سەرۆك بارزانی: ناوچەی باڵەكایەتی خاڵی دەستپێكی شۆڕش و قوربانیدانی گەلی كوردستان بووە
زاری كرمانجی- مێرگەسۆر:
47 ساڵ بەسەر هەڵگیرسانی شۆڕشی گوڵانی پێشكەوتنخوازدا تێدەپەڕێت، شۆڕشی گوڵان درێژەپێدەری شۆڕشی مەزنی ئەیلوول و كاروانی كوردایەتی بوو، شۆڕشی گوڵان گڕی گڵپە كردووی ژیلەمۆی شۆڕشی مەزنی ئەیلوول بوو، ئەم شۆڕشە دیسان ئەوەی سەلماند كە پارتی دیموكراتی كوردستان بە هەموو ئیرادەیەك خەبات دەكات بۆ ئازادی كوردستان، شۆڕشی گوڵان لە رۆژی 26/5/1976 دەستیپێكرد، شۆڕشێك كە پڕ بوو لە مانای بەرزی كۆڵنەدان و بەردەوام بوون لە خەباتی رزگاریخوازی كورد.
25ی ئایاری 2023، لە دەڤەری باڵەكایەتی ئاهەنگێكی جەماوەری بە بۆنەی چل و حەفتەمین ساڵیادی هەڵگیرسانی شۆڕشی گوڵان بەڕێوەچوو، لە ئاهەنگەكەدا وتاری سەرۆك بارزانی خوێندرایەوە، بە بۆنەی چل و حەفتەمین ساڵیادی دەستپێكردنی شۆڕشی گوڵان پیرۆزبایی لە گەلی كوردستان و هەموو ئەو قارەمان و پێشمەرگە و تێكۆشەرانە دەكەم كە ڕۆڵیان لە شۆڕشی گوڵاندا هەبووە، پێزانینم بۆ فیداكاری و خۆڕاگریی گەلی كوردستان هەیە كە لە قۆناغێكی هەستیاردا پاڵپشتی شۆڕشی گوڵان و پێشمەرگە بوون، كردنەوەی ئەو یادە لێرەدا مانای تایبەتی خۆی هەیە، ناوچەی باڵەكایەتی ناوچەیەكی خودان شەهیدە لەپێناو شۆڕشدا قوربانییەكی زۆری داوە، هەمیشە لەژێر گوشاری شەڕ و بوردومانی دوژمن بووە و بە هەزاران پێشمەرگە و ئاوارەی حەواندۆتەوە و قەڵا و سەنگەری سەركردایەتیی شۆڕش بووە. هەروەها ناوچەی باڵەكایەتی لە شۆڕشی گوڵانیشدا خاڵی دەستپێكی شۆڕش و قوربانیدانی گەلی كوردستان بووە. یەكەم شەهیدی شۆڕشی گوڵانیش، شەهید سەید عەبدوڵڵا بوو كە ڕۆڵەی ئەو ناوچە سەربەرزەی كوردستانە، ئێمە بە هەموو شێوەیەك قەرزاری خەڵكی تێكۆشەری ناوچەی باڵەكایەتین.
