رێبوار حەمەلاو شوانی
61 ساڵ لەمەوبەر، بەرامبەر هەموو ئەو ستەمكارییانەی كە ڕژێمی عێراق بەرامبەر بە مافە رەواكانی گەلی كورد ئەنجامی دا و دوای پشوودرێژییەكی زۆری سەركرایەتی شۆڕشی مەزنی ئەیلوول، پارتی دیموكراتی كوردستان بەرابەرایەتی باوكی رۆحی نەتەوەیی كورد مستەفا بارزانی مەشخەڵی شۆڕشی مەزنی ئەیلوولی هەڵكردو و بە پلان و ستراتیژی ورد شۆڕشی مەزنی ئەیلوول بووە هەوێنی شۆڕشێكی نەتەوەیی و نیشتمانیی سەرتاسەریی، كە جوگرافیای كوردستانی لە كەركووكەوە تا زاخۆ پێكەوە گرێدا و، لەنێو ئەم جوگرافیایەشدا هەموو نەتەوە و ئایین و بیرە جیاوازەكانی لەیەك سەنگەردا كۆكردەوە و ئیرادەیەكی ئەو‌تۆی گیانفیدایی و قوربانیدانیشی بۆ رەتكردنەوەی زۆڵم و زۆرداری دروستكر ، كە چەندینجار دیكتاتۆرەكانی بە چۆكدا هێنا و ئاكام لە ئاداری ساڵی 1970، حكومەتی عێراقی ناچار كرد بێتە سەر مێزی دانوستاندن و سەرەنجام رێككەوتنی میژوویی 11ی ئاداری لێكەوتەوە.
شۆڕشی مەزنی ئەیلوول بە ڕابەرایەتی بارزانی بەهێزترین و فراوانترین هەوڵی كورد لە سەدە تاریكەكەی بیستەم بوو لە پێناو بەرگریكردن لە بوون و شوناسی و خاكی خۆی، لەلایەكی دیكەوە بە دەستپێكێكی ئامانجدار و هەمەلایەنەی بزاڤی رزگاریخوازی كورد هەژمار دەكرێت، كە كاریگەری لە دوای خۆیەوە جێ هێشتووە، هەم لە ڕووی دەستكەوتی سیاسی و هەمیش لە رووی گەشەسەندنی كولتووری سیاسیی داڕێژراو و ئامانجدار ڕێك‌خستووە، سەركردە و جەماوەر و پێشمەرگە و ڕۆشنبیر و رێكخستن و حزب و ستراتیژی و تاكتیك هەر هەمووی ئامادەییان هەبوو.
هەر ئەوەش بوو كە شۆڕشی مەزنی ئەیلوول بە ڕابەرایەتی باوكی رۆحی و نەتەوەی كورد مستەفای بارزانی و پێشمەرگە قارەمانەكان و پشتگیری بەرفراوانی جەماوەری كوردستان، لە رۆژی 11ی ئەیلوولی ساڵی 1961 بەشێوەیێكی فەرمی دەستیپێكرد.ئەمەش ئەوە راستییە دەگەیێنێ كە گەلی كورد پێویستی بەم شوڕەشە هەبووە و هەڵقوڵاوی ناو دڵ و دەروونی جەماوەری كوردستان بووە. گەورەیی و بەهێزی و هەیمەنە و بەناوبانگی شۆڕشی مەزنی ئەیلوول، بۆ ئەوە دەگەرێتەوە كە لەسەر بنەمای بیروباوەری پۆڵاینی مستەفا بارزانی و پێشمەرگە قارەمانەكان و جەماوەر و خەڵكی دڵسۆزی كوردستان بەگشتی، لە پێناو بەدەست هێنانی مافە رەواكانی گەلی كوردستان، بنیاتنڕابوو.شۆڕشی مەزنی ئەیلوول لە ئەنجامی ئەو كاردانەوەی بەهێزی گەلی كوردستان بووە، دژ بە ستەمكاری و پێشێلكردنی سەرەتاییترین مافە رەواكانی كورد، كە ئەویش ئازادی و سەربەخۆیی گەلی كورد بوو، لە لایەن ڕژێمە یەك لەدوای یەكەكانی عێراق، بەمەش ترسێكی گەورەی خستە ناو دڵیان و عێراق و دوژمنانی گەلی كوردیان هەژاند.
