قوتابخانە و لانەی یەكەمی نمایشی شانۆیم
كامەران حاجی ئەلیاس
گومانی تێدانییە قوتابخانە رۆڵی سەرەكی هەیە لەپێگەیاندنی هەرتاكێكی نێو كۆمەڵگا. لەهەمان كاتدا فاكتەرێكی سەرەكیشە بۆ پێكهێنانی خێزانێكی تەندروست و رۆشنبیرو تێگەیشتوو، چونكە لە قوتابخانە فێرخواز پێش ئەوەی فێری فێركردن بێت فێری چۆنیەتی پەروەردە كردن دەبێت. قوتابخانەی پاشای گەورە، رۆڵی كاریگەری هەبووە لەپێگەیاندنی سەدان كادیری جیاجیای بوارەكانی ژیانی نێوكۆمەڵگا.. منیش شانازی دەكەم رۆژانێك یەكێك بوومە لە قوتابییەكانی ئەو قوتابخانەیە، هەردەمیش خۆم بە قەرزاری سەرجەم مامۆستایان و كارگێر و خزمەتگوزارەكانی ئەم قوتابخانەیە دەزانم، تا مردنیش منەتباریارنم.
لەبارەی بەرواری كردنەوەی قوتابخانە هیچ گومان لە مانگ و ساڵەكەیدا نییە، یەڵام بۆ رۆژەكەی هەندێك لە بۆ چوونەكان كۆكن كە لە 23 كانوونی ساڵی 1923 كراوەتەوە.
ناكرێت باسی قوتابخانەی پاشای گەورە بكەین و باسی مامۆستای هونەرمەند”زرار محەمەد مستەفا” نەكەین، چونكە ئەو لە نێو ئەم قوتابخانە، پەیمانگایەكی هونەری بوو، بوونی (نیگارگا)،(ستۆدیۆ)، (هۆڵی شانۆی قوتابخانە) گەواهی ئەم راستییە دەسەلمێنن، بۆیە جگە لە بورای پەروەردەو فێركردن قوتابخانەی پاشای گەورە چەندین كادیری لە بواری ئەدەب و هونەر پێگەیاندوە،كەئێستا لە گۆڕەپانی هونەری كوردی شوێن پەنجەیان دیارە.
لە یادی 100 ساڵەی كردنەوەی قوتابخانەی پاشا گەورە دا هەوڵدەدەم، وەكو پسپۆرێكی شانۆ بە كورتی باس لە بواری شانۆ بكەم، باس لە رۆڵ و گرنگی رۆڵی قوتابخانەی پاشای گەورە لە بواری شانۆ بۆ شار و ناوچەكە بەگشتی باس بكەم بەتایبەتی لەو كاتەی كەمن قوتابی ئەو قوتابخانەیە بووم لە هەمان كاتدا وەكو دەركەوتنم لە بواری هونەر ی شانۆ، لەهۆڵی ئەم قوتابخانەیە بوو بەجۆرێك سەرجەم چالاكییەكانم لە هۆڵی قوتابخانەی پاشای گەورە نمایش كردوە.
بەهۆی ئەوەی تا كۆتایی ساڵانی نەوەتەكانیش، لە شارەكەمان هیچ هۆڵێكی هونەری وەك پێویست نەبوو، بۆ ئەوەی چالاكییە هونەرییەكانی تێدا نمایش بكرێت، بۆیە هۆڵی قوتابخانەی پاشای گەورە هەر لەسەرەتای دامەزراندییەوە دەرگای بۆ سەرجەم چالاكییەكانی شار و ناوچەكە واڵا بوو بە تایبەتی بۆ نمایشەكانی (شانۆ، ئاهەنگی گۆرانی و موزیك، پیشەنگا، كۆڕ و كۆبوونەوەكان). لێرەدا بە پێویستی دەزانم باس لە گرنگی بوونی هۆڵی قوتابخانەی پاشا گەورە بۆ بەرەوەپێش چوونی ڕەوتی هونەر بەگشتی و شانۆ بەتایبەتی لەو شارەدا بكەم. من لەبواری هونەری شانۆ بۆ یەكەمینجار لە نێو گۆڕەپانی قوتابخانەی پاشای گەورە چوومە سەر تەختەی شانۆ، بەڵام پێش من دەیان هونەرمەند لە هۆڵ و گۆڕەپانی ئەم قوتابخانەیەدا چالاكییەكانی خۆیان پێشكەش كردووە، هەر بۆ مێژووش لە 15-10-1931 شانۆگەری (نیرۆن) لە ئامادەكردنی (فوئاد رەشیدبەكر) لەم قوتابخانەیە نمایش كراوە ، ئەو كات ناوی قوتابخانەی رواندز بووە.
