ئامادەكردنی:
نهلە رشید ویسی
یافا اڤدل شێخۆمەر
قوتابی قۆناغی سێیەمی بەشی ماتماتیك زانكۆی سۆران فاكەڵتی پەروەردە
هەرسێ كتێبە ئاسمانییەكان (تەوڕات – ئینجیل- قورئان) بەچیرۆك دەستیان پێكردووە، بەشی زۆری پێكهاتەی هەرسێ كتێبەكە پیرۆزە چیرۆكە، كەواتە چیرۆك لە دروستبوونی كەسایەتی مرۆڤدا بەگەورە و بچووكەوە دەورێكی گرنگی هەیە. بەڵام بەتایبەت باسكردن و گێڕانەوەی چیرۆك بۆ منداڵان كاریگەری زیاتری هەیە لە سەرهەست و نەستییان بەراورد بە دنیای گەورەكان، چونكە منداڵان خاوەنی هەست و ویژدانێكی خاوێن و پاكن و لەگەڵ ناڕێكی و خراپییەكانی دنیا كارلێكیان نەكردووە.
پێغەمبەری سەروەرمان فەرموویەتی: هەموو منداڵێك بەپاكی لەدایك دەبێت، بەڵام دوایی دایك و باوكی دەیگۆڕن وخراپی دەكەن. ڕۆسۆش دەڵێ: هەموو منداڵێك بەپاكی لەدایك دەبێت بەڵام دوایی لەناو كۆمەڵدا بۆگەن دەكات. چیرۆك گێڕانەوە بۆمنداڵانی قۆناغی بنەڕەتی بەتایبەت پۆلەكانی یەك و دوو سێ، زۆر كارێكی پێویست و گرنگە و یەكێكە لەفاكتەرە كاریگەرەكانی ناوپڕۆسەی پەروەردەوفێركردن. لەبەرئەوەی منداڵ ناتوانێ گوێ لەئامۆژگاری و وتاری لەجۆری مزگەوت و سیاسییەكان بگرێ. دەبێ هەرشتێك بتەوێ بیخەیە ناو دڵ ودەروون و هەست و بیركردنەوەی منداڵاندا بەشی زۆری دەبێت لەڕێگای چیرۆكەوەبێت!
هەروەها چیرۆك بیروخەیاڵی منداڵ فراوان دەكات و وای لێدەكات دنیا بەجۆرێكی جوانتر ببینێت. دنیای منداڵان دنیایەكی پاك وبێگەرد و جوانە و پڕیەتی لەخەونی ڕەنگاوڕەنگ، وەكو دنیای گەورەكان وشك و برینگ و ڕەق وتەق نییە و دنیایەكی ئەرخەوانی و ڕەنگاڵەیی نایاب وپڕتام وچێژە!!دەبێ ئەوانەی بەئەركی پەروەردەیی هەڵدەستن كەسانی شارەزاو پسپۆڕبن، مەبەستم ئەوەنییە بڵێم دەبێ ئەوكەسانەی دەبنە پەروەردەكار كەسانی ئەكادیمی بن ولەڕێگای نمرەی ئەم جۆری خوێندنەی لەوڵاتەكەمان و وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوین داهەیە بەوپلەیەگەیشتبن، نەخێر بەڕای بەندە دەبێ پەروەردەكاران بەدڵ وناخی دەروونییان لەگەڵ دونیای منداڵان وجۆری پەروەردەكردنەكەیان تێكەڵاو بن و بزانن چۆن هەڵسوكەوت وقسەوباس ڕەفتاروگوفتار لەگەڵ منداڵان دا دەكەن، چۆن دەتوانن دڵ و مێشك و هزروبیرییان بكەنەوەو ئامادەیان بكەن وبتوانن خەونییان بۆدروستكەن، بیانكەنە مرۆڤگەلی ڕووخۆش و نەرم و نییان و خاوەن ئامانج. بەڕای بەندەو ئەوەندەی لەسەرئەو بابەتەم خوێندۆتەوەو سەرنجم داوەو توێژینەوەو لێكۆڵینەوەم كردووەو هەروەها بەهۆكاری ئەوئەزمون وشارەزاییەی لەماوەی ساڵانێك لەكاری مامۆستایەتی و وانە وتنەوەدا بەدەستم هێناوەو پێیگەیشتووم، دەركم بەهەندێك سەرەداو و نهێنی ئەو بوارەكردووە و گەیشتوومەتە ئەو ڕاستییەی ئەو منداڵانەی چیرۆكییان بۆدەگێڕدرێتەوە یا بۆیان گێڕدراوەتەوە، ئاسۆی بیرییان فراوانتردەبێت و یادگەوبیرەوەرییان جوانتر و باشتر كاردەكات بەبەراورد بەومنداڵانەی چیرۆكییان بۆنەگێڕدراوەتەوە.