شۆڕشی مەزنی ئەیلوول گۆرانكارییەكی گەورە بوو لە بزاڤی رزگاریخوازی گەلی كورد لە پێناو گەراندنەوەی مافەرەواكانمان هەر بۆیە، پرسی كوردی لە ناوچەییەوە بۆ سەر ئاستی جیهانی گواستنەوە و سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان بەرامبەر دەسەڵاتدارانی ڕژێمی بەغدا دەنگدانەوەیەكی زۆری لە ناوەندە سیاسی و میدیاییەوە كانی جیهاندا دروستكرد.بۆیە،شۆڕشی مەزنی ئەیلوول تەنها شۆڕش و خەباتێكی چەكداری نەبوو ، بەڵكو خەباتێكی كەلتووری و كۆمەڵایەتیی وژیانبینی زۆر بوو كە متمانەبەخۆبوونی بۆ جەماوەری كوردستان دروستكرد و لە هەمانكاتیشدا ئەو راستییەی سەڵماند كە گەلی كوردستان بەرامبەر هیچ دووژمن و دیكتاتۆرێك خۆی ناچەمێنێت ، كە ئەمەش پەیامی شۆڕشگێرانەی شۆڕشی مەزنی ئەیلوول بە ڕابەرایەتیی مستەفا بارزانی كە دروشمی ( كوردستان یان نەمان ) چڕكردەوە، كە پەیامێكی روون وئاشكرایە بۆ پەروەردەی قوتابخانەیەك لە قوتابخانەی كوردایەتی و رێبازی بارزانییە وەك میراتێكی گرانبا بێت بۆ ئێستا و نەوەكانی دوارۆژ.
هەروەها شۆڕشی مەزنی ئەیلوول بە ڕابەرایەتیی مستەفا بارزانیی و بە پێشڕەوایەتیی پارتی ، دەنگی رەوای گەلێكی خاك و ماف زەوتكراو بوو، پرۆژەیەكی نەتەوەیی و نیشتمانیی سەرتاسەری بوو كە كۆی جیاوازییە نەتەوەیی و ئایینی و ئایینزایی وپیێكهاتەكانی و هەموو ئینتیما لاوەكییەكان و سنوورە دەستكردەكەی نیشتمانی تێپەڕاند.
بەرپابوونی شۆڕشی مەزنی ئەیلوول مێژووی بە جۆرێك گۆڕی، كە سەرباری هەوڵی زۆر و بەكارهێنانی هەموو توانا ئابووری و سەربازییەكانی ڕژێمە یەك لە دوای یەكەكانی عێراق و، پەنابرندن بۆ دڕندەترین شێوازەكانی قڕكردن و لەناوبردنی نەتەوەیەك، كەچی نەیانتوانی گەلی كوردستان بێدەنگ بكەن و بگەڕێنەوە دواوە، شۆڕشی ئەیلوول بە ڕابەرایەتی بارزانی ئەو خاڵە وەچەرخانە بوو كە بوو بە سەرەتای كۆتاییهاتنی دەسەڵاتی پڕ زوڵم و ستەم لەسەر خەڵكی كوردستان و، یەكەم موژدەی ئازادی بۆ هێنان، شۆڕشی ئەیلوول بوو بە خاڵی وەرچەرخان لە كۆمەڵگەی كوردییدا و كۆتایی بە بێ هێزی و پەرتەوازەیی هێنا و بڕوا و متمانەیەكی پۆڵایینی هێنایە كایەوە.
بەمەش كێشەی گەلی كورد پێینایەوە قوناغێكی تری خەباتی سیاسی و كوردایەتی و بووە هۆی سازشپێكردنی حكومەتی عێراق و ناچاركرا، دان بە مافە رەواكانی گەلی كورد بدات و دەستیكرد بەدانوستاندن لەگەڵ سەركردایەتی كورد.شۆڕشی مەزنی ئەیلوول بەڕابەرایەتی جەنڕاڵ و ڕابەری رۆحی نەتەوەیی كورد مستەفا بارزانی و پێشڕەوی پارتیمان، پارتی دیموكراتی كوردستان بووە فاكتەری دەستخستنی سەرۆكایەتی ھەرێم و سەرۆكایەتی پەرلەمان و سەرۆكایەتی حكومەت و دروستبوونی قەوارەی ھەرێم و پاراستن و مانەوەی كورد و كوردستان بە زیندوویەتی و نزیكبوونەوە و بەرەو لووتكەی وئامانجەگەورەكەمان .