یەكەم كاری من، كە لەهۆڵی قوتابخانەی پاشای گەورە نمایش كراوە ئۆپەرێتی (داستانی شۆرش) بوو لە ئامادەكردن و دەرهێنانی مامۆستا زرار محەمەد مستەفا بوو لەرۆژی 7/ 4/ 1979 منیش وەك ئەكتەر بەشداربووم. شانۆگەری”خۆراگرتن تاسەركەوتن” بوو لە 17/ 7 / 1979 لە ئامادەكرن ودەرهێنانی مامۆستا زرارمحمەد مستەفا بوو من وەكو ئەكتەری سەرەكی شانۆگەرییەكە بەشداربووم. لەو ساتەوە بەردەوام لە كاری شانۆیی لێرە دا بەكورتی ئاماژە بەناوی هەندێ لە شانۆگەرییەكان دەكەین :
- شانۆگەری (نهێنی پیشە) لەرۆژانی 28 و 29 / 8/ 1982
- شانۆگەری (بانێكەو دووهەوا) لەرۆژی 3/ 5 / 1983 لە رواندز و سۆران نمایش كرا.
- شانۆگەری (شاری ئەوین) لەرۆژی 25 / 7/ 1986 لە هۆڵی پاشای گەورە نمایش كرا وە لە سۆرانیش نمایشكرا.
- شانۆگەری (ئەو پیاوەی مەرگ لێی ئەسڵەمێتەوە) لە رواندز ، سۆران، دهۆك، هەولێر لەرۆژی 27 / 3 / 1988 نمایشكرا.
- شانۆگەری (مەرگی بەختەوەری) لە رۆژانی 25 و26 / 8 / 1991 لەرواندز و سۆران نمایش كرا.
- شانۆگەری (نەفرەت لێكراو) لەرۆژانی 7 و 6/ 1 /1989 لە هۆڵی قوتابخانەی پاشای گەورە نمایش كرا.
- شانۆگەری (مەرگی بەختەوەری) لەرۆژانی 26 و 25 /8 /1991 نمایش كرا.
سەرجەم ئەم بەرهەمانە لە دەرهێنانی مامۆستای هونەرمەند”زرار محەمەد مستەفا”بوو منیش وەك ئەكتەر بەشدار بووم حەزم نەكرد بە درێژی باسی شانۆگەرییەكان بكەم، چونكە ئامانج لە نووسینی ئەم وتارە هۆڵی پاشای گەورەیە.
هۆڵی قوتابخانەی پاشای گەورە خزمەتێكی زۆری بواری هونەری بە شارەكەو ناوچەكە كردوو، بێگومان رێكخستنی هۆڵەكە بۆ ئەوەی ببێتە هۆڵێكی هونەری تەواو پێویستی بە دەستكاری زۆر هەبوو بە تایبەتی لە رووی دەنگ و دروستكردنی ستیج بۆیە ئەو رۆژانەم هەرگیز لە یاد ناچێتەوە كە چۆن شەو رۆژ بەیەكەوە، كارمان لە هۆڵەكەدا دەكرد، هەموو هونەرمەندانی ئەو كاتە لێبووردانە و خۆبەخشانە كارمان لە نێوە هۆڵەكە دەكرد لە پێش هەموویانیشەوە مامۆستای نەمر هونەرمەند” زرارمحەمەد مستەفا” ، لە بەرئەوەی هەرهۆڵێكی شانۆیی بۆنمایش دەبێت تاریك بێت بۆ ئەوەی رووناكی بەجوانی لە خزمەت شانۆگەرییەكەدا بێت ئامانجی خۆی بگەیەنێت و وەنابێ هۆڵەكە دەنگ دانەوەی هەبێت بۆ ئەوەی بینەران،دیالۆگەكان بە باشی ببیستن، بۆ ئەم مەبەستە بە كەلوپەلی سادە توانیمان هۆڵەكە بكینە هۆڵێكی هونەری شایستە،بۆ ئەوەی بۆنمایشەكان گونجا بێت .
لە كۆتایی ئەو باسە كورتەدا شانازی دەكەم كەمن لەرێگەی ئەو هۆڵە جوانەدا شانازی بە مێژووی هونەری خۆم بكەم لە هەمووی خۆشتریش هەر لەرێگەی ئەم هۆڵەوە توانیم تێكەڵ بەعەشقێكی پاك و بێگەردی پڕلە ئەوینداری پڕ لە ژوانی خۆشەویستی ببم توانیم هەر لە نێو ئەو هۆڵەدا خۆشەویستییەك وەكو شیرین بۆ فەرهاد، زین بۆ مەم هاوسەری خۆم دەست نیاش بكەم.
دەست خۆشی بۆ ئەوانەی بیریان لە یادێكی ئاوا مەزن كردەوە، دەست خۆشی بۆ ئەو كەسانەی كە هەڵساوەن بە ئەنجام دانی ئەم یادە پیرۆز بێت یادی 100 ساڵەی كردنەوەی قوتابخانەی پاشای گەورە، نەمری سەربەرزی بۆ شەهیدان و كۆچكردووان.
