بێریوان عەبدوڵڵا عومەر، سەرپەرشتیاری باخچەی منداڵان
منداڵی بە یەكێك لە قۆناغە گرنگەكان دادەنرێت كە مرۆڤ پێیدا تێدەپەڕێت لە ژیانیدا، لەو ماوەیەشدا ئامادەیی بۆ كاریگەری ئەو هۆكارە جۆراوجۆرانەی دەورە دەدەن زیاد دەكات، ئەمەش گرنگی پێنج ساڵی یەكەمی دەردەخات لە داڕشتنی كەسایەتی خۆی بە شێوازێك كە كاریگەری لەسەری بەجێدەهێڵێت بە درێژایی ژیانی. پەروەردەكردنی منداڵ لەم قۆناغەدا شتێكە كە شایەنی گرنگیدانێكی زۆرە كە لە كۆنفرانسی نێودەوڵەتی پەروەردە سەبارەت بە پابەندبوون بە چاودێریكردنی منداڵان لە قۆناغی پێش قوتابخانە و كاركردن بۆ دروستكردن، فراوانكردن و پەرەپێدانی دامەزراوەكانی پێش قوتابخانە باسی لێوە كراوە.
ڕۆڵی باخچەی منداڵان كەمتر نییە لە ڕۆڵی قوتابخانەكان، بەڵكو بە گرنگترین قۆناغ دادەنرێت، چونكە هەنگاوی یەكەمی پەروەردەكردنی منداڵە، تەنانەت ئەگەر ئەم پەروەردەیە پەیوەست نەبێت بە خوێندنەوە و نووسینەوە، بەو پێیەی تواناكانی جوڵەی منداڵ پەرەپێدەدات و یارمەتی دەدات بۆ دەربڕینی خۆی و خەیاڵی، بەهێزتر دەبێت كەسایەتییەكەی ئەگەر بە باشی پەروەردە بكرێت، ئەمەش پەیوەستە بە ئاستی ئەو مامۆستایانەوە كە كار لە باخچەی منداڵان دەكەن، بە جۆرێك كە دەبێت گرنگی بە مامۆستایانی باخچەی ساوایان، پەرەپێدانی تواناكانیان بدرێت بۆ ئەوەی بتوانن بە تەواوی ڕۆڵی خۆیان بگێڕن، وەك چۆن باخچەی منداڵان دەتوانێت یەكێك بێت لە قۆناغە مەترسیدارەكان بۆ منداڵ ئەگەر توانا و لێهاتووییەكانی بە باشی پەرەی پێنەدرێت. لە دیارترین سوودەكانی قۆناغی باخچەی منداڵان بریتیە لە گواستنەوەی منداڵ لە كەشوهەوای خێزان و ماڵەوە بۆ دونیای دەرەوە، هەروەها ئامادەی دەكات بۆ قۆناغی قوتابخانە و پشتبەستن بەخۆی لەبری ئەوەی پشت بە دایك و باوك ببەستێت، بە ڕۆحی تیم و هاوكاری لەگەڵ هاوتەمەنەكانی و تێكەڵبوون لەگەڵیان بۆ ئەوەی منداڵەكە خۆگۆڕ و شەرمن نەبێت، هەروەها پەیوەندی نێوان منداڵ و مامۆستاكەی بەهێزتر دەكات بۆ قۆناغی قوتابخانە ئامادە دەبێت، هەروەها لە كاتی چوونی بۆ قوتابخانە ڕۆڵی مامۆستا بۆ منداڵەكە تازە نییە بەو پێیەی پێشوتر لە باخچە منداڵەكە بە كەسایەتی مامۆستا ئاشنا بووە. لە لایەكیتر قۆناغی باخچەی منداڵان سوود بە منداڵ دەگەیەنێت لە پەرەپێدانی توانا دەروونییەكانیدا بە فێركردنی ژماردن بە شێوەیەكی سادە و ئەمەش یارمەتی دەدات بۆ بیرهێنانەوە و زانینی ژمارەكان لە قۆناغەكانی دواتر، هەروەها پەرە بە توانا زارەكییەكانی دەدات و وای لێدەكات بتوانێت خۆی بیركردنەوەكانی دەرببڕێت، لەڕووی ڕەفتارەوە فێری ئەخلاق و ڕەوشتی باشی دەكات، هەروەها گرنگە لەم قۆناغەدا فێری پاكوخاوێنی منداڵ بكرێت.
چەندین ڕێگە هەیە بۆ فێركردنی منداڵ لەم قۆناغەدا كە لە باخچەیەكی منداڵانەوە بۆ باخچەیەكی تر جیاوازە. هەندێك لە باخچەی منداڵان هەن كە ئامرازی پێشكەوتوو بەكاردەهێنن بۆ پەروەردەكردنی منداڵ، بەشێكیتر هەن كە ئامراز و یاری تەقلیدی بەكاردەهێنن و هەر ئامرازێك بێت مامۆستای باخچەی منداڵان گرنگترین كەسە بۆ پەروەردەكردنی منداڵ، هەروەها ڕۆڵی سەرەكی هەیە لە گەشەپێدان منداڵەكە و ئاراستەكردنی بەرەو هەموو شتێك كە باشترینە. كەواتە لە باخچەی منداڵاندا هیچ پرۆگرامێكی تایبەت بە خوێندن نییە، وەك ئەوەی لە قوتابخانەكاندا هەیە، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی كە ئامانجی سەرەتایی پەیوەستە بە پەرەپێدانی تواناكانی جوڵە و سۆزداری منداڵ، بەتایبەتی لە قۆناغە سەرەتاییەكانی باخچەی منداڵاندا، لەم قۆناغەدا منداڵەكە ئامادە نابێت بۆ فێربوونی نووسین و خوێندنەوە، بەڵام دەكرێت ژمارە و پیتی فێر بكرێت بەبێ ئەوەی ماسولكەكانی ماندوو بكات بە نووسین و گرتنی قەڵەم.
توێژینەوەكانی منداڵانی پێش قوتابخانە و باخچەی منداڵان پێگەیەكی ئیمتیازیان لەلای بیرمەندان و پەروەردەكاران و پسپۆڕانی تەندروستی و خۆراكدا داگیركردووە، بەمەبەستی پەرەپێدانی باخچەی منداڵان و هەروەها ئامادەكردنی منداڵی پێش قوتابخانە و ئامادەكردنی لەڕووی دەروونی و پەروەردەییەوە بۆ قوتابخانە بە دەنگێك شێواز و بینینی دروست.
خێزان و باخچەی منداڵان دوو دامەزراوەی پێویستن بۆ پەروەردەكردنی منداڵ، ئەوەش لەبەر ئەوەیە كە باخچە جێگرەوەی خێزان نییە، بەڵكو تەواوكەرییەك لە ڕۆڵ و ئەركە پەروەردەیی و تەندروستی و كۆمەڵایەتی و كلتوورییەكاندا هەیە كە پێویستی لە پەروەردەكردنی منداڵان.
