شەهلا رەشید- زاری كرمانجی
د.خالس قادر، پزیشكی هەناوی و راهێنەری توانا عەقڵییەكان، بۆ زاری كرمانجی چەند هۆكارێك سەبارەت بە رۆشتنی فكر دەخاتەروو، دەڵێت” رۆشتنی فكری دوور لە شوێن و ئەو كارەی لەو كاتەدا ئەنجامی دەدەیت، بۆ نمونە تۆ لە شوێنێكی و فكرت لە شوێنێكی ترە، كارێك دەكەی بەڵام بیرت لەسەر كارێكی ترە، واتە فكر و جەستەت لە یەك شوێن نین و یەك كار ناكەن و عەقڵت لەگەڵ جەستەت نییە .
ئەم پزیشكە دەشڵێت” بەپێی توێژینەوەكان لەو سەردەمەدا مروڤەكان بەگشتی 47٪ كاتەكانیان فكریان رۆشتووە، واتە ئەگەر كەسێك 8 كاتژمێر كار بكات، نزیكەی چوار كاتژمێر فكری لەسەر نییە و لە كارێك یان شوێنێكی ترە، هەروەها بە دوو قۆناع فكر رۆشتن روودەدات، یەكەمیان مێشك بیرۆكەی زور و خێراتر لە ئاسایی دروست دەكات، دووەمیشیان عەقڵ بە بیرۆكەكەوە دەنوسێت، چیڕۆكی لێ دروست دەكات و درێژی دەكاتەوە.
فكر رۆشتن بەشێكە لە سروشتی عەقڵ و ئاساییە ئەگەر زۆر نەبێت، هۆكاری زۆربوونیشی دەگەڕێتەوە بۆ ئەم خاڵانەی خوارەوە:
-سترێس و مشەوەش بوون.
-هەبوونی بیری نێگەتیڤ وەك توڕەیی، رق، تۆڵەسەندنەوە و ئیرەیی.
-تەركیزنەكردن لەسەر كاری بەردەست.
كاریگەریەكانیشی بریتین لەمانە:
- ناڕەحەتی و بێزاری دروست دەكات لە كەسەكە و دڵخوش نابێت .
- هەڵە زۆرتر دەبێت چونكە زۆر زانیاری لە دەست دەچێت و بە باشی ئاگای لەخو نابێت، ئەمەش مەترسیدارە بۆ هەندێك پیشە وەك پزیشكی نەشتەرگەر و دادوەر و شوفێر، …هتد.
- بەرهەمی كەمدەبێتەوە.
-بڕیاری نادروست دەبێت، چونكە بەهۆی فكر رۆشتن بەشێك زانیاری لەدەست دەچێت و ئاگاداری نابێت، نای بیستێت و نای بینێت هەرچەندە سەیریشیان بكات و گوێش بگرێت
د. خاڵس قادر، چەند رێگایەك دەخاتەڕوو بۆ كۆنتڕۆڵكردن لەم حاڵەتەدا، كە بریتین لەمانە:
- بەئاگابوون لێی و زوو گەڕاندنەوەی.
- سەرنج خستنە سەر كاری بەردەست (تەركیزكردن )، كە پێچەوانەیە لەگەڵ فكر رۆشتن و دروستكردنی بیرۆكە، هەرچەندە تەركیز بكەیت فكر كەمتر بەرهەمدێت لە مێشك و كەمتر دەڕوات.
- خۆ ئارامكردنەوە بە رامان مێدیتەیشن و بەئاگابوون.
- كونتڕۆڵی بیری نێگەتیف و جێ گرتنەوەی بە پۆزەتیڤ.
-خۆ ئامادەكردن، ئامادەیی عەقڵ لە هەندێك حاڵەت و كرداری تایبەت.
-هەر جارەی تەنها یەك كار یەك شت بكەیت لە یەك كاتدا، بۆ نمونە لێخوڕینی ئۆتۆمبێڵ و تەلەفونكردن ئەوا دوو كارە لەیەك كاتدا هەردووك بە ناتەواوی دەكرێت.
-وەرزشكردن و خوێندنەوەی رۆژانە بۆ نیو كاتژمێر تەركیزت باشتر دەكات و فكر رۆشتنت كەمتر دەبێتەوە.