چیرۆك دەورێكی گرنگ و باڵا لەدروستكردنی پێكهاتەی كەسایەتی مرۆڤدا دەگێڕێت بەگشتی و بەتایبەت بۆمنداڵانیش. هەمیشە منداڵان حەزییان لەوچیرۆكانەیە كە پاڵەوانەكانییان كەسانی ڕاستگۆ و چاونەترس ودەستپاك و خەمخۆری میللەتن و لەخەیاڵی خۆیاندا خۆیان دەخەنە شوێنی ئەوكەسانەو خۆیان لەچیرۆكەكان دا دەبیننەوە، وەكو پاڵەوان و ئەوانەی مرۆڤی سەركەوتوون ودەوری سەرەكی دەبینن، بەسەركەوتنی پاڵەوانەكان دڵخۆش دەبن وبەشكستی مرۆڤە شەڕانگێزوخراپەكان زیاتر متمانەیان بۆدروست دەبێت، كە گوفتارو ڕەفتارییان چاكبكەن و لەداهاتووداببنە جێگای ئومێدی كەسانی دیكە و هەوڵی پێشەوایەتی و ڕابەرایەتی وداهێنانكاری دەدەن.
تاماوەییەكی زۆریش ئەو چیرۆكانە لەبیروهزروخەیاڵی منداڵاندا دەمێننەوە و یادەوەرییان ڕوناك و جوان و پڕشنگداردەبێت. یەكێك لەكێشەكانی وڵات و میللەتی ئێمە ئەوەیە میللەتی ئێمە زاكیرەی لاوازەو كەمتر ڕابردووی بیردەمێنێت، پێموایە هەر بیست و پێنج ساڵ جارێك واتا چارەكی هەرسەدەیەك زاكیرەی مرۆڤی كورد دەسڕێتەوە و دیلێت دەبێت !!هاوڕێیەكم كەسەفەری وڵاتی سینی كردبوو دەیگووت: هەموو كەناڵە لۆكاڵییەكانی تەلەفزیۆنەكانی سین هێرشی ژاپۆنییەكان بۆسەر وڵاتەكەیان پەخش دەكەن، بۆئەوەی نەوەی تازەییان بزانن یابانییەكان لەڕابردوودا چییان بەرامبەر گەلی چین كردووەو نەوەكانی ناوەندو كۆنەكانیش، ئەوداگیركارییەیان بیرنەچێتەوە! جاڕاستی ئەو كارانەش هەرلەڕێگای پڕۆسەی پەروەرەكردنەوە دەكرێن.من خۆم كاتێك منداڵبووم، باپیرم بەسەرهاتی سمكۆخانی شكاكی بۆ دەگێڕامەوە، هەروەها كۆمەڵێك چیرۆكی وەكو بزن وگورگ و شێتەكەو ئاقڵەكەو گەلاوێژو و رچەكەو هتد… بەمنداڵی بۆیان گێڕاومەوەوكاریگەرییان لەسەرم هەبووە.
چیرۆكی باش و پڕواتا ئەگەر چیرۆكبێژەكە بتوانێ چێژبەگێڕانەوەكە ببەخشێ زۆركارلەدڵ ودەروون و هەست وسۆزی منداڵان وقوتابییانی سەرەتایی جاران و بنەڕەتییەكانی ئێستا دەكات وفێرییان دەكات ئەوانیش چێژ بەژیانی خۆیان وكەسانی دەوروبەرییان ببەخشن. و بەشەوقەوە ئەركەكانی خۆیان وكارەكانییان بەڕێك وپێكی جێبەجێ وڕایی بكەن.
یەكێك لەگرفتەكانی ناوژیانی ئێمەی كوردبەگشتی وكوردی ئەم هەرێمی باشوورەی لەمەڕخۆمان ئەوەیە چێژوخۆشی نەلەژیانمان و نەلەكارەكانمان ونەلەگوفتارو ڕەفتارماندا وەكو پێویست نەماوە… بەڕای بەندە زۆرێك لەوانەی لەمڕۆدا دەكرێنە بەرپرس و دەسەڵاتداری وڵات ومیللەت كەناتوانن ژیانی كەسانیدیكە خۆشبكەن ولێیان نایات جێگای ئومێدی خەڵكبن، هۆكارەكەی ئەوەیە بەمنداڵی پەروەردەییەكی تەندروست نەكراون و هەرلەخەمی خۆیاندان وهەموو هەوڵ وتەقەللاییەكییان تەنهاو تەنها بۆئەوەیە، بگەنە چێژی ژیان وئاسودەیی دەروونی بەدەست بێنن. بەڵام پێی ناگەن لەبەرئەوەی ژیان پێچەوانەیە و دڵی مرۆڤ بۆلای ڕاست دەڕواو ژیان بۆلای چەپ وهەتا زیاتر دەیانەوێت بگەنە كەناری ئارامی ژیان، زیاتر لێیان دووردەكەوێتەوەو زیاتر هەست بەبچوكبونەوەو دەستەپاچەیی وڕیسوایی خۆیان دەكەن.مرۆڤگەلێك نەتوانن ژیانێكی جوان بۆخۆیان دابین بكەن، چۆن دەتوانن پەناوپشتیوان وجێی متمانەی كەسانی دیكەبن؟