جبار عبداللە مهاجر
كاتێك دێینە سەر باسكردنی شۆڕش و ڕاپەڕینە كوردیەكان هەریەكەو بهاو گرنگی تایبەت بەخۆی هەبووە، كەسایەتی ئازاو چاونەترس ڕۆڵیان هەبووە لەپێشەوایەتیكردن بۆسەرخستنی دۆزی ڕەوای كورد، بەڵام دەرفەت نەڕخساوە بۆ سەركەوتن و درێژەپێدان بۆ دەستخستنی مافی گەلەكەیان، هەرلە میرنشینە كوردیەكانەوە بگرە تاكو دواشۆڕش كە شۆڕشی دووەمی بارزان بوو كورد بەردەوام بووە لەپیشاندانی خواستەكانی خۆی بەجیهانی دەرەوەو گەلانی دونیا بۆ بەدەستهێنانی ئازادی و سەربەستی كەمافێكی ڕەوای هەرگەلێكە كەهەوڵی بۆبدات و وەك لەجاڕنامەكانی مافی مرۆڤ ئاماژەی بۆكراوە.
كەباس لەشۆڕشی دووەمی بارزان دەكەین وەك شۆڕشێكی سەركەوتوو مانای ئەوەنییە شۆڕش و ڕاپەڕینەكان لەسەدەكانی ڕابردوو فی سفڕ بكەین بەڵكو ئەو شۆڕشە بووە هۆكارێك كەكوردەكان چاڵاكیەكانی خۆیان زیاتر بكەن لەبەرامبەر بەدەستهێنانی مافەكانیان كەسەرووی هەموویانەوە هەوای ئازادی بوو، هەڵگیرساندنی شۆڕش بەبێ كەسایەتییە لێهاتووەكان مەحاڵە سەركوتووبێت شۆڕشی دووەمی بارزانیش خاوەن پێشەوایەك بوو كەدادپەروەربوو لەبەڕێوەبردن ئەویش (مەلا مستەفای بارزانی) بوو، جەنڕاڵێك بوو تەواوی ژیانی لەچیاكان بردەسەرو بۆیەك دەقەش تەنازولی نەكرد بۆ دوژمنان، ئامانجی سەرەكی مستەفا بارزانی لەهەڵگیرساندنی شۆڕش دووەمی بارزان درێژەپێدان بوو بەخەباتی براكانی شێخ عبدالسلام بارزانی و شێخ ئەحمەدی بارزانی كەساڵانێكی زۆربوو لەدژی نەیارانی كورد نەخشەو پلانیان دانا بۆ سەركەوتنی كورد بۆڕزگاربوون لەژێردەستی، هەرچەندە ئەم شۆڕشە لەساڵی ۱۹٤٥ دامڕكایەوە لەلایەن ڕژێمی عیراق، بەڵام دوو شۆڕش لەناخی شۆڕشی دووەمی بارزان هەڵقوڵان.
ئەویش شۆڕشی ئەیلولی مەزن بوو ساڵی ۱۹٦۱ دوای گەڕانەوەی مستەفا بارزانی لەیەكێتی سۆڤیەت، ئەمەش ئەوەمان بۆ دەردەخات كەشۆڕشی دووەمی بارزان شۆڕشێكی جیاوازبوو لەگشت شۆڕشەكانی كوردو كوردستان، دوای وەفاتی مستەفا بارزانی ساڵی ۱۹۷۹ شۆڕشی گوڵان بەرپابوو لەسەردەستی سەرۆك بارزانی ئەویش هەر درێژەپێدەری ئەو شۆڕشەبوو كە جەنڕاڵی مەزن ڕابەرایەتی كردوو كوردی گەیاندە لوتكەی بیروباوەڕی نەتەوەوی و نشتیمانی، ئیتر كورد لەژێر بیری شۆفینیەت و سوغرەی گەلانی ناوچەكە ڕزگاری بوو چارەنوسی خۆی كەوتە دەستخۆی.