لە وتارەكەی سەرۆك بارزانی هاتووە، شۆڕشی گوڵان قۆناغێكی هەرە گرنگی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كوردستانە و هەڵگری ئەو پەیامە بوو كە سەرباری بوونی پیلانگێڕی و هەڕەشە و بەهێزیی نەیاران و كۆسپی گەورە، بەڵام ئیرادەی بەردەوامی و شۆڕش لە ناخی مرۆڤی كوردستانیدا هەر زیندووە. شۆڕشی گوڵان، تەحەداكردنی هەموو ئەو دیكتاتۆر و ستەمكار و دوژمنانە بوو كە وایان مەزندە كردبوو، بە نسكۆی شۆڕشی ئەیلوول ئیتر تا هەتایە كۆتایی بە شۆڕش و بەرخودانی گەلی كوردستان دێت. بەڵام شۆڕشی گوڵان ئەو خەونەی ناحەزانی لە گۆڕ نا و گەلی كوردستان لە خەباتی خۆی بەردەوام بوو و سەرشۆڕی و شكست بۆ دوژمنان مایەوە. لەو یادە پیرۆزەدا جەخت لەوە دەكەمەوە كە بەرژەوەندیی كوردستان لەسەرووی هەموو بەرژەوەندییەكی ترە و هیوادارم لایەنە سیاسییەكانی كوردستان بتوانن ناكۆكییە سیاسییەكانیان تێبپەڕێنن و هەموویان بە ڕۆحێكی نیشتیمانپەروەرانە و برایانە گرفتەكان چارەسەر بكەن.
بەبڕوای مامۆستایانی زانكۆ و پێشمەرگەكانی شۆڕشی گوڵان دەستكەوتەكانی شۆڕشی گوڵان زۆرن، لە سەرووی هەموویانەوە ڕاپەڕینە شكۆدارەكەی بەهاری 1991، كە ئەمە لە رێگەی ئەو یەكڕیزی و تەبایی و گیانی تێكۆشانەی خەڵكی كوردستان بوو كە شۆڕشی گوڵان لە پێناویدا هەڵگیرسا و، بەردەوام كاری شێلگێرانەی بۆ دەكرد، كە یەكڕیزی و تەبایی و بەیەكەوە كاركردنی سیاسیانە لە ئامانج و پرەنسیپە نەگۆڕەكانی شۆڕشی گوڵان بوو.
د. هەمزە موسلیح، مامۆستای زانكۆ، بۆ زاری كرمانجی گوتی: گەلی كورد، گەلێكی بن دەست بوو، دەیویست لەژێر دەستی و زۆرداری ڕزگار بێت و، وڵاتی خۆ لە داگیركەران و ناحەزان ڕزگار بكات، كاتێك شۆڕشی مەزنی ئەیلوول بە ڕابەرایەتی بارزانی نەمر، بە پاڵپشتی گەلی كورد بەردەوام لە بەهێزبووندا بوو، بەتایبەتی دوای ڕێككەوتنامەی 11ـی ئازاری ساڵی 1970 كە كورد توانی نێوماڵی خۆی تا ڕادەیەكی زۆر ڕێك بخاتەوە، دوژمنەكانی گەلی كورد دڵنیابوون كە ناتوانن كورد لەناو ببەن، بۆیە پەنایان بۆ ئەنجامدانی ڕێككەوتنی جەزائیر برد، بەهۆی ئەو ڕێككەوتنە شۆڕشی ئەیلوول توشی نسكۆ بوو و گەلی كورد تا ڕادەیەكی زۆر توشی نائۆمێدی بوو، بۆ ڕەواندنەوەی ئەو نائۆمێدیە و وەك درێژەپێدەری شۆڕشی ئەیلوول، بە فەرمانی بارزانی نەمر و بەسەرپەرشتی سەرۆك بارزانی و ئیدریسی هەمیشە زیندوو، لەو ساتە هەستیارەدا شۆڕشی گوڵان بەرپا بوو.
گوتیشی: شۆڕشی گوڵان توانی هیوا و ئۆمێدی گەلی كورد زیندوو بكاتەوە، ئەو شۆڕشە بووە هۆی هۆشیاربوونەوەی خەڵك، كە ڕۆژانە هاووڵاتییان پەیوەندیان بە شۆڕشەوە دەكرد، ئەو بیر و باوەڕەی بۆ خەڵك دروست كرد كە خۆیان بكەنە یەك و دژی دوژمن بوەستنەوە، بۆیە دەستكەوتەكانی شۆڕشی گوڵان زۆرن، لە سەرووی هەموویانەوە ڕاپەڕینە شكۆدارەكەی بەهاری 1991، بە سەركردایەتی پارتی و بەرەی كوردستانی، لە چوارچێوەی سیاسەت و بەرنامەی شۆڕشی گوڵان كوردستان ئازاد كرا، ئەمەش لە ڕێگەی ئەو یەكڕیزی و تەبایی و گیانی تێكۆشانەی خەڵكی كوردستان بوو، كە شۆڕشی گوڵان لە پێناویدا هەڵگیرسا.
