دلۆڤان شێروانی
سەرەتا دەبێ ئەوە بزانین كە؛ بەشداریی سیاسی بریتییە لەو پڕۆسەیە دیموكراسیەی كە تاكەكانی كۆمەڵگا ڕۆڵ دەگێڕن، لە سلكی سیاسی كۆمەڵگادا و دەرفەتیان بۆ دەرخسێت كە بەشداربن لە داڕشتنی سیاسەتی گشتی وڵات، ئەم بەشدارییەش دەكرێت، لە ڕێگەی چالاكییە سیاسییەكان و پڕۆسەی هەلبژاردنەوە بێت، كە ئەمیش بە شێوەیەكی ڕاستەوخۆ یاخۆت ناڕاستەوخۆ بەبێ بوونی هیچ كۆت و بەندێك ئەنجام دەدرێت.
هەروەك دەزانین كە چینی گەنجان بە كڕۆك و بناغە و بڕبڕەی پشتی هەر كۆمەڵگایێك دادەنرێ لە سەرانسەری وڵاتانی جیهان، بەهەمان شێوە بەشداریی سیاسی ئازاد بە كۆڵەكە و كڕۆكی هەر سیستەمێكی دیموكراسی سەركەوتوو دادەندرێت. بە مانەیێكیتر، هەر سیستمێكی دیموكراسی فرە جۆری بەشداریی سیاسی تیێدا چالاك بوو و تاكەكانی كۆمەڵگا بە شێوەیەكی گشتی و بە بێ هیچ بەربەستێك ڕۆڵیان هەبوو لە كایەی سیاسی، ئەوا سیستەمی سیاسی ئەم وڵاتە بە سیستەمێكی سەركەوتوو هەژمار دەكرێ و لە قەڵەم دەدرێت. لەنێویاندا بەتایبەت كاتێ پایە بەهێزەكانی وڵات بەزۆری “چینی گەنجان” لەخۆ بگرێت.
ئاشكرایە لە هەر كیانێك و كۆمەڵگایێك چینی گەنجان بە سەرمایەیەكی مرۆی گرنگ هەژمار دەكرێن، چونكە دەتوانن ڕۆڵێكی گرنگ و كاریگەر بگێرن لە گەشەسەندن و گۆڕانكاری لە گشت پایە و كایەكانی ژیانی سیاسی كۆمەڵگەدا، بەتایبەت وەك ڵایەنەكانی؛ ئابووری، سیاسی، سەربازی، ڕۆشنبیری، كەلتووری و كۆمەڵایەتی. هتد. چونكە گەنج بە ڕەگەزێكی سەرەكی و كاریگەر هەژمار دەكرێت لە كایە جۆربەجۆرەكانی كۆمەڵگەدا، هەروەك مرۆڤەكان لە ژیانی خۆیاندا ڕووبەڕووی چەندین ئاستەنگ و ئاڵەنگاری جۆراوجۆر دەبنەوە، لەنێویانیشدا تەنها چینی گەنجانن كە دەتوانن بەسەر ئەم ئاڵەنگاری و بەربەستانە زاڵببن و سەربكەون.
بۆیە لێرەدا بەشداریكردنی گەنجان لە كایە و ژیانی سیاسی زۆر گرنگە بۆ كۆمەڵگا، چونكە ئەمە دەبێتە هۆكارێك بۆ بەرزبوونەوەی ئامادەیی سیاسییان، بەجۆرێك بەشداری گەنجان دەبێتە هۆكارێك بۆ پاراستنی هێزی كۆمەڵگە و ژیانی سیاسی لە هەر سیستمێكی سیاسی سەركەوتوودا. هەر بۆیە زۆر گرنگە ئەم توێژە بژاردەی كۆمەڵگا بەشێوەیەكی چالاكانە بەشداربن لە ژیانی سیاسی و لەوە گرنگتر ئەوەیە كە پێویستە لەڵایەن حزب و حكومەت زەمینەسازییان بۆ بكرێت و بەهەموو شێوەیێك بوار بڕەخسێنرێت كە گەنج بتوانێ بوێرانە بەبێ بوونی هیچ كۆسپ و تەگەرەیێك هەنگاوبنێ بۆ ناو ئەم پڕۆسەیە گرنگە، ئەمەش لەپێناو ئەوەی كە كۆمەڵگە و سیستەمی سیاسی گەشەسەندن و پێشكەوتنی نوێ و خێرا بەخۆیەوە ببینێت وڵاتیش بەرەو پێشەوە بڕوا.
پێویستە تیشك بخەینە سەر ئەوەش كە بەشداریی سیاسی چەند ئاستێك لەخۆدەگرێت كە لەنێویاندا پێویستە ئەو گەنجە ڕۆلی ئەندامێتی هەبێ لە یەكێك لە ڕێكخراوەكان یان حزبێكی سیاسی، هەروەها ڕێژەی زۆری ئامادەبوون لە كۆڕ و كۆبوونەوە سیاسییەكان، وە بەشداریكردن لە بانگەشەكانی هەڵبژاردن.
دەكرێ ئەوەش بلێین كە لە هەر كیانێكی سیاسی وڵاتدا گەنج وجود و بەشداری هەبوو، بەتایبەت لە داڕشتنی سیاسەتی گشتی ئەوە ئەم كیانە سیاسییە پێشكەوتن و گەشەسەندنێكی بەرچاو بەخۆیەوە دەبینێت و پێ دەنێتە قۆناغێكی نوێتر، لەلایێكیتریشەوە دەبێتە هۆكارێك بۆ بنیادنانی كۆمەڵگەیەكی بەهێز و سەقامگیر لە هەموو ڕوویەكەوە.
بەدەر لەوەی كە لە ئینتیمایی كەسانی دان عەمر و بەساڵاچوان كەمبكەینەوە، بەڵام ڕاستیێكی حاشا هەڵنەگرە ئەگەر بیڵێین؛ ئەوە بەشداری گەنجە لە چالاكییە سیاسی و جۆراوجۆرەكاندا كاریگەری لەسەر پڕۆسەی بڕیاردان هەیە، كە بریتییە لە دەربڕینی بۆچوون لەسەر هەر پرسێكی گشتی، ئەندامێتی حزبی، پەیوەستبوون یان هاوكاریكردن لەگەڵ دامەزراوەیەكی كۆمەڵگەی مەدەنی، خۆكاندیدكردن بۆ هەڵبژاردن و وەرگرتنی هەر یەكێك لە پۆستەكانی جێبەجێكردن و چاودێری كردن و یاسادانان.
لە كۆتاییدا دەتوانین بلێین؛ بەشێوەیەكی گشتی بەشداریی گەنج لە پڕۆسەی سیاسی وڵاتدا كاریگەری و گرنگی خۆی هەیە بۆ هەر كۆمەڵگە و سیستمێكی دیموكراسی لە جیهاندا، هەر چینی گەنجانیشن كە دەتوانن ڕۆڵێكی سەرەكی و كاریگەر بگێڕن لە ڕێگەی دامەزراوە سیاسیەكان، چونكە هەروەك وتمان؛ گەنج بە كۆلكە و بناغەی هەر كۆمەڵگە و سیستەمێكی سیاسی وڵات دادەندرێت، وە بەشداریكردنی گەنجان لە پڕۆسەی سیاسی دەبێتە هۆكارێك و ئامرازێكی بەهێز بۆ زیندووكردنەوەی بەشێكی زۆر لە بنەما و بەهاكانی دیموكڕاسی.
