“هەندێك لەو كەسانە ئۆتۆمبێلی خۆیان بە قیست فرۆشتووە و دواتریش دەڵێن، ئۆتۆمبێلەكەمان دزراوە!”
مستەفا دۆلەمەری- سۆران:
لە سنووری ئیدارەی سۆران هەزاران ئۆتۆمبێلی بێ سەرەتا و تۆزوبا بوونی هەیە، ئەمە جیا لەوەی لە لایەن مەفرەزانی هاتووچۆ كێشیەیان هەیە و ناهێڵن لە نێو بازاڕیش بۆ ماوەی یەك خوولەك بوەستن، لە هەمان كات، گرفتێكی دیكەشیان بۆ دروست دەبێت و رۆژانە بە بڕیارێكی فەرمی حكوومەتی عێراق دەستیان بەسەر دادەگیرێت.
بەپێی زانیارییەكانی دەست زاری كرمانجی كەوتووە، چەندین ئۆتۆمبێلی كوردستان و ئیدارەی سۆرانیش كە مەنەفەسێتی ئەسڵیان لەگەڵدایە و بە ناوی هاووڵاتییانی عەرەبی شاری بەغدا و پارێزگەكانی دیكەن، دووای فرۆشتنی ئۆتۆمبێلەكانیان گرفت بۆ كڕیاران دروست دەكەن و بە بەشێوەیەك لە شێوەكانی فەرمانی دەست بەسەر داگرتنی ئەو ئۆتۆمبێلانەیان دەردەكەن، ئەگەر هاتووچۆی كوردستان كار بەم فەرمانانە بكات لە داهاتوودا سەدان ئۆتۆمبێل بە كوردستان دەبێت رەوانەی عێراق بكرێنەوە .
مهاجیر سیسە، هاووڵاتیییەكی دانیشتووی قەزای سیدەكانە و پیشەی پێشمەرگەیە، بە زاری كرمانجی گووت:” سێ ساڵ بەر لە ئێستا ئۆتۆمبێلێكی جۆری ” كیا ئۆپتیما “ی مۆدیل 2017م بە 130 وەرەقە دۆلاری ئەمریكی كڕیووە، كە هەڵگری تابلۆی بەغدایە و مەنەفێستی ئەسڵی لەگەڵە، لە یەكێك لە پێشانگەكانی سۆرانیش گرێبەستم كردووە، بەو مەرجەی ئۆتۆمبێلەكە هیچ كێشەیەكی مەدەنی و حكوومی نەبێت و پارەی كەسی تێدا نەبێت.
زیاتر گووتی:” لە دووای ئەو چەند ساڵە بەردەوام هاتووچۆی هەولێر و شارەكانی دیكەی عێراقم دەكرد، هیچ كێشەیەكی نەبوو كە چەندین جاریش بە نێو مەفرەزەكانی هاتووچۆ تێپەڕیووم، بەڵام لە رێكەوتی 13 – 12 – 2022 لە یەكێك لە مەفرەزەكانی هەولێر سەیری ژمارەی لاشە و مەنفەسێستیان كرد، گووتیان ئەو ئۆتۆمبێلە بڕیاری دەست بەسەر دارگرتنی هەیە بە فەرمانی دادگای ئیتحادی .
دووپات لەوەدەكاتەوە، ئەمەش جێگەی پرسیارە بۆ ئێمە، دووای 5 ساڵ لە داخل بوونی ئەو ئۆتۆمبێلە، چوار كەس لە كوردستان كڕین و فرۆشتیان پێوەكردووە، بۆچی ئێستا خاوەنی یەكەم دێت و سۆراغێكی بۆ دەكات، ئەگەر پارەی لە ئۆتۆمبێلەكە ماوە و وەری نەگرتووە یا گرفتێكی هەبووە كێشە نییە، بەڵام ناكرێت ئێمە لەم نێوەندەدا ببینە قوربانی و ئەو هەموو پارەیەمان بە یەكجاری بڕوات، پێویستە هاتووچۆی هەولێریش تەنها لە رێگەی نوسراو ئۆتۆمبێلەكەم كە لای ئەوان دەستبەسەركراوە رەوانەی بەغدا نەكاتەوە، دەبێت خاوەنی یەكەم كە سكاڵای تۆمار كردووە بێتە هەولێر و بۆ ئێمە بە شێوەیەكی فەرمی بسەلمێنێت كە پارەی تێداماوە و بۆچی لە ساڵی یەكەم دووای فرۆشتنی سكالای تۆمار نەكردووە، دەبێت چارەسەرێك بكرێت كە ئێمەش زەرەر مەند نەبین، داوا لە وەزارەتی ناوخۆ دەكەین لەسەر ئەم بابەتە بێتە سەر خەت و مافمان نەخورێت”.
