دڵی مرۆڤ چۆن كار دەكات

شەهلا رەشید- زاری كرمانجی:

دڵی مرۆڤ ئامێرێكی ورد و ڕێكوپێكە كە خزمەت بە هەموو جەستە دەكات، ئەم ئەندامە ماسوولكەییە قەبارەی مشتێكی داخراوی مرۆڤە و دەكەوێتە ناوچەی سنگ، كەمێك بۆ لای چەپ، دڵ لە ڕۆژێكدا نزیكەی ١٠٠ هەزار جار لێدەدات و هەر ٢٤ كاتژمێر جارێك نزیكەی ٨ پینت خوێن بە تەواوی لەشدا دەگوازێتەوە، ئەم كارە خوێنی دەوڵەمەند بە ئۆكسجین و ماددە خۆراكییەكان دەهێنێتە شانە و ئەندامەكان و هەروەها پاشماوەكانیش لەگەڵ خۆیدا دەگوازێتەوە.
دڵ خوێنی بێ ئۆكسجین بۆ سییەكان دەنێرێت، لەوێ خوێن بە ئۆكسجین و دووەم ئۆكسیدی كاربۆن دەوڵەمەند دەبێت و پاشماوەی میتابۆلیزم دەڕژێتە دەرەوە، دڵ و خوێن و خوێنبەرەكان كە بریتین لە خوێنبەرەكان و موولوولەكان، هەموویان پێكەوە سیستەمی سووڕی خوێن پێكدەهێنن.
دڵی مرۆڤ چۆن كاردەكات؟
لێدانی دڵ بەندە بە چەندین هۆكارەوە، لەوانە:

• چالاكی و وەرزش.
• هۆكارە سۆزدارییەكان.
  – هەندێك بارودۆخی تەندروستی.
  – تا و هەندێك دەرمان.
  – كەمبوونەوەی ئاوی لەش.
  لە كاتی پشووداندا ڕەنگە دڵ لە خولەكێكدا نزیكەی ٦٠ جار لێبدات، بەڵام بەگشتی ئەم ژمارەیە دەتوانێت بگاتە ١٠٠ لێدان لە خولەكێكدا یان زیاتر.
  *ئامۆژگاری لە لای چەپ و ڕاستی دڵ:
  – لای چەپ و ڕاستی دڵ بە هاوئاهەنگی كاردەكەن، دەمارەكان و ژێرپەنجەكان بە نۆرە دەكشێن و فراوان دەبن و لێدانێكی ڕیتمیی دڵ دروست دەكەن، لای ڕاستی دڵی مرۆڤ خوێن وەردەگرێت كە دووەم ئۆكسیدی كاربۆنی تێدایە و دەینێرێت بۆ سییەكان، دەمارە ڕاستەكە خوێنی بێ ئۆكسجین لە ڕێگەی ئەو خوێنبەرانە وەردەگرێت كە پێیان دەوترێت ڤینا كاڤای سەرەوە و خوارەوە، ئەم دەمارانە گەورەترین خوێنبەرن لە لەشدا، دەمارە ڕاستەكە دەكشێت و خوێن دەخرێتە ناو ژێرپەنجەی ڕاستەوە، دوای پڕكردنەوە ژێرپەنجەی ڕاست دەكشێت و خوێن لە ڕێگەی خوێنهێنەری سییەكانەوە دەباتە سییەكان، لە سییەكان خوێن ئۆكسجین وەردەگرێت و دووەم ئۆكسیدی كاربۆن دەردەكات.
  – لای چەپی دڵی مرۆڤ خوێن لە سییەكان وەردەگرێت و پەمپی دەكات بۆ باقی جەستە، خوێنی تازە ئۆكسجیندار لە ڕێگەی خوێنبەرەكانی سییەكانەوە دەگەڕێتەوە بۆ دەمارە چەپەكان، دەمارە چەپەكە دەكشێت و خوێن پاڵ دەنێت بۆ ناو ژێرپەنجەی چەپ، دوای پڕكردنەوە ژێرپەنجەی چەپ دەكشێت و لە ڕێگەی Aorta خوێن لە دڵەوە دەنێرێتە دەرەوە.
  وەرگیراوە لە فارسی