موژدە طه رەسول
قوناغی سێیەمی بەشی ماتماتیك زانكۆی سۆران
كاتێ تەماشای ژیانی زۆربەی خەڵك دەكەی دەبینی كات بەفیڕۆ دەدەن، بێبەشن لە سوود وەرگرتن لە كات، سەرت سووڕ دەمێنێ چۆن سەرسام و دڵخۆشن بەتێپەڕ بوونی كاتەكانیان، لەبیریان چۆتەوە هەموو خولەكێك كە تێدەپەڕێ لەتەمەنی ئەوان كەم دەبێتەوە و نزیك تر دەبنەوە لەمردن و ڕۆژی دوای ودوور دەكەونەوە لە ژیانی دونیا كاتێ كە مرۆڤ قیمەتی هەر شتێكی زانی سوور دەبێ لەسەر پاراستنی و دەست پێوە گرتنی، جا یەكێك لەو شتە گرنگانە كات و ساتەكانی ژیانی مرۆڤە، پێغەمبەری ئازیز ﷺ هەواڵی پێ داوین كە دوو نیعمەتی زۆر گەورە هەن، بەڵام زۆربەی خەڵك لێی بێ ئاگان كەیەكێكیان بریتی یە لەكات.
بۆچی كات زۆر گرنگە ؟
هەر ڕۆژێك كەدەڕوا، و هەر سەعاتێك كە لە دەست دەچێ گەڕانەوەی بۆ نی یە و قەرەبوو ناكرێتەوە . ئەو چركە و خولەكەیە كە تێدەپەڕێ دەڕوات و پاشەكەوت ناكرێت و ناگەڕێتەوە. كەسانێ كە نرخ و بەهای كاتیان لایە، ئامادەن گەر كات بە پارە بوایە بیانكڕیایە، چونكە ئەزانن تەمەنی ئینسان یەك-دوو ڕۆژێكە دێ و ئەڕوات و گەڕانە دواوەوی بۆ نیە.
پێناسەی كات
كات: نابینرێت و دەمرێت، مردوویەكی بێ گۆڕ و تەرمه. یان كات: ئەو چركه و خولەكەیه كه تێدەپەڕێ و دەڕوات و پاشەكەوت ناكرێت و ناگەڕێتەوه.
مرۆڤ هەروەك چۆن لەبووندا شووێنێكی داگیر كردووە لەسەر ئەم زەمینە بەهەمان شێوەش كاتێكی دیاری كراوی هەیە ڕۆژێك دەێت ئەو كاتەی بەسەر دەچێت، كە بەسەریش چوو ئیدی هیچ شتێك جێی ناگرێتەوە. بۆیە گرنگە بزانێت چۆن ولەچیدا كاتەكانمان بەكاردەهێنین، چونكە كاتی ئێمە یەكسانە بەژیانی ئێمە، كاتێك دەڵێن كات زوو دەڕوات واتا لەتەمەنی ئێمە زوو دەڕوات، ئەوە تەمەنی ئێمەیە كە زوو زوو بەرەو بەسەرچوون دەڕوات.گرنگترین شت لە بەڕێوەبردنی كات بە شێوەیەكی دروست ئەوەیە كەئامانجەكەت دیاری بكەی هەر لە ساتی یەكەمەوە، پلان و بەرنامەی ڕێژی خۆتت كردبێت، بۆ ئەوەی كاتە بەنرخەكاندا لەدەست نەچێت و كاتێك بەئاگا بێتەوە لەهیچ كام بە كارەكانت ڕانەگەشتووبیت. پێشینان وتوویانە كات:وەك شمشێر وایە گەر نەیبڕیت ئەت بڕێت.بەداخەوە یەكێك لە گەورەترین هەڕەشەكانی سەر كەڵك وەرگرتنی تاكەكان لە كات، مامەڵەكردنی نادروستانەیە لەگەڵ ئامێرە تەكنۆلۆژییەكانی سەردەمدا، بەجۆرێك ئەم ئامێرانە لای ژمارەیەكی زۆری گەنج و لاو پشكی شێریان بەركەتووە لەكات بەفێرۆداندا، چەندین گەنج هەن بە چەندین سەعات بەدیار بەرهەمەكانی تەكنۆلۆژیایی دونیایی مۆدێرنەدا دادەنیشن بێ ئەوەی بیربكەنەوە و داهێنانیان هەبێت. ئەمە وادەكات لەو تاكە نەك تاكێكی بەرهەم دار نەبێت بەڵكو لەڕووی دەروونیشەوە دەبێت بەكەسێكی داڕووخاوە، بە پێی توێژینەوەیەك ئەو كەسانەی كە ئەزانن چۆن كاتەكانیان بەڕێوەبەرن لە ئیشی بە سودو بەرهەمدار، خۆشحاڵترن لەو كەسانەی كاتەكانیان بە فیڕۆ ئەدەن بەبێ هیچ سودێك چونكە خۆشبەختی بەندە بە ئیش و كاری بە سودەوە.