سەروان ئەحمەد، خاوەنی پێشانگەی شۆڕش لە سۆران، بە زاری كرمانجی گووت:” ئۆتۆمبێلە بێ سەرەتایەكان لە ئێستادا هیچ بازاڕیان نییە و بە شێوەیەكی زۆر كەم مامەڵەیان پێوە دەكرێت، زیاتر ئەو ئۆتۆمبێلانە مامەڵەیان پێوەدەكرێت كە تابلۆی مەنەفێست و بەغدایان هەیە، ئۆتۆمبێلی زۆرمان هەیە كە سەنەوی بەغدای لەگەڵەو و نوێش كراوەتەوە كێشەییان نییە، بەڵام لە مەفرەزە و حكوومەتی هەرێم رێگەیان پێ نادرێت و هەمووشیان بە پارەی حەلاڵ كڕاون و سەیارەكانیش كێشەیان نییە.
زیاتر گووتی:” زانیاریمان هەیە هەندێك لەو خاوەن ئۆتۆمبێلانە هەڵساون بە فرۆشتنی ئۆتۆمبێلەكانی خۆیان بە شێوەی قست، دواتریش دەڵێن، ئۆتۆمبێلەكەمان دزراوە، بەڵام لە بنەڕەتدا وانییە و مامەڵەی پێوەكردوە بە قەرز و قستی فرۆشتوە، بۆیە پێویستە لایەنی پەیوەندی دار لەم جۆرە فێڵە ئاگادار بن.
ئاشكراشی دەكات، لە ئێستادا چەند پەڕاوێكمان واژۆ كردووە كە چیتر مامەڵە بە ئۆتۆمبێلی تۆزوباوە نەكەین و بە هیچ شێوەیەك مامەڵەیان پێوەنەكام، ئۆتۆمبێل مەنەفێستی لەگەڵ بێت یاخود رەقەم بەغدا بێت ئێمە مامەڵەی پێوەدەكەین و كێشەمان نییە، هاوكاری حكومەتین ئۆتۆمبێل هەیە بێ تابلۆ دێتە ژوورەوە ئەوا راستەخۆ پێی دەڵێن، ئێمە هیچ مامەڵە بەو ئۆتۆمێڵە ناكەین”.
گووتیشی:” ئۆتۆمبێل هەیە پێشتر هی دامودەزگاكانی حكومەت بووە كڕین و فرۆشتنی پێوە دەكرێت، لە سەرەتادا هەڵگری تابلۆی فەرمی بووە، بەڵام كە دەیهێننە بازاڕ هیچی لەگەڵدانییە، بێگومان ئەوەش حكومەت رێگەی پێداوە، لە هەمان كات، ئۆتۆمبێڵیش هەیە پارەیەكی زۆری كامێڕای هاتووچۆی لەسەرە و خاوەنەكە ئەو پارەیەی نییە بیدات، بۆیە تابلۆ فەرمییەكەی لێ دەكاتەوە و بە بێ تابلۆ و بەشێوەی تۆز و با دەیفرۆشێت، بە تایبەت وەزارەتەكان بۆ نموونە ئۆتۆمبێلیان هەیە 15 ساڵە بەكار دەهێنن، دواتر كە كۆن بوون ئۆتۆمبێلی مۆدێل نوێیان بۆ دەكڕدرێت، ئۆتۆمبێلە كۆنەكانیان دەفرۆشنەوە و بە نرخێكی زۆر كەمتر لە بازار كە كتاب و نوسراوی لەگەڵدایە، بۆیە لەم حاڵەتەدا پێویستە حكومەت رێگەیەك بۆ ئەم گرفتە بدۆزێتەوە.
مامەند حەسەن، خاوەنی پێشانگەی رێگە، دەڵێت:” هەموو ئۆتۆمبێلە مەنەفێستەكان پسوولەیان لەگەڵدایە هیچ كێشەیان نییە، بەڵام لە حكومەت و بەتایبەت لە سۆران كە بۆتە ئیدارەی سەربەخۆ هیچ كێشەی نییە تەنها دوای پاكانە دەكات هەندێك خەڵكیش ئۆتۆمبێلیان هەیە نرخەكەی نزیكەی 40 وەرەقە دۆلارە، كە دەچێتە هەولێر بۆ پاكانەكردن لە وانەیە نزیكەی دوو ملیۆنی تێبچێت، شۆفێرەكە ئەو پارەیەی نییە بۆیە كێشەی بۆ دروست دەبێت .