ئەحمەد رەسول، پێشمەرگەی هەر دوو شۆڕشی ئەیلوول و گوڵان دەڵێ: قۆناغی دەست پێكردنی هەر دوو شۆڕشی ئەیلوول و گوڵان جیا بوون، بەڵام وەك ئارمانج یەك ئارمانجیان هەبوو، پارتی توانی سەركردایەتی شۆڕش لە زاخۆ تا خانەقین بكات، بەڵام كاتێك شۆڕشی گوڵان دەستی پێ كرد، شۆڕشی ئەیلوول توشی شكەستن ببوو، بۆیە پارتی توانی بە شێوەیەكی نهێنی ڕێكخستەكانی خۆی ڕێكبخاتەوە و سەركردایەتی پارتی توانی پارتی نوێ بكاتەوە و شۆڕشی گوڵان هەڵبگیرسێنێت، بۆیە شۆڕشی گوڵان هەمان گەوهەری شۆڕشی ئەیلوول بوو، بەڵام لە ڕووخساردا لەو شۆڕشە جیاواز بوو، چونكە بەشێوە و تەكتیك و بزاوتێكی نوێتر هاتە كایەوە، لە شۆڕشی گوڵان جگە لە پارتی، حزبە كوردستانییەكانی دیكەی لە خۆ كۆكردبوویەوە، بۆیە شۆڕشێكی سەركەوتوو بوو، توانی كۆمەڵێك دەستكەوتی گرنگ بۆ گەلی كوردستان مسۆگەر بكات، بۆیە شۆرشی گوڵان ئۆمێدێكی گەورەی بۆ خەڵكی كوردستان گەڕاندەوە و ترسێكی گەورەشی لە دڵی دوژمنان دروست كرد.
زكری وەیسی، پێشمەرگەی شۆڕشی گوڵان، دیاركرد: دوای شۆڕشی ئەیلوول بە چەند مانگێك، شۆڕشی گوڵان لەسەر دەستی ئیدریسی هەمیشە لە یاد و سەرۆك بارزانی دەستی پێ كرد، كە خەڵك نائومێد ببوو، جارێكی دیكە ئومێدیان بە خەڵك بەخشییەوە، ئەو كاتە لەژێر چاودێری و فشارێكی زۆر توانرا شۆڕشی گوڵان لە 26ی گوڵان و پێش 47 ساڵ دەست پێ بكرێت، بۆیە ئەو شۆڕشە جارێكی دیكە هەڵسانەوەی كورد بوو و توانرا جارێكی دیكە دەستكەوتێكی گەورە بەهۆی شۆڕشی گوڵانەوە بۆ كورد بەدەست بێت.
زیاتر دەڵێ: ئەو دەستكەوتانەی ئێستا بەدەست هاتوون، بەرهەمی خەبات و قوربانیدانی پێشمەرگەیە لە شۆڕشی گوڵان و ئەو شۆڕشە بۆ كورد زۆر گرنگ بوو، بۆیە ئەركی هەمووانە ئەو دەستكەوتانەی بەدەست هاتوون بیانپارێزین و چاویشمان لەوانە بێت كە خەبات و قوربانییان داوە، بۆیە بەو بۆنەیەوە پیرۆزبایی لە هەموو گەلی كورد دەكەین، كە شۆڕشێك بوو لەپێناو مافەكانی گەلی كورد دەستی پێ كرد و بە قازانجی گەلی كوردیش كۆتایی هات.