رێکخراوێکی ژینگەیی: كاتێك خەڵك سەرمایەتی كەس ناتوانێ بڕینی داری لێ قەدەغە بكات !!
پۆلیسی ژینگە و دارستان: ئەگەر خەڵك هاوكارمان نەبێت ناتوانین ئەو هەموو سنوورە بەرفراوانە بپارێزین
موڕشید برادۆستی – سۆران:
بە مەبەستی خۆ ئامادەکردن بۆ سەرما و سۆڵەی زستان، بەشێكی هاووڵاتییان پەنایان برۆدتە بەر بڕینی داری تەڕ و وشك، بە گووتەی بەرپرسان و چالاكوانانی بواری ژینگە، زیانی زۆر بەر دارستان و سرووشتی ئیدارەی سۆران كەوتووە.
هاووڵاتییان و رێكخراوەكان، داوا لە حكوومەت دەكەن، پەلە بكات لە دابەش كردنی نەوت، تا دارستانەكان چیتر رووبەڕووی لە ناوچوون نەبنەوە، پێیان وایە هۆكاری داربڕین تاڕادەیەكی زۆر بۆ دابەش كردنی نەوتی ماڵان و گرانی لە بازاڕ دەگەڕێتەوە، لە كاتێكدایە نرخی نەوت لە بازاڕەكانی كوردستان، ئەمساڵ لە سەرووی 270 هەزار دینار بە جێگیری ماوەتەوە, پۆلیسی ژینگە و دارستانیش دەڵێت:” ئەگەر خەڵك هاوكارمان نەبێت ناتوانین ئەو هەموو سنوورە بەرفراوانە بپارێزین.
هەژار ماهیر، سەرۆكی رێكخراوی وار بۆ پاراستنی ژینگە لە سۆران، بە زاری كرمانجی راگەیاند:” بەشی هەرە زۆری خەڵكی سۆران و دەوروبەری هەژار و كەمدەرامەتن و توانای كڕینی بەرمیلێك نەوتیان نییە و چەند ساڵێكیشە لەرێگەی بریكارەكانی خۆراكەوە نەوت وەك پێویست بەسەریان دابەش نەكراوە، چونكە بەرمیلە نەوتێك بەشی ناوچە سەخت و شاخاوییەكانی ئیدارەی سۆران ناكات ئەوەش وایكردووە كە بەشێكیان بەناچاری روو لە بڕینی دار و درەختەكان بكەنەوە، بەمەش زیانی زۆر بەر ژینگەی دەڤەرەكەمان دەكەوێت.
بە گووتەی سەرۆكی رێكخراوی وار بۆ پاراستنی ژینگە، ئەمساڵ نەوتی سپی لە بازاڕ زۆر گرانە و بارودۆخی خەڵكەكەش بەم شێوەیە سەخت بێت، بەهۆی دواكەوتنی نەوتی ماڵان خەڵێكی زۆری روویان كردۆتە بڕینی دار و درەخت و لەباربردنی سروشتی كوردستان، دەڵێت:” وەك بۆردی رێكخراوە ژینگەییەكانی ئیدارەی سۆران بە چەند داواكارییەك سەردانی سەرپەرشیاری ئیدارەی سۆران و پارێزگای هەولێر و دەستەی ژینگە و لێژنەكانی سامانە سروشتیەكان و ژینگە لە پەرلەمانی كوردستان دەكەین و مەترسی زوو دابەش نەكردنی سووتەمەنی و لەناوچوونی ژینگەی دەڤەرەكەمان ئاراستەی لایەنە پەیوەندارەكان دەكەین”.
ئەوەشی خستەڕوو:” بە هەموو رێگایەك وێران كردنی ژینگە لەم وەرزە دەست پێ دەكات و پێویستە حكوومەت و دەستەی ژینگە بە تایبەتی بێنە دەنگ، چونكە كاتێك خەڵك سەرمایەتی كەس ناتوانێ بڕینی داری لێ قەدەغە بكات هەر پەنای بۆ دەبات، داواكاریشین لە هاووڵاتییانی كوردستان و دەڤەرەكەمان خۆیان بپارێزین لە داری بەتەمەن و پتە و بەتایبەت داری دێم، چونكە هەر دارێكی دێم چەندین ساڵی پێویستە تا پێ دەگات”.
