بەشێك لە مێرمندالان رووبەرووی توندوتیژی دەستدرێژی دەبنەوە.
سەبارەت بەم دیاردەییە زۆرێك لە هاووڵاتییان نیگەرانن لەوەی كە رێژەی دەستفرۆشی مێرمنداڵان لە هەڵكشان دایە. لەم روانگەیەوە زارا حەكیم، دەڵێت:” بەداخەوە، بەهۆی ئەو بارودۆخە نەخۆشانەی بەسەر كوردستان داهات بە شێوەیەكی گشتی، بەتایبەتی ڤایرۆسی كۆرۆنا ئەركی سەرشانی خەڵكی گرانتر كرد، كە دایك و باوكان ناچاربوون منداڵەكانیان بۆ كاركردن بنێرن”.
بەڵام هەندێكی تر لە هاووڵاتییان ئەم دیاردەیە دەگەرێنەوە بۆ ناهۆشیاری و كەم تەرخەمی دایك و باوكان، هەر لەم روانگەیەوە ئەیوب عەبدوڵڵا، دەڵێت:” بەلامەوە سەیرە كە دایك و باوك لە توانایاندانیە پێویستییەكانی منداڵەكەیان دابین بكەن بۆچی منداڵ دەهێنە دونیاوە، لەم نێوەندەا منداڵ دەبێتە قوربانی كە زۆر جار فڕێ دەدەن یاخود دەیبەخشن بە خێزانێكی تر”.
هەڤاڵ بەرزنجی، هۆكاری تەشەنەسەندنی ئەم دیاردەیە دەگەرێنێتەوە بۆ خودی خۆیان و دەڵێ:” هۆكاری زیاد بوونی ئەم دەستفرۆشییەی منداڵان ئێمەین، چونكە كە دەیان بینین بەزەییمان پێدادێتەوە بێ ئەوەی هیچان لێ بكڕین پارە پێ دەدەین ئەمەش هۆكارە تا منداڵان زیاتر روو لەم جۆرە كارانە بكەن، بەم شێوەیە كۆمەڵێك هۆكار هەن كە منداڵان ناچار دەكەن رووبكەنە كارێك كە لە توانایی ئەوان دا نییە، كە كاریگەری نێگەتیڤی لەسەر كۆمەڵگە و داهاتووی ئەو مێرمنداڵانە هەیە كە خەریكی ئەم جۆرە كارەن، بە تایبەتی كاتێك شەقامێك، یان كۆڵان و ترافیكێك دەبنە شوێنی ژیان و پەروەردەی منداڵێك، بۆیە دەبێت هەرچی زووە رێكخراوەكانی مافی مرۆڤ و منداڵان رێكاری توندتر بگرنەبەر بۆ نەهێشتنی ئەم دیاردەیە”.