كات بەسامانێكی گرنگی ژیانی مڕۆڤەكان دادەنرێت، كە لە رێگای كاتەوە مرۆڤ دەتوانێت كارەكانی ژیانی رۆژانەی خۆی ئەنجام بدات بەپێی ئەو كاتەی كە بۆی دیاری كراوە . كە خوای گەورە سوێندی بەكات خواردووە و فەرمویەتی : ” سوێند بەكات ” هەموو مرۆڤێك لە زەرەرمەندی دایە تەنها ئەوانە نەبێت باوەریان هێناوە و كردەوەی چاك دەكەن و ئامۆژگاری یەكتر دەكەن بە ئەنجامدانی كردەوەی چاك و ئارام گرتن لەسەری .
گرنگترین سودەكانی باش رێكخستنی كات:
1-بەدیهێنانی ئامانج و خەونە كەسییەكان.
2-سوككردنی فشاری كارو ژیان.
٣- چاك كردنی جۆری كارو پیشە.
4- چاككردنی جۆری ژیان.
5- بەسەربردنی كاتێكی گونجاو لەگەڵ خێزان و خانەوادە بۆ پشوودان و، دروستكردن و پتەوكردنی پەیوەندی كۆمەلاتی.
6-چاكردنی بەرھەم و زۆركردنی داھات.
بۆچی خەڵكی كاتەكانیان بەفیرۆ دەدەن؟
١- دەرك نەكردن بەگرنگی كات.
2- نەبوونی ئامانج و پلانی رون و ئاشكرا.
٣- نەزانینی ئامراز و میكانیزمی رێكخستنی كار.
٤- ھڵگری بۆچون و رەفتارگەلێك، كە دەبێت مایەی بەفیرۆدانی كات.
٥- سستی و تەمەڵی و دواخستنی كار. ٦- لەبیرچونەوە: كەسانێك ھەن پلانەكانیان نانوسنەوەو لەیادیان دەچێت.
كەواتە تێگەیشتین كە كات چەند گرینگی هەیە لە ژیانی هەر تاكێك لە ئێمە بۆیا پێوستە ئەو كاتە زێرینە بە شتی بێ مانە بە فیرۆ نەدەن .
سەرچاوە.
https://www.google.com/url?q=http://shnamohamad.blogspot.com/2016/02/blog-post_93.html%3Fm%3D1&sa=U&sqi=2&ved=2ahUKEwjXiePC_tGBAxXBzAIHHYjGD-EQFnoECBMQAQ&usg=AOvVaw3BIP3trhcxijVCxChLpS6O
٢. https://www.google.com/gasearch?q=%DA%AF%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%DA%A9%D8%A7%D8%AA%20%D9%84%DB%95%20%D9%82%D9%88%D8%B1%D8%A6%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7&source=sh/x/gs/m2/5