حكوومەت پلانی هەیە كارەبای زیاتر دابین بكات

پشتیوان كەریم- سۆران:

لە دیدارێكی زاری كرمانجیدا، ئەندازیار ئەردەوان ئیبڕاهیم ئێدلبی، بەڕێوەبەری گشتی كارەبای سۆران، باس لە رەوشی كارەبای سنوورەكەی دەكات، هێما بۆ ئەنجامدانی چەند پڕۆژەیەكی نوێ لە ئەمساڵدا دەكات، هەروەها باس لە پرسی زێدەڕۆی و كۆیی قەرزی هاوبەشان و چەند پرسێكی دیكەی پەیسوەست بە هاووڵاتییان دەكات .
لە دەستپێكی قسەكانیدا، ئەندازیار ئەردەوان ئێدلبی، بەڕێوەبەری گشتی كارەبای سۆران، دەڵێت:”لە پلانماندایە وێستگەی مۆبایل لە سنووری هەریەك لە قەزاكانی سۆران، رواندز، دابنێین، لە سنووری قەزای ناوەندی سۆران لە بەرگوان دادەندرێت، بەو پێیەی لە بەرگوان كۆتایی هەموو فیدەرەكان دەچنە ئەو شوێنە بۆ ئەوەی لۆد لەسەر فیدەرەكان دروست نەبێت، هەروەها لەداهاتوویەكی نزیكیشدا فیدەرێكی كارەبا لە وێستگەی مۆبایل 33 لە قەزای رواندز دادەنێین، بۆئەوەی گرفت لەوێش نەمێنێت لەگەڵ چەندین پڕۆژەیەكی بچووك ئەنجام دەدرێت.
لە بارەی پێدانی كاتژمێرەكانی كارەبا بۆ وەرزی هاوین، بەڕێوەبەری گشتی كارەبای سۆران، دەشڵێت:” كاتژمێرەكانی پێدانی كارەبای نشتیمانی لە ئێستادا زیاتر لە 18 كاتژمێر كارەبا بە هاوبەشان دەدرێت، بەدڵنیاییەوە خواست لەسەر كارەبا لە وەرزی هاوین زۆر دەبێت و كاتژمێرەكانی كارەبا كەم دەبنەوە، بۆ مانگی داهاتووش بەرنامەیەكی دیكە دەبێت، وەزارەتی كارەبا و حكوومەت لە هەوڵدان كە كارەبا زیاتر بكرێت و كاتژمێرەكانی كارەبا بەرز بكەنەوە.
سەبارەت بە پرسی زێدەڕۆی بۆ سەر تۆڕەكانی كارەبا، ئەو بەرپرسەی كارەبا، ئاشكرای دەكات:” لە ماوەی رابردوو، لە لایەن هاووڵاتییانەوە زێدەڕۆی زۆر كراوەتە سەر تۆڕەكانی كارەبای نیشتیمانی، بەڵام لە ئێستا لە سنووری قەزای ناوەندی سۆران زۆر كەم بووە، بەو پێیەی پێوەری زیرەك بەستراوە، زێدەرۆیەكیانیش كەمتر بوونە، لە سنووری قەزای چۆمان و مێرگەسۆریش زێدەڕۆی زیاترە، بەهۆی ئەوەی لەسنووری ئەو دوو قەزایە پێوەری زیرەك تا ئێستا نەبەستراوە.
ناشی شارێتەوە، ئەوانەی كە زێدەڕۆیانكردۆتە سەر كارەبا، تیمەكانمان چاودێری دەكەن و دەگەڕێن، لە ئەگەری هەبوونی زێدەڕۆی رووبەڕووی سزای یاسایی و دارایی دەكرێنەوە و كارەباشیان دەبڕدرێت.
دەڵێت:” لیژنەیەكمان پێكهێناوە بۆ دیاری كردنی رێژەی زێدەڕۆییەكە، دووای بڕینی كارەبا، بۆ پێدانەوەی كارەبا دەبێت سەردانی بەشی فرشتنی ووزە بكات تا زێدەریەكەی بۆ دیاری دەكرێت و سزای یاسای لەگەڵ دەكرێت، ئەوكات كارەبای پێدەدرێتەوە.