دووپاتی كردەوە، كاتێك ئیدارەی سۆران بڕیاری دا ئۆتۆمبێلی بێ سەرەتا تۆمار بكات، ئەوا خەڵكێكی زۆر لە رانیە، شەقڵاوە، ئاكرێ، هەولێر، هاتوونەتە سۆران و لێرە ئۆتۆمێبێلەكانیان تۆمار كردوە، كە ئەو تۆمارەش چووەتە بەر دەستی لایەنی پەیوەندیدار، وایان زانیوە ئەو ژمارە زۆرە ئۆتۆمبێلی بێ سەرەتا هەمووی لە سۆرانن، بەڵام لە راستیدا ئەو ژمارە زۆرە تەنها هی سۆران نییە كە نزیكەی نۆ هەزار ئۆتۆمبێلی بێ سەرەتا بوو.
ئارام سیروان دانیشتووی شاری سۆرانە و دەڵیت:” پێشمەرگەم مووچەكەم بەشی ئەوە ناكات ئۆتۆمبێلێكی هەڵگری تابلۆی پارێزگەكانی كوردستان بكڕم، لە ئێستادا ئۆتۆمبێلێكی مەنەفێستم پێیە توانام هەر ئەوەندیە و هەموو كارەكانی خۆم پێ ئەنجام دەدەم و هیچ كێشەیەكی نییە، نوسراویشی لەگەڵ دایە بەڵام تەنها لەبەر ئەوەی منەفێستە ناتوانم بە ئارەزووی خۆم لە ئێستادا هاتووچۆی هەموو ناوچەیەكی كوردستانی پێ بكەم، ئەگەر بۆ ماوەیەكی كەمیش لە بازار ئۆتۆمبێلەكەم رابگرم ئەوا دەست بەجێ پۆلیسی هاتووچۆ ئۆتۆمبێلەكەم بۆ بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆ دەبەن و لە بەرامبەر ئازاد كردنیشی بڕێكی زۆری پارەش وەك سزا وەردەگرن، بۆیە هیوادارم ئەم كێشەیە هەرچی زووە چارەسەر بكرێت و ناتوانین بەدڵی خۆمان بچین بۆ بازار و ئۆتۆمبێلەكانمان لە كۆلانەكان رادەگرین، نەوەك پۆلیسی هاتووچۆ لێمان ببەن!.
لای خۆشیەوە، عەقید موحسین تەحسین، گوتەبێژی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی هاتووچۆی سۆران، بە زاری كرمانجی راگەیاند:” لە رابردوودا ئۆتۆمبێلی بێ سەرەتا بە رادەیەكی زۆر لە سۆران و دەورووبەری رێژەیان زیادی كردبوو، بەڵام دووای هەوڵەكانی بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی سۆران، تیمەكانمان لە ناوەڕاستی ساڵی رابردوو دەستی پێكرد و بەم هۆیەش ئۆتۆمبێلی بێ سەرەتا زۆر كەمیان كردووە.
زیاتر گووتی:” لە ئیدارەی سۆران بەراورد بە دووساڵی رابردوو، % 65 ئۆتۆمبێلی بێ سەرەتا كەمیان كردوە، پێشتر ئۆتۆمبێلە بێ سەرەتاكان لە ناو شار قەرەباڵخی زۆریان دروستكردبوو، لە هەر جێگەیەك بیانویستایە رادەوەستان و كۆنترۆڵی بازاڕیش لە دەست چووبوو، بەهۆی نەبوونی تابلۆی فەرمیش لەلایەن كارمەندی هاتووچۆ هیچ سزایەكی بۆ نەدەنوسرا، بەڵام ئێستا رێگەیان پێنادرێت ئەم جۆرە ئۆتۆمبێلانە رابگرن و هیچ بەرنامەیەكی نوێ نییە بۆ پێدانی تابلۆ یا رەقەم كردنیان، ئەم پرسە لە لایەن بەڕێوەبەرایەتی گشتی هاتووچۆ و وەزارەتی ناوخۆ هەڵسەنگاندن و كاری لەسەر دەكرێت”.