عومەر عەبدوڵڵا، چالاكوانی ژینگە و خاوەن بیرۆكەی شۆڕشی بەڕوو، بە زاری كرمانجی گووت:” بۆ رێگری كردن لە بڕینی دار، پێویستە حكوومەت بێتە سەرخەت و هاوكاری خەڵك بكات بەتایبەت لە دابەش كردنی بڕی سووتەمەنی پێویستە پێش وەرزی زستان، نەك بە دابەش كردنی تەنها یەك بەرمیل نەوت، بەڵكو بەلایەنی كەم لە سێ بەرمیل كەمتر نەبێ و لە مانگی 9 و 10 تێپەڕیش نەكا، چونكە بڕینی دار ئەركێكی زۆر دەخاتە سەر خەڵك و ماندووبونی زیاترە ئەمە بێجگە لە پیس كردنی ماڵ و زیاد كردنی ئەركی كابانی ماڵ، زۆربەی خەڵك رقی لە بڕینی دارە لەبەر ماندوبوون، بەڵام ناچارە و پەنای بۆ دەبات”.
عەدنان مەلا ئەحمەد، بەرپرسی بنكەی پۆلیسی ژینگە و دارستانی سیدەكان، بە زاری كرمانجی گووت:” بە بەراورد بە ساڵانی پێشتر بڕینی داری تەڕ لە سنوورەكەمان زۆر كەمی كردووە، خەڵك بەخۆی سنووری خۆی دەپارێزێت و رێگە نادات خەڵك لە شوێنی دیكەوە بێت و داری تەڕ ببڕێت، ئەمساڵ چەندین جار مەفرەزەشمان دەركردووە، بەڵام هیچ كەس بەهۆی داری تەڕەوە دەستگیر نەكراوە یان لە بازگەكان نەگیراون .
بەرپرسی بنكەی پۆلیسی ژینگە و دارستانی سیدەكان، دەڵێت:” خەڵك زیاتر داری وشك كۆدەكاتەوە لە زستان سوودی لێ دەبینن، تەنها لەو ماوەیەدا نزیكەی 50 پیكاب لەلای ئێمە دوای كەشف كردنی شوێنەكە نوسراوی رێگەپێدانمان بۆ كردوون، زۆربەی ئەو دارە وشكانەش بەهۆی تۆپباران و بۆردومانەكانەوە ئاگریان گرتووە و وشك بوونە، ساڵانە بە ئامێری شۆفەل رێگەی دارستانەكان دەگرین تا بە ئاسانی دەستیان پێنەگات، بەڵام ئەمساڵ بەهۆی كار وكاسبی جووتیار و رەوەند و كۆچەرییەكان نەمان توانیوە رێگەكان بگرین.
ئاشكراشی كرد:” هەر كەسێك ببینین داری تەڕ ببڕێت و كاری نایاسایی وا ئەنجام بدات، رووبەڕووی یاسایی دەكەینەوە و سزای دارایشی دەدەین، ئێمە میلاكمان كەمە، ئەگەر هاووڵاتییان هاوكارمان نەبن ناتوانین ئەو هەموو سنوورە بەرفراوانە بپارێزین، پێویستە ژینگە و سرووشتی دەڤەرەكەیان بپارێزن و هەوڵی شێواندنیان نەدرێت.
لای خۆیەوە، هەژار حەكیم، بەڕێوەبەری راگەیاندن و پەیوەندییەكانی ئیدارەی سەربەخۆی سۆران، بە زاری كرمانجی راگەیاند:” تایبەت بە دابەش كردنی نەوتی سپی ماڵان، سەرپەشتیاری ئیدارە لە هەوڵی رژد دایە و لەسەر خەتە لەگەڵ لایەنی پەیوەندیدار بەتایبەت وەزارەت، بۆ ئەوەی هەرچی زووە پلان دابنێن بۆ دابەش كردنی نەوت لە ناوچە شاخاوییەكانی سنوورەكەمان.
ئەنجومەنی وەزیران بە سەرپەرشتی مەسرور بارزانی كۆبوونەوەی ئاسایی خۆی ئەنجامدا، لە بڕگەی سێیەمی كۆبوونەوەكەدا، كەمال محەمەد ساڵح، وەزیری سامانە سروشتییەكان بە وەكالەت و ئاوات شێخ جەناب وەزیری دارایی و ئابووری، باسیان لە ئامادەكاریی پێویست بۆ دابینكردنی نەوتی سپی بۆ هاووڵاتییان كرد لە وەرزی زستان، هاوشێوەی ساڵانی پێشوو بەهەماهەنگی لەگەڵ حكوومەتی فیدراڵ.
هەر لە كۆبوونەوەكەدا، ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا، ئامادەكاری پێویست بكرێت بۆ دابەشكردنی نەوتی سپی بە تایبەتی بۆ ناوچە سارد و شاخاوییەكان، بۆ ئەم مەبەستە وەزیری سامانە سروشتیەكان بە وەكالەت و وەزیری هەرێم بۆ كاروباری دانوستان لەگەڵ حكوومەتی فیدڕاڵیی و نوێنەرایەتی حكوومەتی هەرێم لە بەغدا ڕاسپێردران بۆ ئەنجامدانی كاری پێویست”.