روونی كردەوە، بەستنی پێوەری زیرەك %90ی زێدەڕۆی كەم كردۆتەوە، چونكە دەستكاری كردنی ئەستەم دەبێت و حاڵەت هەیە بەڵام زۆر كەم بووە، پلان هەیە گەر بۆردومان بۆ دابین بكرێت، ئەمساڵ لەقەزای چۆمان و مێرگەسۆر پێوەری زیرەكیان بۆ ببەسترێت، بە شێوەیەكی گشتی لەسەرتاسەری ئیدارەی سۆران پێوەری زیرەك دەبەستین، لە ئێستادا رێژەی بەستنی پێوەری زیرەكیش لە سنوورەكەمان گەیشتۆتە %73.
بەڕێوەبەری گشتی كارەبای سۆران، ئەوەشی خشتەڕوو:” لەبەرنامەی وەزارەتی كارەبادا هەیە، دوای هێنانە كایەی بەڕێوەبەرایەتی گشتی كارەبای سۆران، ئەو قەزایانەی دەكەونە سەر ئیدارەی سۆران، دەكرێنە بەڕێوەبەرایەتی، كە هەریەك لە قەزاكانی مێرگەسۆر، رواندز، چۆمان، سیدەكان دەگرێتەوە، هەرورەها لە تەواوی پۆستەكانی كارەبا لەسنووری بەڕێوەبەرایەوتیمان گۆڕانكاریان تێدا دەكرێت، چونكە هەیكەلی ئیداری دەگۆڕێت پۆستەكانیش گۆڕانكاری بەسەر دادێت، لەقەزاو ناحیەكانیش دەبێ خەڵكی پسپۆڕ و شارەزا لەپۆستەكاندابن.
ئاماژەشی بەوەدا:” لە سنووری بەڕێوەبەرایەتی گشتی كارەبای سۆران، هاوبەشانی كارەبا زیاتر لە 81 ملیار، قەرزیان لایە كە زۆرترینیان هاوبەشی ماڵان لە خۆ دەگرێت، بەشێوەیەك نزیكەی 53 ملیار و شوێنی بازرگانی هەشت ملیار دینار قەرزدارن، هەروەها شوێنە پیشەسازی و كشتوكاڵی و میری ئەوانیش قەرزێكی زۆریان لایە، ئەم بڕە قەرزەش هی تەواوی هاوبەشانی كارەبایە، كەسنووری ئیدارەی سەربەخۆی سۆران 78 هەزارو160 هاوبەشی كارەبا لەخۆدەگرێت، هەورەها رێژەی قەرزەكەش بەبەراورد بە هاوبەشان زۆرە، ئەوەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە ساڵانی رابردوو بەهۆی شەری داعش و كەمبوونەوەی بوددجە، كاریگەری تەواویان هەبوو لەسەر خەڵك، بۆیە رێژەی قەرزەكە بەم شێوەیە بەرزبۆتەوە، بۆ ئەم مەبەستە بەرنامەكمان داناوە لەگەڵ وەزارەتی كارەبا كە ئەو پارەی بۆ كارەبا كەلەكە نەبێت لەسەریەك، ئەوپارەی كە مانگانەیان بۆ هاوبەشان دێتەوە، دەتوانن قەرزی كۆن بڕێكی كەم بكەنەوە و پارەی مانگەنەی خۆشیان بدەن.
گووتیشی:” ئەگەر لە 3 ملیۆن قەرزەكە تێپەڕ كات، دەتوانن بەقستیش بیگەڕێننەوە، لێخۆشبوونی %15ی هاوبەشان كارەبا بڕیارێكی باش بوو خەڵك پابەند بوو بەرێژەیەیكی زۆر قەرزیان گەڕاندەوە، بەڵام ئێستا ئەم لێخۆشبوونەوە نەماوەو وەستاوە، ئەو كەسانەی كە پارەی مانگانەی كارەبا ناگەڕێننەوە لێپێچینەوەیان لەگەڵ دەكرێت”.